اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 410 |
| تعداد مقالات | 3,363 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,890,753 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,296,593 |
فضایل شیخین در کشاکش نفی و اثبات «اعتبارسنجی اسناد احادیث فضائل‌الصحابه دارقطنی» | ||
| مطالعات فهم حدیث | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 شهریور 1404 | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/mfh.2025.21276.2447 | ||
| نویسندگان | ||
| علی راد* 1؛ روح الله شهیدی1؛ بهناز محمدکاظمی2 | ||
| 1دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران. | ||
| 2دانش آموخته‌ی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 17 بهمن 1403، تاریخ بازنگری: 22 شهریور 1404، تاریخ پذیرش: 24 تیر 1404 | ||
| چکیده | ||
| در بخشی از کتاب فضائل الصحابه دارقطنی، که از محدثان اهل‌سنت بغداد در قرن چهارم هجری است، احادیثی از امامان شیعه در تمجید و تکریم شیخین روایت شده است که وجود هرگونه نقار و کدورت میان ائمه‌ی شیعه و شیخین را نفی می‌کند. مسئله اصلی این پژوهه اعتبارسنجی اسناد احادیث کتاب فضائل الصحابه‌ی دارقطنی و بررسی میزان اعتبار راویان آن با تکیه بر منابع رجالی اهل‌سنت و شیعه؛ همچنین با ترسیم شبکه‌ی اسانید درصدد کشف حلقه‌های مشترک اسناد این احادیث است. نوشتار حاضر اسناد احادیث کتاب فضائل‌الصحابه را در دو بخش احادیث امامان شیعه و احادیث خاندان شیعی مورد بررسی قرار داده و در نهایت دیدگاه منتخب را در خصوص اعتبار این اسناد ارائه داده است. برایند پژوهش اثبات می‌کند اعتبار اسناد احادیث کتاب فضائل الصحابه، ضعیف است؛ غالب آن‌ها به تفرد نسبی دچارند و از مصادر فرقه‌های غیر امامیه‌ی شیعه چون زیدیان و بتریان اخذ شدند که در نگاه رجالیان امامیه فاقد اعتبارند. علی‌رغم اشتهار دارقطنی به نقادی در حدیث، اندیشه تفضیل شیخین او را به تساهل و تسامح در انتساب این متون به شیعه امامیه سوق داده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کتاب فضائل‌الصحابه؛ دارقطنی؛ تفرد نسبی روایت؛ حلقه‌ی مشترک در روایت؛ شبکه‌ی اسناد روایات | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Virtues of the Two Sheikhs (Abu Bakr and Umar) in the Conflict of Negation and Affirmation "Validation of the Chains of Transmission in Daraqutni's Book on the Virtues of the Companions" | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ali Rad1؛ Rouhollah Shahidi1؛ Behnaz Mohammadkazemi2 | ||
| 1Associate Professor, Department of Quran and Hadith Sciences, Farabi College, University of Tehran, Qom, Iran. | ||
| 2Master's Graduate in Quranic Sciences and Hadith, Farabi College, University of Tehran, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| "In a part of Daraqutni's book, 'Fada'il al-Sahabah', which is attributed to a Sunni hadith scholar from Baghdad in the fourth century AH, there are narrations from Shia Imams that praise and honor the two Sheikhs (Abu Bakr and Umar). "These hadiths deny the existence of any discord or animosity between the Shia Imams and the two Sheikhs. The main objective of this study is to assess the authenticity of the chains of narration (isnads) in Fadā'il al-Ṣahābah and to evaluate the reliability of its narrators, relying on both Sunni and Shia biographical sources. Additionally, by mapping the isnad networks, the study aims to uncover shared links in the chains of these hadiths. The present paper examines the isnads of the hadiths in Fadā'il al-Ṣahābah in two sections: one concerning hadiths attributed to the Shia Imams and the other concerning hadiths attributed to the Shia family. Ultimately, it presents the selected perspective regarding the authenticity of these isnads. The findings of the research demonstrate that the authenticity of the isnads in Fadā'il al-Ṣahābah is weak; most of them suffer from relative isolation and were sourced from non-Imami Shia sects, such as the Zaydis and Batriyyah, which, according to Imami hadith scholars, are deemed unreliable. Despite al-Daraqutni's well-known expertise in hadith criticism, his inclination to favor the two Shaykhs led him to adopt a lenient and tolerant stance in attributing these texts to the Imami Shia. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| The Book of the Virtues of the Companions, Al-Darqutni, Relative Uniqueness of Narratives, Commen Link of Narratives, Isnad Network of Narratives | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
آقایی، سیدعلی. "تاریخ‌گذاری روایات برمبنای تحلیل اسناد؛ نقد و بررسی روش‌شناسی خوتیرینبل". علوم‌حدیث، 41(1385ش): 145-168.
