اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 414 |
| تعداد مقالات | 3,399 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,900,255 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,336,649 |
اعتبارسنجی و تحلیل دلالی- محتوایی روایتِ «أَکْثَرُ اَلْخَیْرِ فِی اَلنِّسَاءِ» | ||
| مطالعات فهم حدیث | ||
| مقاله 2، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 23، مهر 1404، صفحه 29-50 اصل مقاله (501.4 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/mfh.2025.22008.2472 | ||
| نویسندگان | ||
| علی عربی آیسک* 1؛ فرزاد دهقانی2؛ مهدی عبادی3 | ||
| 1استادیار گروه علوم قرآن وحدیث، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، قم، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران. | ||
| 3استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 22 اردیبهشت 1404، تاریخ بازنگری: 23 شهریور 1404، تاریخ پذیرش: 24 تیر 1404 | ||
| چکیده | ||
| روایت «أَکْثَرُ اَلْخَیْرِ فِی اَلنِّسَاءِ» یکی از احادیث مهم شیعه است که جایگاه حقیقی زنان در آیین اسلام را تبیین می‌کند. این روایت، دارای مشابهات و تفاسیر متعددی در منابع حدیثی بوده و برداشت‌های مختلفی از مفهوم «خیر» و «أکثر الخیر» در آن ارائه شده است. پژوهش حاضر، با روش توصیفی-تحلیلی و استناد به منابع کتابخانه‌ای، به بررسی مفهوم خیر در قرآن و ارتباط آن با نقش زنان پرداخته است. بررسی سندی و دلالی روایت نشان می‌دهد که با وجود ضعف سندی، مضمون آن مورد تأیید آیات و سایر احادیث اسلامی است. تحلیل قرآنی و حدیثی بیانگر آن است که زنان، از جنبه‌های گوناگون، نقشی حیاتی در اجتماع و خانواده ایفا می‌کنند. حفظ نسل، تنظیم امور خانواده، افزایش رزق، بهره‌مندی معنوی و نقش تربیتی آنان، مصادیقی از خیر گسترده‌ای است که زنان در زندگی انسانی دارند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که این روایت، جمع‌بندی و اجمالی از احادیث متعدد درباره نقش مؤثر زنان در جامعه اسلامی است. برداشت گفتمانی از حدیث، تأکید بر اصلاح نگرش مخاطبان نسبت به منزلت زنان دارد، در حالی که دلالت فراگفتمانی آن، نقش کلیدی زنان در تحقق سعادت دنیوی و اخروی خانواده و اجتماع را برجسته می‌سازد. پژوهش حاضر، با واکاوی متون حدیثی و تفسیری، تأثیر این روایت را در بازتعریف جایگاه زنان در فرهنگ وحیانی بررسی می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ارتقای منزلت زنان؛ «أَکْثَرُ اَلْخَیْرِ فِی اَلنِّسَاءِ»؛ بررسی سندی و متنی روایت؛ دلالتِ گفتمانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Validation and Semantic-Content Analysis of the Hadith "«أَکْثَرُ اَلْخَیْرِ فِی اَلنِّسَاءِ»" | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ali Arabi Ayask1؛ Farzad Dehghani2؛ Mahdi Ebadi3 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Qur’anic Sciences and Hadith, University of Qur’anic Sciences and Teachings, Qom, Iran. | ||
| 2Associate Professor, Department of Qur’anic Sciences and Hadith Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran. | ||
| 3Assistant Professor, Department of Islamic Studies, Faculty of Theology and Islamic Studies, Shahid Motahari, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The hadith “Akthar al-Khayr fi al-Nisāʾ” ("Most of goodness is in women") is one of the significant narrations in Shi'i tradition that elucidates the authentic status of women in Islam. This narration appears in various forms and interpretations across hadith sources, with differing views regarding the concepts of khayr (goodness) and akthar al-khayr (the abundance of goodness). Employing a descriptive-analytical methodology and referencing classical textual sources, this study explores the concept of khayr in the Qur'an and its connection to the social and spiritual role of women. Despite the weak chain of transmission (isnād), the thematic analysis reveals that the message of the narration is supported by Qur’anic verses and other Islamic traditions. The exegetical and hadith-based examination demonstrates that women play vital roles in both familial and societal contexts—including lineage continuation, household management, economic prosperity, spiritual enrichment, and moral education. Findings suggest that this narration functions as a comprehensive summary of multiple traditions concerning women’s influential role in Islamic society. From a discursive perspective, the hadith aims to shift public attitudes toward recognizing the dignity of women, while its meta-discursive implications highlight their key contribution to achieving both worldly and spiritual well-being for families and communities. This study delves into exegetical and hadith texts to assess how this narration contributes to redefining the position of women within the Qur’anic worldview. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Women's status elevation, «أَکْثَرُ اَلْخَیْرِ فِی اَلنِّسَاءِ», Hadith authentication and analysis, Discursive implication | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
آهنگ، علی. "تحلیل انگاره و نقش آن در فهم تحولات حدیثی: بررسی انگاره «شؤم المرأه»". علوم قرآن و حدیث 56، 112(1403ش)، 9-33. doi: 10.22067/jquran.2023.82693.1530
ابن‌سعد، محمدبن‌سعد، الطبقات الکبری، تحقیق: عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق.
بخاری، محمدبن‌اسماعیل، صحیح البخاری، قاهره، وزارت اوقاف، ۱۴۱۰ق.
