اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 407 |
| تعداد مقالات | 3,335 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,811,609 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,250,171 |
بررسی تطبیقی نسبت بین دترمینیسم و اراده اختیاری در اندیشه تکامل فیزیکالیستی دانیل دنت و صدرالمتألهین | ||
| فلسفه غرب | ||
| دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 14، شهریور 1404، صفحه 43-60 اصل مقاله (432.81 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/wp.2025.20967.1113 | ||
| نویسندگان | ||
| وحید رئــوف مقدم* 1؛ سید احمد فاضلی2 | ||
| 1دانشجوی دکتری فلسفه اخلاق، دانشگاه قم، قم، ایران | ||
| 2دانشیار گروه فلسفه اخلاق، دانشگاه قم، قم، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 01 مهر 1403، تاریخ بازنگری: 24 آذر 1403، تاریخ پذیرش: 24 آذر 1403 | ||
| چکیده | ||
| به‌رغم اینکه صدرالمتألهین نفس باور و دانیل دنت فیزیکالیست است، اما در ایجاد سازگاری بین رفتار اختیاری و ضرورت علمی یا عینی، از جهاتی تحلیل‌هایی با نتایج نزدیک ارائه می‌نمایند. در تاریخ سازگارگرایی میان آزادی اراده و ضرورت عینی، اندیشمندان یا از طریق تحلیل طبیعی محض، یا از طریق ایجاد تفکیک میان دوگانه نفس و بدن، یا نظیر ملاصدرا، با تحلیل وحدت‌گرایانه به اثبات سازگاری پرداخته‌اند. صدرالمتألهین با پذیرش علم به‌عنوان صفت حقیقی نفسانی و نحوه فاعلیت تابشی نفس نسبت به صدور خود اراده، به حل مسئله می‌پردازد. اختیار از منظر وی یک وصف وجودی برآمده از حاقّ خودآگاهی است. دانیل دنت عصب‌شناس و فیزیکالیست تکاملی، آزادی اراده و دیگر موارد مشابه درونی را به‌عنوان یک هویت فیزیکالی محض معرفی می‌نماید. او بر خلاف صدرالمتألهین، در راستای اندیشه تکاملی خود، وصف علم را به‌عنوان صفت ضروری فاعل اخلاقی نفی می‌نماید و سپس با طرح قانون نظریه تکاملی، یعنی قاعده «انتخاب طبیعی»، علم را به‌عنوان یک ارمغان ارزشمند انتخاب طبیعی و وصف عارضی برای انسان تبیین نموده و آن را شرط صدور اراده ـ‌که از نظر او، از دیگر محصولات انتخاب طبیعی است‌ـ معرفی می‌نماید. به نظر می‌رسد اگر رهیافت تلفیقی مادی‌ـ‌فرامادی صدرالمتألهین که ضرورتاً با پیدایش مادی شروع می‌گردد، از تفصیل‌های تحلیل فیزیکالیستی دنت آغاز گردد و با تحلیل نفسانی و فرامادی تکمیل شود، به پاسخ بهتر و همه‌جانبه‌ای برای اثبات سازگاری خواهد انجامید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مبدأ اراده؛ انتخاب طبیعی؛ فاعل بالتجلی؛ فیزیکالیسم | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Comparative Study of the Relationship between Determinism and Free Will in the Physicalist Evolutionary Thoughts of Daniel Dennett and Mulla Sadra | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Vahid Raouf Muqaddam1؛ Seyyed Ahmad Fazeli2 | ||
| 1PhD Student in Ethics, Department of Ethics, University of Qom, Qom, Iran | ||
| 2Associate Professor, Department of Ethics, University of Qom, Qom, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Even though Mulla Sadra believes in the soul and Daniel Dennett is a physicalist, they have a significant analytical similarity regarding the permissibility of voluntary behavior within the scope of necessity arising from monopoly. By accepting knowledge and necessity as the real attributes of the soul, Mulla Sadra builds the initial foundation of his thought. Among the types of agency, he considers manifestative agency to be appropriate for the issuance of the will itself. Daniel Dennett, a neuroscientist and evolutionary physicist who justifies all human activities based on the information hidden in DNA, the human genome, and the electrochemical processes in the fractal chain of the brain and nerves, introduces freedom of will, awareness, love, and other similar internal matters as part of a purely physical identity. Unlike Mulla Sadra, in line with his evolutionary thought, he negates the description of science as a necessary attribute of a moral agent, and then by proposing the law of the Evolution Theory, that is, the rule of “natural selection”, he explains science as a valuable gift of natural selection and an accidental attribute for man and introduces it as a condition for the issuance of the will – which in his opinion is one of the other products of natural selection – although the steps of its formation cannot be accurately identified. The critical point in Dennett’s idea is his belief in the gradual formation of mental qualities and agency based on natural selection. According to Mulla Sadra’s approach, free will is an existential attribute arising from within self-awareness. Extending the subtleties of the evolutionary process proposed by Dennett to the Sadrian integrated body-soul analysis will add to the richness of Mulla Sadra’s theory. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| agent mediation, natural selection, manifestative agency, physicalism | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌سینا، حسین‌بن عبدالله (1375) النفس من کتاب الشفاء، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
ابن‌سینا، حسین‌بن عبدالله (1376) الاهیات من کتاب الشفاء، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
ارسطو (1980م) فی النفس و یلیه الآراء الطبیعیة و الحاس و المحسوس و النبات، بیروت: دار القلم.
