اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 360 |
| تعداد مقالات | 2,962 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,779,353 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,553,982 |
تحلیلی بر بحران منابع آب در کشورهای اسلامی منتخب | ||
| مطالعات سیاسی جهان اسلام | ||
| مقاله 7، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 22، شهریور 1396، صفحه 169-199 اصل مقاله (724.12 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسنده | ||
| حجت مهکویی* | ||
| عضو هیات علمی | ||
| تاریخ دریافت: 19 بهمن 1395، تاریخ بازنگری: 02 آبان 1396، تاریخ پذیرش: 09 آبان 1396 | ||
| چکیده | ||
| امروزه بررسی بحران‌های ناشی از کمبود منابع آب به صورت یکی از مباحث مورد توجه در دستور کار دولتها در آمده است. برخی ژئوپلیتیسین‌ها، قرن 21 را سده‌ی هیدروپلیتیک می‌دانند و بر این باورند که اغلب درگیری‌ها و جنگ‌های منطقه‌ای در جهان به دلیل بحران برامده از کمبود آب خواهد بود. هیدروپلیتیک مطالعه ستیز و همکاری میان ملت‌ها بر سر تقسیم منابع آبی است. در حالی که یکی از عوامل جنگ‌های آینده و خشونت‌های مدنی و اجتماعی می‌تواند از کمبود منابع آب، غذا، جنگل و شیلات ناشی شود. سؤال اصلی مقاله این است که کشورهای اسلامی از جهت منابع آب در چه وضعیتی از تنش قرار دارند؟ این مقاله به روش توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و سایتهای اینترنتی به دنبال بررسی وضعیت منابع آب به ویژه آب شیرین و کمبود آن در کشورهای اسلامی و به ویژه ایران می‌باشد. نتایج نشان می‌دهد که در کشورهای اسلامی مورد مطالعه و به ویژه ایران، منابع آب شیرین و قابل استفاده برای مردم در وضعیت مناسبی قرار ندارد. و با ادامه روند موجود در آینده نیز چالشها و درگیریهایی بر سر منابع آب به وجود خواهد آمد؛ همچنان که هم اکنون نیز اعتراضات و آشوبهایی بر سر تقسیمات آب اتفاق افتاده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آب؛ بحران آب؛ هیدروپلیتیک؛ کشورهای اسلامی منتخب؛ ایران | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Analysis of Water Resources Crisis in Selected Islamic Countries | ||
| چکیده [English] | ||
| Today, water-resources shortages have been considered as one of the major issues on the agenda of governments. Some geopolitics theorists consider the 21st century as the hydro-politics century and believe that most conflicts and regional wars in the world would be due to water-shortage crisis. Hydro politics is the study of conflict and cooperation between nations over the sharing of water resources. Homer Dixon believes that Future wars as well as civil and social violence would be caused mainly by lack of water, food, forests and fisheries resources. While both the modern states as well as countries highly dependent on renewable sources will be involved together over these sources. It is noteworthy that the status of water resources in countries has been so important from a theoretical perspective that the concept of virtual water is on the agenda of the governments as a way to prevent water loss and optimal use of water resources. This paper applies an analytical-descriptive method as well as library resources and websites to survey the condition of water resources, especially fresh water and its scarcity in selected Islamic countries, particularly in Iran. The findings show that in some Islamic countries, particularly Iran, freshwater rand usable resources are not in good condition. And, in the future, there will be challenges and conflicts over water resources as there already exists protests and riots over the sharing of water in Iran. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Water, Water Crisis, Hydro politics, Selected Islamic Countries, Iran | ||
| مراجع | ||
|
