اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 410 |
| تعداد مقالات | 3,365 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,892,762 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,298,178 |
اعتبارسنجی خبر موثق از نگاه علامه حلی: از مبانی نظری تا تطبیقات فقهی | ||
| مطالعات فهم حدیث | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 شهریور 1404 | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/mfh.2025.21874.2467 | ||
| نویسندگان | ||
| سید محمد صالح قبولی درافشان1؛ عباسعلی سلطانی* 2؛ محمدتقی فخلعی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد. | ||
| 2دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد. | ||
| 3استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد. | ||
| تاریخ دریافت: 02 اردیبهشت 1404، تاریخ بازنگری: 23 شهریور 1404، تاریخ پذیرش: 24 تیر 1404 | ||
| چکیده | ||
| خبر موثق از انواع خبر واحد در استنباط فقهی جایگاه مهمی دارد. وثاقت و فساد مذهب راوی دو رکن اصلی در خبر موثق محسوب می‌شود. نقش فساد مذهب راوی در سنجش اعتبار خبر موثق، همواره بحث برانگیز بوده است. علامه حلی از جمله فقیهانی است که نقش فساد مذهب را در اعتبارسنجی خبر واحد مؤثر دانسته است. علامه حلی از جمله پیشگامان تقسیم خبر واحد به لحاظ صفات راوی، خبر موثق را به جهت فساد مذهب راوی معتبر نمی‌داند و در این زمینه با دیدگاه پیشینیانی مانند شیخ طوسی اختلاف نظر دارد. با بررسی آثار علامه حلی در حوزه‌های اصول، رجال و فقه، به نظر می‌رسد در نگاه اول تناقضی بین نظریه عدم اعتبار خبر موثق و عملکرد وی در به کارگیری این نوع خبر در استنباط فقهی وجود دارد. با این حال پژوهش حاضر با تحلیل دقیق تعامل دوگانه علامه حلی با خبر موثق در قالب رویکرد سلبی و ایجابی نشان می‌دهد که علامه حلی نه تنها در تطبیق نظریه‌های اصولی و رجالی خود پایدار است، بلکه در عمل، رویه‌ای مشابه فقهای پیشین همچون شیخ طوسی دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| علامه حلی؛ خبر موثق؛ اعتبارسنجی روایت؛ فساد مذهب راوی؛ ضعف سند روایت؛ اعتضاد به قرائن | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Verification of Muwassaq (authenticated) Narration from the Viewpoint of Allame Helli | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Sayyed Mohammad Saleh Ghaboolidorafshan Ghaboolidorafshan1؛ Abbasali Soltani2؛ Mohammadtaghi Fakhlaei3 | ||
| 1PhD Student in Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Ferdowsi University of Mashhad. | ||
| 2Associate Professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Ferdowsi University of Mashhad. | ||
| 3Professor of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Ferdowsi University of Mashhad. | ||
| چکیده [English] | ||
| from Theoretical Foundations to Jurisprudential Applications Muwassaq (authenticated) Narration, as a type of Wahid Narrations, has an important place in jurisprudential deductions. The authenticity or invalidity of the narrator's religious branch are two main elements of Muwassaq (authenticated) narration. The role of invalidity of the narrator's religious branch has always been controversial. Allame Helli is among those jurists who consider the invalidity of the narrator's religious branch in verificating the Muwassaq (authenticated) Narration. Allame Helli who is among the pioneers of dividing the Muwassaq (authenticated) Narration according to the narrator's characteristics, does not regard Muwassaq (authenticated) Narration as valid due to the invalidity of the narrator's religious branch and from this perspective, disagrees with predecessors such as Shaikh Tusi. By examining Allame's Works in the fields of principles of jurisprudence, Ilm al-Rijal and jurisprudence, on the face of it, a contradict appears between the theory of Muwassaq (authenticated) Narration and his practice of applying this narration in jurisprudential deduction. Nevertheless, the present paper, through detailed analysis of Allame Helli's dual interaction with Muwassaq (authenticated) Narration in the form of two positive and negative attitudes, indicates that in addition to being stable in applying his theories in the field of principles of jurisprudence and Rijal, Allame Helli has adopted a similar approach to that of previous jurist such as Shaikh Tusi. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Allame Helli, Muwassaq (authenticated) Narration, Verification of narration, Invalidity of Religious Branch, Weakness of Proof, Itizad by Using Conjectures | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم، ترجمه: انصاریان، قم، اسوه، 1383ش.