حائری یزدی، مهدی (1346) علم کلی، تهران: حکمت.
حسن‌زاده آملی، حسن (1385) دروس معرفت نفس، قم: الف.لام.میم.
رازی، فخرالدین محمد (بی‌تا) المباحث المشرقیة، قم: بیدار.
رضانژاد، غلامحسین (1378) مشاهد الالوهیة، قم: آیت اشراق.
سهروردی، شهاب‌الدین یحیی (1373) حکمة الاشراق، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
شهابی، محمود (1355) النظرة الدقیقة فی قاعدة بسیط الحقیقة، تهران: انجمن فلسفة ایران.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1416ق) نهایة الحکمة، قم: نشر جامعة مدرسین.
ملاصدرا، محمدبن ابراهیم (1368) الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، قم: مصطفوی.
Coleman, William (2003) Biology in the Nineteenth Century: Problem of Form, Function, and Transformation, Cambridge University Press.
Darwin, C. R. (1859) On the Origin of Species by Means of Natural Selection, or the Preservation of Favored Races in the Struggle for Life. London: John Murray.
Dennett, D. C. (1984) “I Could not have Done Otherwise-So What?, The Journal of Philosophy, Vol. 81, No. 10, pp. 553-565.
Dennett, D. C. (1991) Consciousness Explained, New York: Back Bay Books.
Dennett, D. C. (1995) Darwin’s Dangerous Idea: Evolution and the Meanings of Life, New York: Simon Schuster Paperbacks.
Dennett, D. C. (2003) Freedom Evolves. New York: Viking Press.
Dennett, D. C. (2009) “Intentional Systems Theory”, The Oxford Handbook of Philosophy of Mind, edited by B. P. McLaughlin, A. Beckerman, and S. Walter, pp. 339-349, Oxford: Oxford University Press.
Dennett, D. C. (2016) “Reflections on Sam Harris’ ‘Free Will’”, Rivista Internazionale Di Filosofia e Psicologia, Vol. 8, No. 3, pp. 214-230.
Dennett, D. C. (2017) “Mental Evolution: A Review of Daniel Dennett's ‘From Bacteria to Bach and Back’”, Rivista Internazionale Di Filosofia e Psicologia, Vol.8, No. 3.
Hempel, C. (1949) “The Logical Analysis of Psychology”, Readings in Philosophy of Psychology, Vol. 1, edited by Ned Block. Cambridge: Harvard University Press.
Hilgard, Ernest (2000) Introduction to Psychology, Cambridge University Press.
Jayasekera, Marie Y. (2010) The will in the Descartes’ Thought, PhD Dissertation, University of Michigan.
Kane, Robert (2005) A Contemporary Introduction to Free Will, New York: Oxford University Press.
Lloyd, Genevieve (ed.) (2001) Spinoza: Critical Assessments. London and New York: Routledge.
Sapp, Jan (2003) Genesis: The Evolution of Biology, Oxford University Press.
Taliaferro, C. & Gotez, S. (2008) The Prospects of Christian Materialism, New York: Oxford University Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 9 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 6 |
||