پاکتچی، احمد. "احادیث مربوط به وجه تسمیه زنان: نقد محتوا با مبنای ریشه‌شناسی". مطالعات فهم حدیث 7، 14(1400ش): 9–25. doi: 10.30479/mfh.2021.2330
ترمذی، محمدبن‌عیسی، جامع الترمذی، تحقیق: البانی، ریاض، بیت‌الافکار الدولیه، بی‌تا.
جعفرنیا، فاطمه. "فرهنگ یهود و تأثیر آن در بازتولید نگاه جاهلی به جایگاه زن مسلمان در خانواده". مطالعات تاریخ اسلام 6، ۲۳(1393ش): ۸۳–112. dor: 20.1001.1.22286713.1393.6.23.5.9
دیمه‌کارگراب، محسن. "بازخوانی نسبت نقصان عقل به زنان در نهج‌البلاغه". مطالعات فهم حدیث 11، 22(1404ش): 29–48. doi: 10.30479/mfh.2025.18374.2221
دینوری، عبدالله‌بن‌محمد، تفسیر ابن‌وهب المسمی الواضح فی تفسیر القرآن الکریم، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۲۴ق.
راد، علی، و زینب مجلسی‌راد. "اعتبارسنجی روایات فتنه بودن زنان". علوم حدیث 19، 71(1393ش):106-134.
رسولی، هاشم، غرر الحکم (ترجمه رسولی محلاتی)، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۸ش.
زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۰۷ق.
سالم، عبدالعزیز، تاریخ عرب قبل از اسلام، مترجم: باقر صدری‌نیا، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۸۳ش.
سبزواری نجفی، محمدبن‌حبیب‌الله، ارشاد الاذهان إلى تفسیر القرآن، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۱۹ق.
سمرقندی، نصربن‌محمد، بحرالعلوم، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۶ق.
سیدمرتضی، علی‌بن‌حسین، امالی، ترجمه و تحقیق: حسین صابری، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، ۱۳۹۶ش.
شعیری، محمدبن‌محمد، جامع الاخبار، نجف، مطبعه الحیدریه، بی‌تا.
صدوق، محمدبن‌علی، الخصال، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۶۲ش.
صدوق، محمدبن‌علی، کتاب من لا یحضره الفقیه، ترجمه: علی‌اکبر غفاری و صدرالدین بلاغی، تهران، صدوق، ۱۳۶۹ش.
صدوق، محمدبن‌علی، معانی الأخبار، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۰۳ق.
صدوق، محمدبن‌علی، من لا یحضره الفقیه، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1413ق.
طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق.
طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، مترجم: محمدباقر موسوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۷۸ش.
طبرانی، سلیمان‌بن‌احمد، التفسیر الکبیر: تفسیر القرآن العظیم، اردن-اربد، دارالکتاب الثقافی، ۲۰۰۸م.
طبرسی، حسن‌بن‌فضل، مکارم الأخلاق، قم، شریف رضی، ۱۴۱۲ق/۱۳۷۰ش.
طبرسی، فضل‌بن‌حسن، تفسیر جوامع الجامع، قم، حوزه علمیه قم، مرکز مدیریت، ۱۴۱۲ق.
طبرسی، فضل‌بن‌حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو، ۱۳۷۲ش.
طبری، محمدبن‌جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفه، ۱۴۱۲ق.
طنطاوی، محمدسید، التفسیر الوسیط للقرآن الکریم، قاهره، دار نهضة مصر، 1419ق.
طوسی، محمدبن‌حسن، الأمالی، قم، انتشارات دارالحدیث، ۱۴۱۷ق.
طوسی، محمدبن‌حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، داراحیاء التراث العربی، بی‌تا.
طوسی، محمدبن‌حسن، رجال الشیخ الطوسی - الأبواب، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۲۷ق.
طیب، سیدعبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، اسلام، ۱۳۷۸ش.
فیض‌کاشانی، ملامحسن، الوافی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۰ق.
قرشی، سیدعلی‌اکبر، تفسیر احسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت، ۱۳۷۷ش.
کاشانی، ملافتح‌الله، تفسیر منهج الصادقین فى الزام المخالفین، تهران، کتابفروشی محمدحسن علمی، ۱۳۳۶ش.
کشی، محمدبن‌عمر، رجال الکشی، مشهد، دانشگاه مشهد، ۱۴۹۰ق.
کلینی، محمدبن‌یعقوب، الکافی (ط - إسلامیة)، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۴۰۷ق.
مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
محلی، جلال‌الدین؛ و جلال‌الدین سیوطی، تفسیر الجلالین، بیروت، مؤسسه النور للمطبوعات، ۱۴۱۶ق.
مکارم‌شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیه، ۱۳۷۱ش.
میبدی، احمدبن‌محمد، کشف الأسرار و عده الأبرار، تهران، امیرکبیر، ۱۳۷۱ش.
نجاشی، احمدبن‌علی، رجال النجاشی - فهرست أسماء مصنفی الشیعة، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۰۷ق.
نوری، حسین‌بن‌محمدتقی، مستدرک الوسائل و مسنبط المسائل، قم، موسسه آل‌البیت، 1408ق.
نیشابوری، مسلم‌بن‌حجاج، صحیح مسلم، ریاض، بیت الافکار الدولیه، 1419ق.
واحدی، علی‌بن‌احمد، الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، بیروت، دارالقلم، ۱۴۱۵ق. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 56 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 28 |
||