الف- کتاب 1. براون، لستر، 1387، طرح امید آینده و محیط‌زیست، ترجمه حمید طراوتی، مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ اول 2. برادن، کتلین؛ شلی، فرد، 1383، ژئوپلیتیک فراگیر، ترجمه علیرضا فرشچی و حمیدرضا رهنما، تهران: انتشارات دوره عالی جنگ، چاپ اول. 3. بوتکین، دانیل؛ کلر، ادوارد، 1382، شناخت محیط‌زیست، زمین سیاره زنده ترجمه عبدالحسین وهاب‌زاده، مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ اول. 4. حافظ‌نیا، محمدرضا، 1385، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، مشهد: انتشارات پاپلی، چاپ اول. 5. روحانی، حسن، 1390، امنیت ملی و نظام اقتصادی ایران، تهران: انتشارات مرکز تحقیقات استراتژیک، چاپ چهارم. 6. شوتار، سوفی، 1386، شناخت و درک مفاهیم جغرافیای سیاسی، ترجمه سید حامد رضیئی، تهران: انتشارات سمت، چاپ اول. 7. فهمی، هدایت، 1395، مدیریت منابع آب کشور؛ چالشها و راهبردها، تهران: مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، اندیشکده آب، محیط‌زیست، امنیت غذایی و منابع طبیعی، چاپ اول. 8. کیم، جیم یونگ؛ لگارد، کریستین، 1393، تحولات شهر و روستا و اهداف توسعه هزاره، ترجمه حجت مهکویی و مریم شعبانی، تهران: انتشارات انتخاب، چاپ اول. 9. مجتهدزاده، پیروز، 1381، جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، تهران: انتشارات سمت، چاپ اول. 10. مخدوم، مجید، 1390، شالوده آمایش سرزمین، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ یازدهم. 11. مخدوم،مجید؛ (1387)؛ محیط‌زیست؛ دانشنامه مدیریت شهری و روستایی، تهران: انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، چاپ اول. ب- مقالات 12. برقی، حمید؛ قنبری، یوسف، (1389)، «بحران منابع آب، چالش اساسی جهان اسلام»، مجموعه مقالات چهارمین کنگره بین‌المللی جغرافی‌دانان جهان اسلام، زاهدان: انتشارات دانشگاه زاهدان، صص 1-13. 13. حافظ‌نیا، محمدرضا؛ نیکبخت، مهدی، (1382)، «آب و تنش‌های اجتماعی-سیاسی مطالعه موردی گناباد»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، مشهد: انتشارات پاپلی، شماره 66- 65، سال هجدهم، صص 39- 54. 14. ساری‌صراف، بهروز، (1384)، «بحران آب و همکاری‌های بین‌المللی»، ماهنامه اطلاعات سیاسی- اقتصادی، تهران: ناشر مؤسسه اطلاعات، شماره 216-215، صص 196- 203. 15. سلامی، محمد، (1390)، «تعارضات و منابع تنش در مناسبات ایران و عراق پس از صدام»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، تهران: مرکز پژوهشهای علمی و تحقیقات استراتژیک خاورمیانه، سال هجدهم، شماره 1، صص 78- 96. 16. عطافر، علی؛ شجاعی، مرضیه، (1390)، «نقش آب در موقعیت راهبردی ایران در خاورمیانه»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، تهران: مرکز پژوهشهای علمی و تحقیقات استراتژیک خاورمیانه، سال هجدهم، شماره 1، صص 22-41. 17. کاویانی‌راد، مراد، (1384)، «مناسبات هیدروپلیتیک ایران و افغانستان»، فصلنامه مطالعات راهبردی، تهران: پزوهشکده مطالعات راهبردی، سال هشتم، شماره دوم، صص 35- 52. 18. کاویانی‌راد، مراد، (1389)، «تحلیل فضایی مخاطرات محیطی و بحران‌های بوم‌شناسی در ایران»؛ فصلنامه مطالعات راهبردی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، سال سیزدهم، شماره دوم، صص 44-61. 19. کوشکی، صادق، (1382)، «بحران آب و امنیت داخلی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، سال ششم، شماره دوم، صص 110- 126. 20. مختاری‌هشی، حسین؛ قادری‌حاجت، مصطفی، (1387)، «هیدروپلیتیک خاورمیانه در افق سال 2025 میلادی، مطالعه موردی: حوضه‌های دجله و فرات، رود اردن و رود نیل»، فصلنامه ژئوپلیتیک، تهران: انجمن ژئوپلیتیک ایران، سال چهارم، شماره اول، صص 36-74. 21. مینایی، مهدی، (1386)، «آب، عاملی مؤثر در تعیین نقش و جایگاه ژئواکونومیک ایران در منطقه خاورمیانه»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، تهران: مرکز پژوهشهای علمی و تحقیقات استراتژیک خاورمیانه، سال چهاردهم و پانزدهم، شماره 1 و 4، صص 138- 153. 22. محمدی، حمیدرضا و دیگران، (1387)، «تحلیل جغرافیایی منابع تهدید ملی در ایران»، فصلنامه ژئوپلیتیک تهران: انجمن ژئوپلیتیک ایران، سال چهارم، شماره دوم، صص 51- 81. 23. ملکی، بهنام، (1383)، «رودخانه هیرمند و چالشهای پیش رو»، ماهنامه اطلاعات سیاسی- اقتصادی، ، تهران: ناشر مؤسسه اطلاعات، شماره 210- 209، صص 66-71. ج- اینترنتی 24. شریفی، مهسا، (10 خردادماه 1396)، «خشکسالی و ضرورت مدیریت منابع آبی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، www.irna.ir 25. (30/8/1395) شبکه خبر جمهوری اسلامی ایران،. www.irinn.ir 26. خبرگزاری فارس، «بحران آب و چالشهای ایران»، حسین حمیدینیا، www.farsnews.com
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,045 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 576 |
||