اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 19 |
| تعداد شماره‌ها | 379 |
| تعداد مقالات | 3,116 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,236,108 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,833,415 |
نقد و بررسی سندی و متنی روایات اسباب نزول سوره‌های نبأ تا فجر | ||
| مطالعات فهم حدیث | ||
| مقاله 5، دوره 1، شماره 1، اسفند 1393، صفحه 121-143 اصل مقاله (259.52 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/mfh.2015.1107 | ||
| نویسندگان | ||
| رسول محمدجعفری* 1؛ اصغر هادوی1؛ حسین محمدی2 | ||
| 1استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه شاهد | ||
| 2کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه شاهد | ||
| تاریخ دریافت: 20 دی 1393، تاریخ بازنگری: 07 اسفند 1393، تاریخ پذیرش: 14 اسفند 1393 | ||
| چکیده | ||
| در جوامع روایی و کتب تفسیری و اسباب نزول، برای بسیاری از آیات و سوره‌ها، سبب نزول گزارش شده است. اما از آن‌جا که تمام روایات اسباب به صحت نپیوسته است، محققان را بر آن داشته تا به ارزیابی سند و محتوای آنها همت گمارند. 12 سوره اولِ جزء 30 قرآن آکنده از روایات اسباب نزول می‌باشد که تاکنون تحقیقی بایسته و شایسته در زمینه ارزیابی سند و محتوای آنها انجام نشده است. در این نوشتار با روش توصیفی-تحلیلی تمامی روایات این بخش را - که ذیل 9 سوره، روایت اسباب نزول گزارش شده بود - گردآوری شده و از هر دو جنبه سند و متن مورد نقد و بررسی قرار گرفت. در بررسی‌ها مشخص گردید که روایات از جهت سند به دلیل یک یا چند اشکال رجالی یا درایه‌ای همچون: ارسال و انقطاع سند، راویان ضعیف، عدم استناد روایت به صحابی شاهد نزول؛ ضعیف می باشند و از جهت متن نیز - جز روایت امام صادق(ع) ذیل سوره عبس - به دلیل یک یا چند اشکال محتوایی مانند: عدم صراحت تعبیر راوی برای بیان سبب نزول، ناسازگاری با سیاق سوره، عدم مطابقت با دیگر آیات قرآن، مخالف بودن با روایات ترتیب نزول، عدم سازگاری با تاریخ قطعی، عدم تأخر نزول آیات با واقعه، همزمان نبودن قصه با نزول آیات، مهم نبودن قصه، ناسازگاری با جایگاه پیامبر(ص)، وجود اضطراب و اختلاف روایات ذیل یک سوره، مخدوش می‌باشند. در نهایت با فرض صحت این گزارش‌ها حداکثر می‌توان گفت اغلب آنها اجتهاد و تطبیق راوی بر آیات قرآن می‌باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قرآن؛ روایات؛ اسباب نزول جزء 30؛ سند شناسی؛ نقد محتوایی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Criticism and Analysis of Chain and Text of Traditions of Occasion of Revelation in Chapters Naba to Fajr | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Rasoul Mohammad Jafari1؛ Asghar Hadavi1؛ Hosein Mohammadi2 | ||
| 1Responsible author, Assistant Professor of Shāhed Univesrsity | ||
| 2M.A. Student of Quran and Hadith at Shāhed Univesrsity | ||
| چکیده [English] | ||
| There are many narratives in traditional and exegetical works about occasions of revelation of the Qur'an. Because of weakness of these kinds of narratives both in chain and text many of the scholars believe that their evaluation is necessary. There are some traditions regarding occasion of revelation of first twelve chapters of the thirties part of the Qur'an, but there is no any academic and scientific evaluation about them. That's way this research intends to do this necessity. This survey shows that there are some problems in the chin of these narrations such as break of the chain, weakness of the narrator, not attributing to the companions those were wetness the event directly, and so on. Regarding their text also there are many problems caused scholars