آبی، حسن‌بن‌ابیطالب، کشف الرموز فی شرح المختصر النافع، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة، 1408ق.
ابن‌‌‌ادریس، محمد، موسوعة ابن إدریس الحلی، قم، دلیل ما، 1387ش.
ابن‌زهدری حلی، جعفربن‌زهدری، إیضاح ترددات الشرایع، قم، کتابخانه عمومی آیت‌الله مرعشی‌نجفی، چاپ دوم، 1386ش.
ابن‌سعید حلی، یحیی‌بن‌احمد، نزهة الناظر فی الجمع بین الأشباه و النظائر، نجف، مطبعة الآداب، بی‌تا.
ابن‌طاووس، على‌بن‌موسى، الإقبال بالأعمال الحسنة، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1376ش.
ابن‌طاووس، على‌بن‌موسى، الدروع الواقیة، بیروت، مؤسسه آل‌البیت (ع)، 1425ق.
ابن‌طاووس، على‌بن‌موسى، فتح الأبواب بین ذوی الألباب و بین ربّ الأرباب، قم، مؤسسه آل‌البیت (ع)، 1409ق.
ابن‌طاووس، على‌بن‌موسى، فلاح السائل و نجاح المسائل، قم، بوستان کتاب، 1406ق.
ابن‌فهد حلی، احمدبن‌محمد، المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، قم،جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة، 1407ق.
اعرجی، عبدالمطلب‌بن‌محمد، کنز الفوائد فی حل مشکلات القواعد، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة، 1416ق.
افراخته، محمدحسین. "چرایی تقسیم‌بندی حدیث و رویکرد فراسندی در تعامل با روایات". چاپ شده در کتاب بازشناخت مبانی اصالت میراث حدیثی امامیه، مولف: حامد فرج‌پور، (1397ش): 287- 327.
تقی‌الدین حلی، حسین‌بن‌علی، الرجال، تهران، دانشگاه تهران، 1342ش.
حب‌الله، حیدر. "علامه حلی و ریشه‌‌های شکل‌‌‌گیری مکتب سند در تفکر امامی". فقه اهل بیت، 49(1386ش): 123-159.
حسین‌پوری، امین، حدیث ضعیف، قم، دارالحدیث، چاپ سوم، 1397ش.
حلی، حسن‌بن‌یوسف، تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیة، قم، مؤسسه الإمام الصادق (ع)، 1420ق.
حلی، حسن‌بن‌یوسف، تذکرة الفقهاء، قم، مؤسسة آل البیت (ع)، 1414ق.
حلی، حسن‌بن‌یوسف، تهذیب الوصول الى علم الأصول، لندن، مؤسسه الإمام علی (ع)، 1380ش.
حلی، حسن‌بن‌یوسف، رجال العلامة الحلی، قم، الشریف الرضی، چاپ دوم، 1402ق.
حلی، حسن‌بن‌یوسف، غایة الوصول و إیضاح السبل فی شرح مختصر منتهی السؤل و الأمل لابن الحاجب، قم، مؤسسه امام صادق (ع)، 1430ق.
حلی، حسن‌بن‌یوسف، مبادی الوصول إلى علم الأصول، قم، المطبعة العلمیة، 1404ق.
حلی، حسن‌بن‌یوسف، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، جماعة المدرسین فی حوزة العلمیة، چاپ دوم، 1413ق.
حلی، حسن‌بن‌یوسف، منتهى المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد، آستانة الرضویة المقدسة، 1412ق.