ابن‌عساکر، علی‌بن‌حسن، تاریخ مدینة دمشق، تحقیق: علی شیری، بیروت، دارالفکر، 1415ق.
ابن‌غضائری، احمدبن‌حسین، الرجال، تحقیق: محمدرضا حسینی‌جلالی، قم، موسسه دارالحدیث، 1380ش.
ابن‌مرتضی، احمدبن‌یحیی، البحر الزخار الجامع لمذاهب علماء الامصار، قم، مجمع الزخائر الاسلامی، بی‌تا.
ابن‌ابی‌حاتم، عبدالرحمن، الجرح والتعدیل، هند، مطبعه مجلس، بی‌تا.
ابن‌ابی‌حاتم، عبدالرحمن، مراسیل، بیروت، الرساله، 1418ق.
ابن‌ادریس‌حلی، محمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، تحقیق: حسن‌الموسوی‌وابوالحسن‌بن‌مسیح، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1410ق.
ابن‌جوزی، عبدالرحمن، الضعفاء و المتروکین، تحقیق: ابوالفداءعبدالله‌قاضی، بیروت، دارالکتب‌العلمیه، 1406ق.
ابن‌جوزی، عبدالرحمن، زاد المسیر فی علم التفسیر، بیروت، دار احیاء التراث، 1382ق.
ابن‌حبان، ابوحاتم‌محمد، الثقات، تحقیق: حسین‌ابراهیم‌زهران، بیروت، موسسه الکتب الثقافیه، 1393ق.
ابن‌حبان، ابوحاتم‌محمد، مشاهیر علماء الامصار، تحقیق: م. فلایشهمر، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1959م.
ابن‌حجرعسقلانی، احمد، تقریب التهذیب، تحقیق: محمدعوامه، حلب، دارالرشید، 1411ق.
ابن‌حجرعسقلانی، احمد، تهذیب التهذیب، بیروت، دارصادر، 1325ق.
ابن‌حجرعسقلانی، احمد، لسان المیزان. بیروت، موسسه‌الاعلمی‌للمطبوعات، 1406ق.
ابن‌حزم، علی‌بن‌احمد، الفصل فی الملل والاهواء والنحل، بیروت، دارالکتب‌العلمیه، بی‌تا.
ابن‌حنبل، احمدبن‌محمد، مسند احمدبن‌حنبل، تحقیق: احمدمحمدشاکر، قاهره، دارالحدیث، 1416ق.
ابن‌داودحلی، حسن‌بن‌علی، الرجال، تهران، دانشگاه تهران، 1342ش.
ابن‌عبدالبر، یوسف‌بن‌عبدالله، الاستیعاب، تحقیق: علی‌محمد بجاوی، بیروت، دارالجیل، 1412ق.
ابن‌عدی، ابواحمدعبدالله، الکامل فی ضعفاءالرجال، تحقیق: یحیی‌مختار غزاوی، بیروت، دارالفکر، 1409ق.
اشعری، اسماعیل‌بن‌اسحاق، مقالات‌الاسلامیین و اختلاف‌المصلین، آلمان، فرانس‌شتاینر، 1400ق.
برقی، احمدبن‌محمد، الرجال، تحقیق: حیدر بغدادی، قم، موسسه امام صادق (ع)، 1430ق.
برقی، احمدبن‌محمد، المحاسن، تحقیق: سیدجلال‌الدین حسینی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، بی‌تا.
بستانی، قاسم. "ارزیابی حدیث نحن معاشرالانبیاءلانورث". شیعه‌شناسی، 20(1386ش): 81-96.
توحیدی‌نیا، روح‌الله. "واکاوی‌چگونگی تعامل امام باقر (ع) و امام صادق (ع) با فرقه‌ی بتریه". تاریخ اسلام 15، 58(1393ش): 125-154.
ثقفی، ابراهیم‌بن‌محمد، الغارات، تحقیق: سیدجلال‌الدین حسینی، قم، دارالکتب‌الاسلامیه، 1424ق.
حلی، حسن‌بن‌یوسف، ترتیب خلاصةالاقوال فی معرفةالرجال، مشهد، آستان قدس رضوی، 1381ش.
خطیب‌بغدادی، احمد، تاریخ بغداد، مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1417ق.
خویی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، بی‌جا، بی‌نا، 1372ش.
دارقطنی، علی‌بن‌عمر، الجزء الحادی عشر من فضائل الصحابه، تحقیق: محمد رباح، مدینه، مکتبة الغرباء الاثریة، 1419ق.
دارقطنی، علی‌بن‌عمر، الجزء الحادی عشر من فضائل الصحابه، تحقیق: حلوانی، جده، دار ماجد عسیری، 1422ق.
