اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 416 |
| تعداد مقالات | 3,407 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,950,533 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,389,136 |
بررسی زمینه‌های تأسیس اولین مدرسه صنعتی در ایران | ||
| تاریخ صنعت | ||
| دوره 1، شماره 1، مهر 1404، صفحه 51-78 اصل مقاله (868.99 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/hi.2025.21762.1001 | ||
| نویسندگان | ||
| رحیم روح بخش اله آباد* 1؛ فاطمه زارع حسینی2 | ||
| 1مسئول مرکز اسناد شورای عالی آموزش و پرورش | ||
| 2استادیار گروه ادیان و عرفان دانشکدۀ الهیات دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| تاریخ دریافت: 18 اسفند 1403، تاریخ بازنگری: 21 خرداد 1404، تاریخ پذیرش: 31 مرداد 1404 | ||
| چکیده | ||
| مواجهه ایران با غرب در عصر جدید، نشانههایی از عقب‌ماندگی ایران را آشکار کرد. شکست ایران از سلاح‌های آتشین و نظامیان آموزش‌دیده روسیه در جنگ‌های دوگانه دوره فتحعلی‌شاه، نقطه عزیمت این خودآگاهی از ضعف و ناتوانی بود. این رویکرد با انعقاد معاهدات گلستان در 1192 ش و ترکمنچای در 1207 ش و از دست دادن بخش‌هایی از سرزمین ایران به‌عنوان پاشنه آشیل سلطنت قاجاریه تلقی می‌شد. از این رو، ضرورت داشت هرچه زودتر تدابیری برای این معضل در دستور کار کارگزاران کشور قرار گیرد؛ لذا سؤال اصلی مقاله این است که هیئت حاکم عصر قاجار برای رفع عقب‌ماندگی ابزاری ایران چه اقداماتی انجام داد؟ بررسی تکاپوهای عباس‌‌میرزا و بعدها امیرکبیر و سایر کارگزاران عصر قاجار نشان می‌دهد که تربیت متخصصان حوزه نظامی با محوریت آموزش صنعتی به‌ویژه سخت‌افزارهای جنگی در دستور کار آنان قرار گرفته است. این مقاله از نوع کتابخانه‌ای - اسنادی و با روش توصیفی - تحلیلی حاکی از این است که شکلگیری نهاد آموزش نوین در ایران، ارتباط مستقیمی با هدف آموزش متخصص در عرصه صنعت اعم از صنایع نظامی، فنی، مهندسی و حرف داشت. مدرسه دارالفنون به‌عنوان اولین مدرسه دولتی با همین هدف تأسیس شد. این رویکرد، بعدها در برنامه درسی مدرسه صنعتی به‌طور آشکاری نمایان گردید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آموزش؛ صنعت؛ دارالفنون؛ مدرسه صنعتی؛ برنامه درسی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Investigation of the Contexts of the Establishment of Industrial School in Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Rahim Roohbakhsh1؛ Fatemeh Zareh Hosseini2 | ||
| 1Asnad | ||
| 2Assistant Professor, Department of Religions and Mysticism, Faculty of Theology, Ferdowsi University of Mashhad | ||
| چکیده [English] | ||
| Iran's encounter with the West in the modern era revealed signs of the country's backwardness. Iran's defeat by Russia's firearms and trained military in the two wars during Fath-Ali Shah's reign marked the starting point of this awareness of weakness and incapability. This approach, exemplified by the treaties of Gulistan in 1813 and Turkmenchay in 1828, along with the loss of parts of Iranian territory, was considered the weak point of the Qajar monarchy. Consequently, it became imperative to promptly address this issue on the agenda of the country's officials. Thus, the main question of the article is: What measures did the Qajar ruling elite take to address Iran's instrumental backwardness? Examining the efforts of Abbas Mirza and later Amir Kabir, as well as other Qajar officials, shows that training specialists in the military field with a focus on industrial education, particularly military hardware, was placed on their agenda. This documentary-library-based article, using a descriptive-analytical method, indicates that the formation of modern educational institutions in Iran was directly related to the goal of training specialists in the field of industry, including military, technical, engineering, and vocational industries. The Dar ul-Funun School was established as the first state school with this very purpose. This approach later became clearly evident in the curriculum of the industrial school. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Education, Industry, Dar al_ Funun, Industrial School, Curriculum | ||
| مراجع | ||
|
منابع و مآخذ
- آرشیو مرکز اسناد شورای عالی آموزش و پرورش، صورت مذاکرات و مصوبات شورای عالی معارف (از سال 1301 الی 1317)، شورای عالی فرهنگ (از سال 1317 الی سال 1346)، شورای عالی آموزش و پرورش (از سال 1347 تاکنون).