حلی، حسن‌بن‌یوسف، نهایة الوصول الى علم الأصول، قم، مؤسسه امام صادق (ع)، 1425ق.
ذوقی، انسیه، محمدمهدی تقدیسی، و سیده‌فاطمه حسینی‌میرصفی. "جستاری در مصادر و قواعد فهم حدیث در آثار علامه حلی (ره)". مطالعات فهم حدیث 11، 22(1404ش): 169-187. doi: 10.30479/mfh.2025.20596.2389
شهیدثانی، زین‌الدین‌بن‌علی، الرعایة فی علم الدرایة، قم، مکتبة آیة‌الله مرعشی‌نجفی، 1408ق.
شهیدثانی، زین‌الدین‌بن‌علی، رسائل الشهید الثانی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1379ش.
شهیدثانی، زین‌الدین‌بن‌علی، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، 1413ق.
صدوق، محمدبن‌علی، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، تهران، مکتبة الصدوق، بی‌تا.
صدوق، محمدبن‌علی، من لایحضره الفقیه، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة، چاپ دوم، 1363ش.
طوسی، محمدبن‌حسن، الإستبصار فیما اختلف من الأخبار، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1363ش.
طوسی، محمدبن‌حسن، العدة فی أصول الفقه، قم، محمدتقی علاقبندیان، 1417ق.
طوسی، محمدبن‌حسن، تهذیب الأحکام، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1365ش
طوسی، محمدبن‌حسن، فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول، قم، مکتبة المحقق الطباطبائی، 1420ق.
علم‌الهدی، سیدمحمدصادق. "سیر تاریخی حجیت خبر واحد در اصول شیعه". پژوهش‌های اصولی 5، 17(1392ش): 120-138.
علم‌الهدی، سیدمرتضی، رسائل الشریف المرتضی، قم، دارالقرآن الکریم، 1405ق.
فاضل‌مقداد، فاضل‌بن‌عبدالله، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، قم، مکتبة آیة‌الله مرعشی‌نجفی، 1404ق.
کشی، محمدبن‌عمر، اختیار معرفة الرجال، قم، مؤسسة آل‌البیت (ع) لإحیاء التراث، 1404ق.
مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایة فی علم الدرایة، قم، مؤسسة آل البیت (ع) لإحیاء التراث، 1411ق.
محقق‌حلی، جعفربن‌حسن، المعتبر فی شرح المختصر، قم، مؤسسه سیدالشهدا (ع)، 1364ش.
محقق‌حلی، جعفربن‌حسن، النهایة و نکتها، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1412ق.
محقق‌حلی، جعفربن‌حسن، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم، 1408ق.
محقق‌حلی، جعفربن‌حسن، معارج الأصول، لندن، مؤسسه امام علی (ع)، 1423ق.
مصطفوی‌فر، حامد، و مهدی عبادی. "چگونگی مواجهه علامه حلی با اخبار آحاد". فقه و اصول 55، 133(1402ش): 167- 190. doi: 10.22067/jfiqh.2021.70738.1122
مصطفوی‌فر، حامد، و مهدی عبادی. "واکاوی سیر تطور نظریه انجبار در مکتب حله". مطالعات قرآن و حدیث 16، 31(1401ش): ص 331- 361. doi: 10.30497/qhs.2022.242725.3563
مفید، محمدبن‌محمد، مختصر التذکرة بأصول الفقه، قم، المؤتمر العالمی لألفیة الشیخ المفید، 1413ق.
میرزائی، محمد، و احمد ابراهیمی‌زاده. "جایگاه مفاهیم علم و ظن در اعتبارسنجی خبر واحد". مطالعات فهم حدیث 3، 6(1396ش): 103-121. doi: 10.30479/mfh.2017.1163
هاشمی‌شاهرودی، سیدمحمود، موسوعة الفقه الإسلامی المقارن، قم، مؤسسه دائرة‌المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (ع)، 1423ق. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 10 |
||