دارقطنی، علی‌بن‌عمر، الزامات و التتبع، تحقیق: مقبل هادی الوداعی، بیروت، دارالکتب‌العلمیة، 1405ق.
دارقطنی، علی‌بن‌عمر، العلل الوارده فی احادیث النبویة، تحقیق: محفوظ الرحمن السلفی، ریاض، دارالطیبه، 1405ق.
ذهبی، محمدبناحمد، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، تحقیق، عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، دارالکتاب العربی، 1409ق.
ذهبی، محمدبناحمد، تذهیب تهذیب الکمال، تحقیق: غنیم عباس‌غنیم و مجدی السیدامین، بی‌جا، الفاروق الحدیثه، 1425ق.
ذهبی، محمدبناحمد، سیر اعلام النبلاء، تحقیق: شعیب الارنؤوط، بیروت، الرساله، 1414ق.
ذهبی، محمدبناحمد، میزان الاعتدال فی نقد الرجال، تحقیق: عبدالفتاح ابوسنة، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1416ق.
رحمتی، محمدکاظم، مقالاتی در تاریخ زیدیه و امامیه، تهران، بصیرت، 1388ش.
زریاب، عباس، بتریه، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، 1362ش.
سمعانی، عبدالکریم، الانساب، تحقیق: محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1419ق.
سیوطی، جلال‌الدین، الدرالمنثور، بیروت، دارالمعرفه، بی‌تا.
صدوق، محمدبن‌علی، من لایحضره الفقیه، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، قم، جماعه‌المدرسین، 1404ق.
صنعانی، محمدبن اسماعیل، ثمرات النظر فی علم الأثر، تحقیق: رائدبن‌صبری بن ابی‌علفة، ریاض، دارالعاصمة، 1417ق.
طبیبی، علیرضا، مجید زیدی جودکی، و فهیمه جفرسته. "بررسی دلائل و اسباب «رافضی، ناصبی و شیعی» خواندن راویان و اعتبارسنجی آن‌ها از نظر رجال‌پژوهان اهل‌سنت". مطالعات فهم حدیث 5، 10(1398): 79-101. doi: 10.30479/mfh.2019.1615
طوسی، محمدبن‌حسن، رجال‌الطوسی، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم، جماعه‌المدرسین، 1427ق.
طوسی، محمدبن‌حسن، فهرست کتب الشیعه و اصولهم، تحقیق: عبدالعزیز طباطبایی، قم، مکتبة المحقق الطباطبایی، 1420ق.
عجلی، احمدبن‌عبدالله، معرفه الثقات، مدینه، مکتبه الدار، 1428ق.
فهیمی‌تبار، حمیدرضا. "روایت «لا نُوَرِّثُ ما ترکنا صَدَقَه» در دو نگاه". حدیث‌پژوهی 5، 10(1392ش): 35-56.
کشی، ابوعمرو محمدبن‌عمر، رجال‌الکشی (اختیارمعرفه‌الرجال)، تحقیق: محمدباقر میرداماد، قم، موسسه آل‌البیت، 1404ق.
کلینی، محمدبن‌یعقوب، الکافی، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیة، 1407ق.
مزی، یوسف، تهذیب الکمال، تحقیق: بشار عواد معروف، بیروت، الرساله، 1406ق.
مقریزی، احمدبن‌علی، امتاع الاسماع، تحقیق: محمد عبدالحمید النمیسی، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1420ق.
نجاشی، احمدبن‌علی، رجال النجاشی، تحقیق: موسی شبیری زنجانی، قم، جماعه‌المدرسین، 1365ش.
نسایی، احمدبن‌شعیب، الضعفاء و المتروکون، تحقیق: محمدابراهیم زاید، حلب، دارالوعی، 1396ق.
نمازی‌شاهرودی، علی، مستدکات علم رجال، تهران، فرزند مؤلف، 1414ق.
نیل‌ساز، نصرت، مریم نکونام، و الهام زرین‌کلاه. "اصول و مبانی ارزیابی سند، متن و خاستگاه حدیث از دیدگاه محدث ارموی". مطالعات فهم حدیث 11، 21(1403): 9-30. doi: 10.30479/mfh.2024.19633.2330
هیثمی، ابوالحسن نورالدین، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، تحقیق: حسام‌الدین القدسی، قاهره، مکتبه القدسی، 1414ق.
Juynboll, Gautier, “Some Isnād-Analytical Methods Illustrated on the Basis of Several WomenDemeaning Sayings from Ḥadīth Literature”, Al-Qanṭara, X. 1989. Juynboll, Gautier, "Some isnad-analytical methods illustrated on the basis of several woman-demeaning sayings from hadith literature", In: Hadith: Origins and Developments, New York, Routledge, 2016, pp. 175-216. Schacht, Joseph, the Origins of Muhammadan Jurisprudence, Oxford: Oxford University Press, 1950. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 7 |
||