- اسماعیلی، مهدی و دیگران، هنرستان صنعتی تهران، مؤسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی فرانگر پارس، 1398.
- اقبال آشتیانی، عباس، میرزا تقی خان امیرکبیر، تهران، طوس، 1355.
- حائری، عبدالهادی، نخستین رویارویی‌های اندیشه‌گران ایران با دو رویه تمدن غرب، تهران، امیرکبیر، 1365.
- حافظی، ابوطالب، دارالفنون میراث جاودانه امیرکبیر، تهران، انتشارات مدرسه، 1395.
- پروین، نادر و فرهاد پروانه، نقش آموزش نوین در تدریس، تحصیل و تحول پزشکی مدرسه دارالفنون، (مقاله) از کتاب: تاریخ آموزش در ایران: مجموعه مقالات چهارمین همایش آموزش تاریخ در مدارس، به کوشش جمشید روستا و رحیم روح‌بخش، تهران، نگارستان اندیشه، 1398.
- روح‌بخش، رحیم، چالش‌های معرفتی نظام آموزشی نوین در ایران، (مقاله)، فصلنامه قلمیاران، شماره 36، بهار 1402 (ویژه رشدیه).
- توفیق، ابراهیم و سید مهدی یوسفی و آرش حیدری، مسئله علم و علوم انسانی در دارالفنون عصر ناصری، تهران، مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی، 1399.
- ژوبر، آمده، مسافرت در ارمنستان و ایران، ترجمه علیقلی اعتماد‌مقدم، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1347.
- طالبوف تبریزی، عبدالرحیم بن ابوطالب، سفینه طالبی یا کتاب احمد، به کوشش حمیدرضا شاه‌آبادی، [از مجموعه] گنجینه تاریخ و ادبیات کودک و نوجوان، شماره 12، دبیر مجموعه: سید علی کاشفی خوانساری، تهران، انتشارات مدرسه، 1397.
- لوح قانون: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. مجموعه مصوبات و قوانین موضوعه قوه مقننه و سایر نهادهای قانون‌گذاری (متن دیجیتال و موجود در سایت مرکز پژوهش‌های مجلس).
- ماحوزی، رضا، نظام آموزشی ایران به سوی فرانسه یا انگلستان، خلاصه مقالات همایش از مدارس نوین تا دانشگاه، 15 اسفند 1397، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، 1397.
- مناشری، دیوید، نظام آموزشی و ساختن ایران مدرن. ترجمه محمد حسین بادامچی (پژوهشگر اندیشکده راهبردی مهاجر دانشگاه شریف) و عرفان مصلح، انتشارات حکمت سینا، 1397.
- محبوبی اردکانی، حسین، تاریخ مؤسسات تمدنی جدید در ایران، ج 1، تهران: دانشگاه تهران، 1378..
- مینوی، مجتبی، اولین کاروان معرفت، (مقاله)، نشریه یغما، شماره 7 (پیاپی 64)، سال ششم، مهر 1332.
- نوید ادهم، مهدی و رحیم روح‌بخش، تربیت معلم به روایت اسناد: مصوبه‌های شورای عالی معارف/ فرهنگ/ آموزش و پرورش، تهران، انتشارات دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، 1399.
- هدایی، علی‌اصغر، هنرستان صنعتی تهران: اسناد جلد اول 1286 - 1310، جلد دوم 1310-1320، به کوشش علی‌اصغر هدایی و آرش ابوصابر لنگرودی، تهران، نشر طراح، پاییز 1402. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 77 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 36 |
||