don't rely on many of these kinds of narrations except Hadith of Imam Sādeq. Some of these problems are contrariness of the narratives to the context and style of the chapters of the Qur'an, confliction to the other verses of the Qur'an, contrariness to the narrations which express the order of the revelation, opposition to the certain history as well as Prophet's position, not simultaneity of the narratives and events with the time of revelation of the chapters, and at last existence of some disagreement among narrations. With the assumption of the authenticity of these narratives it can be said most of them are companion individual point of view. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Qur'an, Narratives, Occasion of revelation, chain criticism, Textual criticism | ||
| مراجع | ||
|
ابن ابی حاتم، عبدالرحمان بن محمد رازی، الجرح والتعدیل، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1371ش. همو، تفسیر القرآن العظیم، عربستان سعودى، مکتبة نزار مصطفى الباز، 1419ق. ابن أبی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، تحقیق: محمد أبوالفضل إبراهیم، قاهره، دار إحیاء الکتب العربیة، بی‌تا. ابن الغضائری، احمد بن حسین، رجال ابن الغضائری، قم، مؤسسه اسماعیلیان، 1364ش. ابن حبان، ابوحاتم محمد، کتاب المجروحین، تحقیق: محمود إبراهیم زاید، مکة، دار الباز للنشر والتوزیع، بی‌تا. ابن حجر، احمد بن علی عسقلانی، تقریب التهذیب، تحقیق: مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ دوم، 1415ق. همو، طبقات المدلسین، تحقیق: عاصم بن عبدالله القربونی، اردن، مکتبة المنار، چاپ اول، بی‌تا. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبرى، بیروت، دار صادر، بی‌تا. ابن شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل أبی طالب، نجف، المکتبة الحیدریة، 1376ش. ابن کثیر ، اسماعیل بن عمرو دمشقى ، تفسیر القرآن العظیم ، بیروت ، دار الکتب العلمیة ، 1419ق. ابن ماجة، محمد بن یزید قزوینی، سنن ابن ماجة، تحقیق: محمد فؤاد عبد الباقی، بیروت، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع، بی‌تا. ابن راهویه، إسحاق، مسند ابن راهویه، تحقیق: حسین برد بلوسی، مدینة، مکتبة الإیمان، چاپ اول، 1412ق. آل غازى، ملاحویش عبدالقادر، بیان المعانى، دمشق، مطبعة الترقى، 1382ش. بخاری، محمد بن اسماعیل، الضعفاء الصغیر، تحقیق: محمود إبراهیم زاید، بیروت، دار المعرفة للطباعة والنشر والتوزیع، 1406ق. بغوی، ابومحمد حسین بن مسعود فرّاء، تفسیر البغوی(معالم‌التنزیل)، تحقیق: خالد عبد الرحمن العک، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا. بلخى، مقاتل بن سلیمان، تفسیر مقاتل بن سلیمان، بیروت، دار إحیاء التراث، 1423ق. بیهقی، أبو بکر أحمد بن الحسین، شعب الإیمان، تحقیق: محمد السعید بسیونی زغلول، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1410ق. پیروزفر، سهیلا، «حکم روایت صحابه از اسباب نزول»، نشریه علوم قرآن و حدیث « علوم حدیث »، 1384ش، ش 37، 38. ترمذی، محمد، سنن الترمذی، تحقیق: عبد الرحمن محمد عثمان، بیروت، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع، چاپ دوم، 1403ق. ثعلبی، ابواسحاق احمد بن محمد، تفسیر الثعلبی، تحقیق: نظیر الساعدی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ اول، 1422ق. جوادی آملی، عبدالله، تسنیم، قم، اسراء، 1378ش. حاکم نیشابوری، أبو عبد الله، المستدرک على الصحیحین، تحقیق: مصطفى عبد القادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1411ق. حسکانى، عبید الله بن احمد، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، تحقیق: محمد باقر محمودى، تهران، سازمان چاپ وانتشارات وزارت ارشاد اسلامى، چاپ اول، 1411ق. حلی، حسن بن یوسف، رجال العلامه حلی، قم، دار الذخایر، 1411ق. دروزة، محمد عزت، التفسیر الحدیث، قاهره، إحیاء الکتب العربیة، 1383ش. ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، تحقیق: علی محمد بجاوی، بیروت، دار المعرفة للطباعة والنشر، چاپ اول، 1382ش. زرقانی، محمد عبدالعظیم، مناهل العرفان فی علوم القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا. زمخشرى، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دار الکتاب العربی، 1407ق. زیلعی، جمال الدین، تخریج الأحادیث والآثار، تحقیق: عبد الله بن عبد الرحمن السعد، ریاض، دار ابن خزیمة، چاپ اول، 1414ق. سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن، الدر المنثور فى تفسیر المأثور، قم، کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى، 1404ق. همو، الاتقان فی علوم القرآن، بیروت، دار الکتاب العربى، چاپ دوم، 1421ق. همو، لباب النقول، بیروت، دار إحیاء العلوم، بی‌تا. سید شرف الدین، عبدالحسین، أبو هریرة، قم، مؤسسة أنصاریان للطباعة والنشر، چاپخانه بهمن، بی‌تا. شافعی، محمد بن ادریس، کتاب المسند، لبنان، بیروت، دار الکتب العلمیة، بی‌تا. شوکانی، محمد بن علی، فتح القدیر، بی‌جا، عالم الکتب، بی‌تا. صنعانی، عبد الرزاق، تفسیر القرآن، تحقیق: مصطفى مسلم محمد، ریاض، مکتبة الرشد للنشر والتوزی، چاپ اول، 1410ق. طباطبایى، سید محمد حسین، المیزان فى تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1417ق. همو، قرآن در اسلام، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1353ش. طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، تحقیق: حمدی عبد المجید سلفی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1405ق. همو، کتاب الدعاء، تحقیق: مصطفى عبد القادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1413ق. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو، 1372ش. طبرى، ابو جعفر محمد بن جریر، جامع البیان فى تفسیر القرآن، بیروت، دار المعرفه، 1412ق. طوسى، محمد بن حسن، التبیان فى تفسیر القرآن، بیروت، دار إحیاء التراث، بی تا. همو، رجال طوسی، نجف، انتشارات حیدریه، 1381ش. همو، الفهرست، نجف، المکتبة المرتضویة، بی‌تا. عقیلی، محمد بن عمرو، ضعفاء العقیلی، تحقیق: عبد المعطی أمین قلعجی، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ دوم، 1418ق. غازی عنایه، اسباب النزول القرآنی، بیروت، دارالجیل، چاپ اول، 1411ق. فخر رازى، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربى، 1420ق. قرطبى، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، تحقیق: مصطفى سقا، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1405ق. قمى، على بن ابراهیم، تفسیر قمى، قم، دار الکتاب، 1367ش. کمانی نجف آبادی، مهدی، آسیب شناسی روایات اسباب نزول، نشریه علوم قرآن و حدیث «حسنا»، 1391ش، ش 12. کشى، محمد بن عمر، رجال الکشی، مشهد، انتشارات دانشگاه، 1348ش. کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق: على اکبر غفارى و محمد آخوندى، تهران، دار الکتب الإسلامیة، 1407ق. مجاهد بن جبر، تفسیر مجاهد، تحقیق: عبد الرحمن طاهر بن محمد سورتی، إسلام آباد، مجمع البحوث الإسلامیة، بی‌تا. محقق، محمد باقر، نمونه بینات در شأن نزول آیات، تهران، انتشارات اسلامى، 1361ش. مزی، یوسف بن عبد الرحمن، تهذیب الکمال، تحقیق: بشار عواد معروف، بیروت، مؤسسة الرسالة، چاپ اول، 1413ق. میبدى، رشیدالدین احمد بن ابى سعد، کشف الأسرار و عدة الأبرار، تهران، انتشارات امیر کبیر، 1371ش. نکونام، جعفر، در آمدى بر تاریخ گذارى قرآن، نشر هستى نما، تهران، چاپ اول، 1380ش. یاقوت حموی، شهاب الدین ابو عبد الله یاقوت بن عبد الله الحموى، معجم البلدان، بیروت، دار صادر، 1995م.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,458 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 688 |
||