اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 401 |
| تعداد مقالات | 3,281 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,653,112 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,158,202 |
بررسی و تحلیل متنی دو روایت مفضل بن عمر پیرامون علم امام در الکافی | ||
| مطالعات فهم حدیث | ||
| مقاله 3، دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 22، اردیبهشت 1404، صفحه 51-71 اصل مقاله (466.25 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/mfh.2025.20765.2398 | ||
| نویسندگان | ||
| زهرا امیری فر1؛ سیده فاطمه هاشمی* 2؛ محسن قاسم پور3 | ||
| 1دانشجوی دکتری علوم قرآنی و حدیث، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
| 2استادیار گروه علوم و قرآن و حدیث، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
| 3استاد گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 14 شهریور 1403، تاریخ بازنگری: 12 اردیبهشت 1404، تاریخ پذیرش: 30 بهمن 1403 | ||
| چکیده | ||
| یکی از بحث‌های مهم امامت، مسأله «علم امام» است که همواره بین متکلمان اسلامی مورد بحث قرار گرفته است؛ و «مفضل‌بن‌عمر» جزو راویان مشهوری است که در الکافی پیرامون علم امام روایاتی نقل نموده که از میان روایات وی، دو روایت در نگاه نخست متعاض به شمار می‌آیند. روایت «... إِنَّ اَلْعِلْمَ اَلَّذِی یحْدُثُ یوْماً بَعْدَ یوْمٍ وَ سَاعَةً بَعْدَ سَاعَةٍ» به صراحت از افزایش علم امام سخن می‌گوید که از طریق ملائکه به امام «تحدیث» می‌شود و روایت «وَ نَحْنُ نُرِیدُ اَلْإِذْنَ عَلَیهِ فَسَمِعْنَاهُ یتَکلَّمُ بِکلاَمٍ لَیسَ بِالْعَرَبِیةِ ...» به گستردگی علم امام به تمام لغات و زبان‌ها دلالت دارد. دانشمندان علم حدیث برای رفع تعارض بین روایات، راه‌حل‌هایی همچون تساقط، توقف و جمع بین روایات را برگزیده‌اند. نویسنده پژوهش حاضر با بررسی و تحلیل متن دو روایت یاد شده، به روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس قضیه معروفه «اَلجَمْعُ مَهْمَا اَمْکنَ اَوْلَی مِن الطرح» سومین راه‌حل، یعنی جمع بین دو روایت را برگزیده و این نتیجه به دست آمد که اختلاف میان این دو روایت، بدوی و ظاهری است با تأمل در موضوع هر یک از این دو روایت آشکار می‌سازد که علم امامان (ع) بالذات نیست بلکه علمی مستفاد و موهوبی است که از طرف خداوند توسط ملائکه مستمراً در موقعیت‌های خاص به صورت علم اجمالی و تفصیلی از آن بهره‌مند می‌شوند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تحلیل متنی روایت؛ مفضل بن عمر؛ علم امام؛ اصول کافی؛ کلینی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Textual Analysis and Examination of Two Narratives by Mufaddal ibn Umar Regarding the Knowledge of the Imam in al-Kafi | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Zahra Amirifar1؛ Seyyede Fatemeh Hashemi2؛ Mohsein Qasempour3 | ||
| 1PhD Student in Quranic and Hadith Sciences, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran. | ||
| 2Assistant Professor, Department of Sciences, Quran and Hadith, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran. | ||
| 3Professor, Department of Quran and Hadith Sciences, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the key discussions in the doctrine of Imamate is the issue of “the Imam’s knowledge,” which has always been debated among Islamic theologians. Mufaddal ibn Umar is one of the well-known narrators who has transmitted traditions regarding the Imam’s knowledge in al-Kafi. Among his narrations, two reports appear to be conflicting at first glance. The narration “. Indeed, the knowledge that emerges day after day and hour after hour...” explicitly speaks of the Imam’s increasing knowledge, which is transmitted to him through angels as “Hadith.” Meanwhile, the narration “... And we wished to seek permission from him, but we heard him speaking in a language that was not Arabic ...” indicates the Imam’s vast knowledge of all languages. Scholars of Hadith have proposed various solutions to resolve the apparent contradiction between these narrations, including methods such as rejection, suspension, and reconciliation between the reports. The author of the present study, through a textual analysis of the two aforementioned narrations using a descriptive-analytical approach and based on the well-known principle “Reconciliation, whenever possible, is preferable to rejection” (Al-Jam‘u Mahma Amkan Awla Min Al-Tarh: “اَلجَمْعُ مَهْمَا اَمْکنَ اَوْلَی مِن الطرح”), has chosen the third solution, reconciliation between the two reports. The study concludes that the contradiction between these two narrations is merely superficial and apparent. A deeper examination of the subject matter of each narration reveals that the knowledge of the Imams (peace be upon them) is not inherent but rather acquired and granted. This knowledge is continuously bestowed upon them by God through angels in specific circumstances, in both concise and detailed forms. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Textual Analysis of Narration, Mufaddal ibn Umar, Imam’s Knowledge, al-Kafi, al-Kulayni | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم، ترجمه: محمدمهدی فولادوند، تهران، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی، 1418ق.
