اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 411 |
| تعداد مقالات | 3,371 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,904,506 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,306,501 |
تبیین دلالات کنایات تعریضی و ارتباط آن با شیوه بعثت پیامبر (ص): تمثیل «إِیَّاکِ أَعْنِی وَ اسْمَعِی یَا جَارَة» | ||
| مطالعات فهم حدیث | ||
| مقاله 5، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 23، مهر 1404 | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/mfh.2025.21360.2433 | ||
| نویسندگان | ||
| بهزاد بسطامی* 1؛ زینب السادات حسینی2 | ||
| 1استادیار گروه معارف دانشگاه علوم پزشکی ایلام. | ||
| 2دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 30 دی 1403، تاریخ بازنگری: 26 شهریور 1404، تاریخ پذیرش: 24 تیر 1404 | ||
| چکیده | ||
| قرآن کریم بر اساس بُعد فرازمانی و فرامکانی خود، از شیوه‌های مختلفی جهت بیان اهداف و مقاصد خود بهره برده است. سبک نزول قرآن به روش کنایی و بعثت نبی مکرم (ص) بر مبنای تعریض و هم‌خوانی آنان با یکدیگر، ضمن توجه به حدیث امام جعفرصادق (ع) که نزول قرآن را به سبک «إِیَّاکِ أَعْنِی وَ اسْمَعِی یَا جَارَة» دانسته، نشان‌دهنده آن است که این سبک نزول، اهدافی را دنبال نموده است که پژوهش حاضر در پی آن است. این مقاله از روش توصیف و تحلیل روایات مورد بحث و شواهد قرآنی مرتبط بهره گرفته و با استفاده از منابع روایی و تفسیری اسناد کتابخانه‌ای، به نتایج ذیل دست یافته است: نزول قرآن بر مبنای «إِیَّاکِ أَعْنِی وَ اسْمَعِی یَا جَارَة» نه فقط در مورد آیات عتاب پیامبر (ص) و نه فقط به عنوان یک قائده‌ی ادبی و بلاغی، بلکه در سطحی بالاتر، قائده‌ای تفسیری برای فهم بهتر و عمیق‌تر همه آیات قرآن کریم محسوب می‌شود. از دیگر نتایج آن‌که، هم‌سویی بعثت پیامبر (ص) بر مبنای تعریض و سبک نزول قرآن بر مبنای کنایه، حکایت از آن دارد که با توجه به حساسیت‌های موجود از سوی دشمنان در زمان پیامبر (ص) و ضمانت خداوند در خصوص صیانت از قرآن کریم، هر دو شیوه، اهداف واحد و البته اساسی را دنبال کرده که می‌توان به تدبیر حکومتی پیامبر (ص) جهت حفظ اسلام، آزمودن امت، تعقل‌گرایی، تبیین جایگاه و منزلت واقعی اهل بیت (ع) و معرفی آن به آیندگان و حفظ و صیانتِ قرآن کریم از تحریف به وسیله دشمنان اشاره نمود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تمثیل «إِیَّاکِ أَعْنِی وَ اسْمَعِی یَا جَارَة»؛ بعثت پیامبر اکرم (ص)؛ کنایات تعریضی؛ کنایی بودن زبان قرآن | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Explaining the Implications of Figurative Allusion and Their Relationship to the Manner of the Prophet's (PBUH) Mission: The Allegory “إِیَّاکِ أَعْنِی وَ اسْمَعِی یَا جَارَة “ | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Behzad Bastami1؛ Zeinab Sadat Hosseini2 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Education, Ilam University of Medical Sciences. | ||
| 2Associate Professor, Department of Quran and Hadith Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Based on its trans-temporal and trans-spatial dimensions, the Holy Quran has used various methods to express its goals and objectives. The style of the revelation of the Quran in an figurative method and the mission of the Holy Prophet (PBUH) based on their allusion (taʿrīḍ) and harmony with each other, while paying attention to the hadith of Imam Ja'far al-Sadiq (AS) who considered the revelation of the Quran in the style of “You do I tell you and O my neighbor, listen to me” (إِیَّاکِ أَعْنِی وَ اسْمَعِی یَا جَارَة), indicates that this style of revelation has pursued the goals that the present study seeks to achieve. This article uses the method of describing and analyzing the discussed narrations and related Quranic evidence, and using narrative and interpretive sources of library documents, has reached the following conclusions: The revelation of the Quran based on “You do I tell you (Iyāk Aʾa ni) and O my neighbor, listen to me” is not only in the verses of the Prophet's (PBUH) rebuke, and not only as a literary and rhetorical principle, but also, at a higher level, it is considered as an interpretive principle for a better and deeper understanding of all the verses of the Holy Quran. Another result is that the alignment of the Prophet's (PBUH) mission based on allusion (taʿrīḍ) and the style of revelation of the Quran based on figurativeness indicates that, considering the sensitivities existing on the part of the enemies at the time of the Prophet (PBUH), and God's guarantee regarding the protection of the Holy Quran, both methods pursued the same and, of course, fundamental goals, which can be referred to as the Prophet's (PBUH) governmental plan to preserve Islam, test the nation, rationalism, explain the true position and status of the Ahl al-Bayt (AS) and introduce it to future generations, and preserve and protect the Holy Quran from distortion by enemies. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Allegory “إِیَّاکِ أَعْنِی وَ اسْمَعِی یَا جَارَة”, The mission of the Holy Prophet, Diminutive allusions, The irony of the language of the Quran | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم، ترجمه: ناصر مکارم‌شیرازى، قم، دارالقرآن الکریم (دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامى)، 1373ش.
