اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 416 |
| تعداد مقالات | 3,398 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,910,177 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,345,941 |
تعارض نمایی روایت «نهی از تکلّم در دین» با روایات «وجوب تعلّم و تفقه در آن» (بررسی سندی و دلالی) | ||
| مطالعات فهم حدیث | ||
| مقاله 7، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 23، مهر 1404، صفحه 137-156 اصل مقاله (469.25 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/mfh.2025.21237.2430 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه زهرا امیری* 1؛ احسان نظری2؛ حسن نقی زاده3؛ سید علی دلبری4 | ||
| 1دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه فردوسی مشهد. | ||
| 2دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علوم اسلامی رضوی. | ||
| 3استاد گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه فردوسی. | ||
| 4استاد گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علوم اسلامی رضوی. | ||
| تاریخ دریافت: 05 دی 1403، تاریخ بازنگری: 25 شهریور 1404، تاریخ پذیرش: 24 تیر 1404 | ||
| چکیده | ||
| شیخ صدوق (ره) در «التوحید»، روایتی را از امام هادی (ع) نقل کرده است که ظاهر مضمون آن دلالت بر نهی از تکلّم در دین می‌کند که در این صورت با روایات متعددی که دلالت بر وجوب تعلّم و تفقه در دین دارد، متعارض است. از این‌رو محدّثین متقدّم و متأخّر مانند شیخ صدوق (ره) و شیخ حرّ عاملی (ره) «نهی از تکلّم در دین» را نهی از تکلّم در ذات خداوند تفسیر کرده‌اند. امّا این تفسیر از جهات گوناگون قابل پذیرش نیست. نویسندگان در پژوهش حاضر به روش تحلیلی ـ توصیفی و به استناد منابع کتابخانه‌ای در صدد تحلیل محتوایی این روایت و رفع تعارض مطرح شده برآمده‌اند و به این دو سوال اساسی پاسخ داده‌اند که «مقصود از نهی از تکلّم در دین چیست؟ رابطه این روایت با روایات وجوب تعلّم و تفقه در دین چگونه است؟». نویسندگان مقصود از «تکلّم در دین» را به مفهوم حقیقی خود گرفته‌اند و البته آن را یک نهی محدود زمانی به دلیل عدم وجود افراد متخصص در علم کلام دانسته‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دین اسلام؛ روایت نهی از تکلّم در دین؛ وجوب تعلّم دین؛ تفقه در دین؛ تعارض اخبار؛ فقه الحدیث | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Balancing the Narration of "Prohibition of Talking in Religion" with the Narrations of "Obligation to Learn and Understand it" (Document and Brokerage Review) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Fatemeh Zahra Amiri1؛ Ehsan Nazari2؛ Hasan Naghizadeh3؛ Seyyed Ali Delbari4 | ||
| 1PhD Student in Quran and Hadith Sciences, Ferdowsi University of Mashhad. | ||
| 2PhD Student in Quran and Hadith Sciences, Razavi University of Islamic Sciences. | ||
| 3Professor of the Department of Quran and Hadith Sciences, Ferdowsi University of Mashhad. | ||
| 4Professor of the Department of Quran and Hadith Sciences, Razavi University of Islamic Sciences. | ||
| چکیده [English] | ||
| Sheikh Saduq (may Allah be pleased with him) in Al-Tawhid narrates a tradition from Imam Hadi (AS), the apparent meaning of which indicates prohibition of speaking about religion. This interpretation conflicts with numerous traditions that emphasize the obligation of learning ('t'aleem') and gaining deep understanding ('tafaqquh') of the religion. Therefore, earlier and later narrators, such as Sheikh Saduq (may Allah be pleased with him) and Sheikh Al-Hur Al-Amili (may Allah be pleased with him), have interpreted the prohibition of speaking about religion as a prohibition of speaking about the essence (dhat) of God. However, this interpretation is not acceptable from various perspectives. In this study, the authors employ an analytical-descriptive methodology, relying on library sources to conduct a content analysis of this narration and to resolve the apparent contradiction. They aim to answer two fundamental questions: What is the intended meaning of the prohibition of speaking about religion? and How does this narration relate to the traditions emphasizing the obligation of learning and tafaqquh in the religion? The authors interpret "speaking about religion" in its literal sense and, of course, consider this a temporary prohibition due to the lack of qualified scholars in the science of Kalam (Theology). | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Religion, speaking about religion, learning religion, tafaqquh in religion, conflict of reports, Hadith jurisprudence (Fiqh al-Hadith) | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
ابن‌شعبه حرانى، حسن‌بن‌على، تحف العقول، قم، جامعه مدرسین، چاپ دوم، 1404ق.
ابن‌شهرآشوب، محمدبن‌علی، معالم العلماء فی فهرست کتب الشیعة و أسماء المصنفین منهم قدیما و حدیثا، نجف، المطبعة الحیدریه، 1380ق.
ابن‌ندیم، محمدبن‌اسحاق، الفهرست، تهران، بانک بازرگانی ایران (چاپخانه)، 1346ش.
اسماعیلی، داود، و مریم کرباسیان. "روش تفسیری شیخ صدوق در کتاب «التوحید» با تکیه بر گونه‌شناسی روایات تفسیری". مطالعات فهم حدیث 11، ۲۲(1404ش): ۱۸۹-۲۱۳. doi: 10.30479/mfh.2025.21108.2416
اعرافی، علیرضا، اجتهاد و تقلید، قم، موسسه فرهنگی هنری اشراق و عرفان، 1398ش.