ابن‌اثیر، مبارک‌بن‌محمد، النهایه، قم، اسماعیلیان، 1367ش.
ابن‌طاووس، علی‌بن‌موسی، إقبال الأعمال، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم، مکتب الإعلام الإسلامی، 1416ق.
ابن‌غضائری، احمدبن‌حسین، رجال ابن‌غضائری، قم، دارالحدیث، 1380ش.
امینی، عبدالحسین امین، الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، قم، الغدیر، 1416ق.
بحرانی، محمدصنقور علی، المعجم الأصولی، قم، منشورات الطیار، 1428ق.
بخاری، محمدبن‌اسماعیل، صحیح البخاری، بی‌جا، دارالفکر، 1401ق.
جُرّ، خلیل، فرهنگ لاروس، ترجمه: سیدحبیب طبییان، تهران، امیرکبیر، 1375ش.
جمعی از نویسندگان، زیر نظر دکتر یزدی مطلق، امامت‌پژوهی، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 1381ش.
جوهری، اسماعیل‌بن‌حماد، الصحاح، تاج اللغه و صحاح اللغه، بیروت، دارالعلم للملایین، 1376ق.
حائری، محمدبن‌اسماعیل، منتهی‌المقال فی احوال‌الرجال، قم، 1416ق.
حرعاملی، محمدبن‌حسن، اثبات الهداة، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۲۵ق.
حسینی‌نیا، سیدمحمدرضا. "تحلیل سندی و متنی دو روایت «لَا تَسُبُّوا الدَّهْرَ» و «یا دَهرُ أُفّ لَکَ» و حل تعارض آن دو". مطالعات فهم حدیث 5، 9(1397ش): 85-105. doi:10.30479/mfh.2018.1433
حلی، حسن‌بن‌یوسف، خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال، مشهد، آستان قدس رضوی، 1381ش.
خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، نجف، مدینةالعلم، 1983م.
راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمّد، المفردات فی غریب القرآن، دمشق، دارالعلم، 1412ق.
سلمان‌نژاد، مرتضی؛ هادی گرامی، محمد، رویکردهای نوین در حدیث‌پژوهی شیعه، تهران، دانشگاه امام صادق، 1397ش.
شهیدثانی، زین‌الدین، البدایه فی علم الدرایه، تحقیق: سیدمحمدرضا حسینی‌جلالی، قم، محلاتی، 1421ق.
صدوق، محمدبن‌علی، علل الشرایع و الاحکام، قم، مکتبه الحیدری، 1425ق.
صدوق، محمدبن‌علی، عیون أخبار الرضا (ع)، تهران، صدوق، 1372ش.
صدوق، محمدبن‌علی، من لا یحضر الفقیه، قم، جامعه مدرسین، 1413ق.
صفار، محمدبن‌حسن، بصائر الدرجات، قم، کتابخانه آیة‌الله مرعشی‌نجفی، 1404ق.
طباطبائی، محمدحسین، المیزان، قم، اسماعیلیان، ۱۴۱۷ق.
طبری، محمدبن‌جریر، دلائل الإمامة، قم، بعثت، 1413ق.
طریحی، فخرالدین، مجمع‌البحرین، تهران، مرتضوی، 1416ق.
طوسی، محمدبن‌حسن، الامالی، قم، دارالثقافة، 1414ق.
طوسی، محمدبن‌حسن، رجال الطوسی، قم، نشر اسلامی، 1382ش.
عده‌ای از علماء، الأصول الستة عشر، تحقیق: ضیاء الدین محمودی و نعم تالله جلیلی، قم، دارالحدیث الثقافیة، 1423ق.
علم‌الهدی، سیدمرتضی، جمل العلم و العمل و شرح جمل العلم، مشهد، آستان قدس رضوی، 1410ق.
فقهی‌زاده، عبدالهادی، و زهراعماری اله‌یاری. "تحلیل انتقادی مواجهه یحیی محمد با مساله امامت در «مشکله الحدیث»". مطالعات فهم حدیث 1، 2(1394ش): 55-73. doi:10.30479/mfh.2015.1112
کشی، محمدبن‌عمر، اختیار معرفة الرجال، مشهد، دانشگاه مشهد، 1404ق.
کلینی، محمدبن‌یعقوب، اصول کافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1407ق.
مازندرانی، محمدصالح‌بن‌احمد، شرح الکافی الاصول والروضه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1382ق.
مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، قم، موسسه آل‌البیت لاحیاء التراث، 1423ق.
مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، 1404ق.
مسلم نیشابوری، مسلم‌بن‌حجاج، صحیح مسلم، بیروت، دارالفکر، بی‌تا.
مفید، محمد، اوائل المقالات فی المذاهب والمختارات، بیروت، دارالمفید، 1414ق.
نجاشی، احمدبن‌علی، رجال، قم، اسلامی، 1394ش. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 66 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 22 |
||