ابن أبی‌جمهور، محمدبن‌زین‌الدین، عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، قم، دار سیدالشهداء، 1405ق.
صدوق، محمدبن‌على، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ترجمه: علی‌اکبرغفارى، تهران، کتاب فروشى صدوق، بى‌تا.
صدوق، محمدبن‌على، معانی‌الأخبار، ترجمه: عبدالعلی محمدى‌شاهرودی، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1377ش.
صدوق، محمدبن‌على، إعتقادات الإمامیة (للصدوق)، ترجمه: محمدعلی حسنى، تهران، اسلامیه، 1371ش.
ابن‌شعبه، حسن‌بن‌على، تحف العقول، ترجمه: محمدباقرکمرهاى، تهران، کتابچى، چاپ ششم، 1376ش.
ابن‌عبد ربه، الاندلسی، العقد الفرید، نرم‌افزار المکتبه الشامله، بی‌تا.
ابوعبید، قاسم‌بن‌سلام، ألأمثال، نرم‌افزار المکتبه الشامله، بی‌تا.
ابن‌منظور، محمدبن‌مکرم، لسان العرب، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، 1404ق.
احمدبن‌حنبل، ابوعبدالله، مسند ابن‌حنبل، دمشق، دارالکتب العربیه، 1955م،
احتشامی‌نیا، محسن. "خطابات قرآنی: خطاب خاص، مراد عام". سفینه 12، 46(1394ش): 10-25. dor: 20.1001.1.17350689.1394.12.46.7.9
حسکانى، عبیدالله‌بن‌احمد، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامى، 1411ق.
حسینى شاه‌عبدالعظیمى، حسین‌بن‌احمد، تفسیر اثنا عشرى، تهران، میقات، 1363ش.
شریف‌لاهیجى، محمدبن‌على، تفسیر شریف لاهیجى، تهران، دفتر نشر داد، 1373ش.
حرعاملى، محمدبن‌حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة، قم، مؤسسة آل‌البیت (ع)، 1409ق.
طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات الاسلامیه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1417ق.
طبرسى، احمدبن‌على، الإحتجاج على أهل اللجاج، ترجمه: بهراد جعفرى، تهران، اسلامیه، 1381ش.
طبرسى، فضل‌بن‌حسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تهران، ناصرخسرو، چاپ سوم، 1372ش.
طریحی، فخرالدین‌بن‌محمد، مجمع البحرین، تهران، مرتضوى، چاپ سوم، 1375ش.
طیب‌حسینی، سیدمحمود، و راضیه مشک مسجدی. "تحلیلی در باره عفو الهی از پیامبر (ص) بر محور آیه 43 سوره توبه". پژوهشهای قرآنی، 77(1394ش): 22-45.
غروی‌نایینی، نهله، و هادی غلامرضایی. "روش‌شناسی نقد درونی احادیث فضائل در الغدیر (موردی: احادیث فضائل ادعاشده برای ابوبکر)". مطالعات فهم حدیث 9، 17(1401ش): 185-210. doi: 10.30479/mfh.2022.2600
غروی، سیده‌سعیده. "تحلیل دیدگاه آیت‌الله معرفت در خصوص نسبت لفظ آیه با سبب نزول". پژوهشهای قرآنی 23، 89(1397): 24-43. doi: 10.22081/jqr.2018.49966.1879
قرائتى، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگى درس‌هایى از قرآن، چاپ یازدهم، 1383 ش.
کلینى، محمدبن‌یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
مجلسى، محمدباقر، بحارالأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.
معارف، مجید، شادی نفیسی، و زهرا مقیمی. "شأن تعلیمی روایات تفسیری از دیدگاه علامه طباطبایی و اصول تفسیری برگرفته از آن در المیزان". مطالعات تفسیری 8، 32(1396): 125-144. dor: 20.1001.1.22287256.1396.8.32.8.3
معرفت، محمدهادی، التمهید فی علوم القرآن، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1412ق.
مکارم‌شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة، 1374ش.
مهدوی‌راد، محمدعلی، و امیر احمدنژاد. "بررسی روایت نزول قرآن بر مبنای «إِیَّاکِ أَعْنِی وَ اسْمَعِی یَا جَارَة» به‌عنوان قائده‌ای در تفسیر آیات عتاب به پیامبر اکرم (ص)". علوم حدیث 16، 62(1390): 3-21.
نصیری، علی، محمدحسین نصیری، حمید کریمی، و محمدرضا ملکی‌دیزینی. "روش‌شناسی تفسیر آیات متشابه در روایات رضوی". فرهنگ رضوی 7، 28(1398)، 111-124. doi: 10.22034/farzv.2019.101660 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3 |
||