اعرجی‌کاظمی، محسن‌بن‌حسن، عدة الرجال، قم، اسماعیلیان، 1415ق.
انصارى، مرتضى‌بن‌محمدامین، مطارح الأنظار، قم، مجمع‌الفکر الاسلامی، 1404ق.
بجنوردى، حسن، منتهى الأصول، تهران، موسسة العروج، 1380ش.
پاینده، ابوالقاسم، نهج الفصاحة، تهران، دنیاى دانش، چاپ چهارم، 1382ش.
تمیمى‌آمدى، عبدالواحدبن‌محمد، غرر الحکم و درر الکلم، قم، دارالکتاب الإسلامی، چاپ دوّم، 14010ق.
جعفریان، رسول، حیات فکری و سیاسی ائمه (ع)، قم، انصاریان، 1381ش.
حر عاملى، محمدبن‌حسن، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، بیروت، اعلمی، 1425ق.
حر عاملى، محمدبن‌حسن، الفصول المهمة فی أصول الأئمة (تکملة الوسائل)، قم، موسسه معارف اسلامى امام رضا (ع)، 1418ق.
حر عاملی، محمدبن‌حسن، وسائل الشیعه، قم، موسسه آل‌البیت (ع)، 1409ق.
حلی، حسن‌بن‌یوسف، رجال العلامه الحلی، قم، الشریف الرضی، چاپ دوم، 1402ق.
خراسانی، محمدکاظم، کفایة الأصول ( با تعلیقه زارعى سبزوارى)، قم، موسسه النشر الاسلامی، چاپ ششم، 1430ق.
خوئى، سیدابوالقاسم، محاضرات فی أصول الفقه، قم، دارالهادى للمطبوعات، چاپ چهارم، 1417ق.
خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، بی‌جا، بی‌نا، 1372ش.
خوئی، سیدابوالقاسم، موسوعة الإمام الخوئی، قم، مؤسسة إحیاء آثار الامام الخوئی، 1418ق.
سبحانی، جعفر، کلیات فی علم الرجال، قم، حوزه علمیه قم، مرکز مدیریت، 1369ش.
سبحانی، جعفر، موسوعة طبقات الفقهاء، قم، مؤسسة الإمام الصادق (ع)، 1418ق.
شوشتری، محمدتقی، قاموس الرجال، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، 1410ق.
صدرالدین شیرازى، محمدبن‌ابراهیم، شرح أصول الکافی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، 1383ش.
صدوق، محمدبن‌على، التوحید، قم، جامعه مدرسین، 1398ق.
طاهریان‌قادی، معصومه، سیدمحسن موسوی، سیدعلی‌اکبر ربیع‌نتاج، و مهدی تقی‌زاده طبری. "اعتبارسنجی گونه‌های مختلف روایات نزد شیخ صدوق". مطالعات فهم حدیث 6، ۱۲(1399ش):، ۳۱-۵۱. doi: 10.30479/mfh.2019.2068
طباطبایى، سید محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1374ش.
طبرسى، فضل‌بن‌حسن، ترجمه تفسیر مجمع البیان، تهران، فراهانى، بی‌تا.
طوسی، محمدبن‌حسن، رجال الطوسی، قم، مؤسسه نشر اسلامی، چاپ سوم، 1427ق.
طوسی، محمدبن‌حسن، فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول، قم، مکتبة المحقق الطباطبائی، 1420ق.
قرشی، سیدعلی‌اکبر، (۱۴۱۲ق)، قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الإسلامیة، 1412ق.
قمی، شیخ عباس، منتهى الآمال، قم، دلیل ما، 1379ش.
کشی، محمدبن‌عمر، اختیار معرفة الرجال، قم، مؤسسة آل البیت (ع) لإحیاء التراث، 1404ق.
کلینى، محمدبن‌یعقوب، کافی، قم، دارالحدیث، 1429ق.
مازندرانى، محمدصالح، شرح الکافی- الأصول و الروضة، تهران، المکتبة الإسلامیة، 1382ق.
مازندرانی‌حائری، محمدبن‌اسماعیل، منتهی المقال فی أحوال الرجال، قم، مؤسسة آل البیت (ع)لإحیاء التراث، 1416ق.
مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، نجف، بی‌نا، بی‌تا.
مجلسى، محمدباقر، بحارالأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.
مجلسی، محمدباقر، الوجیزة فی الرجال، تهران، سازمان چاپ و انتشارات، 1420ق.
محمدی ری‌شهری، محمد، شناخت نامه حدیث، قم، دارالحدیث، 1397ش.
مسعودی، علی‌بن‌حسین، إثبات الوصیة للإمام علی بن أبی‌طالب، قم، انصاریان، 1417ق.
مسعودی، علی‌بن‌حسین، مروج الذهب، قم، مؤسسة دارالهجرة، 1409ق.
مصباح‌یزدی، محمدتقی، آموزش عقاید، قم، مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى (ره)، 1389ش.
مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، قم، دارالفکر، 1378ش.
مکارم‌شیرازی، ناصر، بررسی طرق فرار از ربا، قم، مدرسة الإمام علی بن أبی‌طالب (ع)، 1385ش.
نائینى، محمد حسین، فوائد الاُصول، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1376ش.
نجاشی، احمدبن‌علی، رجال النجاشی، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1365ق.
وحید بهبهانی، محمدباقر، الفوائدالرجالیه، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
یعقوبی، احمدبن‌اسحاق، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار صادر، بی‌تا. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 38 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 27 |
||