تعداد نشریات | 19 |
تعداد شمارهها | 379 |
تعداد مقالات | 3,111 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,215,939 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,824,653 |
بررسی عوامل تأثیرگذار بر واگرایی روابط ایران و مصر (1392-1357) | ||
مطالعات سیاسی جهان اسلام | ||
مقاله 1، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 25، خرداد 1397، صفحه 1-30 اصل مقاله (385.63 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/psiw.2018.1374 | ||
نویسندگان | ||
فرهاد درویشی سه تلانی* 1؛ سمیرا مظفری2 | ||
1دانشیار دانشگاه بین المللی امام خمینی ره | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد | ||
تاریخ دریافت: 16 فروردین 1395، تاریخ بازنگری: 28 خرداد 1397، تاریخ پذیرش: 17 اردیبهشت 1396 | ||
چکیده | ||
سرزمین مصر از دیرباز با ایران ارتباط داشته که سابقه تاریخی آن به دوره هخامنشی برمیگردد. آشنایی با پیشینه روابط دو کشور میتواند ما را در درک موقعیتها و ضرورتهای کنونی کمک کند. مسائل ایران و مصر عمدتاً به دلایل سیاسی، بینالمللی و تاریخی، فرهنگی و نیز قومی، جغرافیای به یکدیگر مرتبط است. دو کشور کموبیش از نظر ظرفیت همساناند. چه از لحاظ جمعیت و وسعت، چه قدمت و اصالت تاریخی و تمدنی و چه فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی و داشتن تحولات بزرگ و اثرگذار سیاسی و دینی. اگرچه هر یک از این دو کشور عموماً با یکدیگر مرتبط بودهاند، اما هموزن و همسطح بودن نسبی آنها در حال حاضر بهطور طبیعی نوعی رقابت را ایجاد میکند. روابط دو کشور با پیروزی انقلاب اسلامی در 1979 رو به سردی و تنش بیشتر گرایید و درنهایت با امضای پیمان کمپ دیوید قطع شد. هدف این مقاله عوامل مؤثر در واگرایی روابط ایران و مصر در چند دهه گذشته است که تلاش شده تا متغیرهای داخلی، منطقهای و بینالمللی مؤثر در این واگرایی شناسایی و وزنگذاری شوند. یافتههای مقاله حاکی از آن است از میان عوامل گوناگون مؤثر در واگرایی دو کشور، چند عامل از برجستگی خاصی برخوردارند. عامل ماهیت و جهتگیری سیاسی متعارض نظامهای سیاسی ایران و مصر در سطح داخلی؛ مسائلی همچون قضیه فلسطین و پیمان کمپ دیوید در سطح منطقهای؛ همچنین نگاه متفاوت دو کشور به ساختار حاکم بر نظام بینالملل و شرایط آن، و نحوه برخورد با قدرتهای بزرگ (نگاه منفی ایران به غرب در برابر نگاه مثبت مصر به غرب) در سطح بینالمللی؛ میتوانند بهعنوان مؤلفههای مهم و تأثیرگذار در واگرایی دو کشور محسوب شوند. از لحاظ وزنگذاری از بین عوامل مختلف داخلی، منطقهای و بینالمللی؛ عوامل داخلی را مؤثرتر بوده و در میان عوامل داخلی هم عامل ماهیت سیاسی متعارض حاکم بر نظام سیاسی دو کشور را مؤثرتر میباشد. | ||
کلیدواژهها | ||
ایران؛ مصر؛ واگرایی؛ امریکا؛ اسرائیل | ||
عنوان مقاله [English] | ||
بررسی عوامل تأثیرگذار بر واگرایی روابط ایران و مصر (1392-1357) | ||
چکیده [English] | ||
سرزمین مصر از دیر باز با ایران ارتباط داشته که سابقه تاریخی آن به دوره هخامنشی بر می گردد. آشنایی با پیشینه روابط دو کشور می تواند ما را در درک موقعیت ها و ضرورت های کنونی کمک نماید. مسایل ایران و مصر عمدتا به دلایل سیاسی، بین المللی و تاریخی، فرهنگی و نیز قومی، جغرافیای به یکدیگر مرتبط است. دو کشور کم و بیش از نظر ظرفیت همسان اند. چه از لحاظ جمعیت و وسعت، چه قدمت و اصالت تاریخی و تمدنی و چه فعالیت های اجتماعی و فرهنگی و داشتن تحولات بزرگ و اثرگذار سیاسی و دینی. اگر چه هر یک از این دو کشور عموما با یکدیگر مرتبط بوده اند اما هم وزن و هم سطح بودن نسبی آنها در حال حاضر بطور طبیعی نوعی رقابت را ایجاد می کند. روابط دو کشور با پیروزی انقلاب اسلامی در 1979 رو به سردی و تنش بیشتر گرایید و در نهایت با امضای پیمان کمپ دیوید قطع شد. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
ایران, مصر, واگرایی, امریکا, اسرائیل | ||
مراجع | ||
10.قاسمی، مصطفی، 1392، آشنایی با کشورهای جهان اسلام مصر، تهران: مؤسسه مطالعات اندیشهسازان نور. 11.قاضیزاده، شهرام؛ طالبیفر، عباس، 1388، سازمان همکاری شانگهای؛ همگرایی نوین منطقهای، تهران: انتشارات لقاء النور. 12.قوام، عبدالعلی، 1370، اصول سیاست خارجی و سیاست بینالملل، تهران: انتشارات سمت. 13.قوام، عبدالعلی، 1380، اصول سیاست خارجی و سیاست بینالملل، تهران: انتشارات سمت. 14.گلجان، مهدی، 1384، بررسی روابط سیاسی، فرهنگی، اقتصادی ایران و مصر از سال (1357-1331ه،ش/ 1979-1953م،)، تهران: انتشارات امیرکبیر. 15.محمدی، منوچهر، 1377، سیاست خارجی ج،ا،ا: اصول و مسائل، تهران: انتشارات دادگستر. 16.نوازنی، بهرام، 1383، الگوهای رفتاری ایالاتمتحده امریکا در رویارویی با جمهوری اسلامی ایران 1380-1357، تهران: انقلاب اسلامی، چاپ اول. 17.ولایتی، علیاکبر، 1386، ج.ا.ا و تحولات فلسطین (2006-1979/1385-1357)، تهران: مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی و انتشارات وزارت امور خارجه.
ب- مقالات 18.آقاحسینی، علیرضا؛ آریانفر، حمیدرضا، (1387)، «عهدنامه مودت و دوستی ایران و مصر در سال 1307»، معرفی سند، فصلنامه تاریخ روابط خارجی، شماره 37، ص 150. 19.آذری، علاءالدین، (1351)، «روابط ایران و مصر در عهد باستان»، پایگاه مجلات تخصصی نور، سال 7، شماره 4، ص 127 تا 167. 20.ازغندی، علیرضا؛ آقاعلیخانی، مهدی، (1392)، «بررسی عوامل منطقهای واگرایی در روابط ایران و عربستان(1390-1384)»، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 43، شماره 26،ص 225 تا 244. 21.الشرقاوی، باکینام، (1379)، «روابط ایران و مصر»، ترجمه سید محمود موسوی بجنوردی، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال 7، شماره 24، ص 101 تا 126. 22.افشارکهن، جواد؛ شرفی، برومند، (1391)، «انقلاب اسلامی ایران، جهانیشدن و جنبش سیاسی نوین در مصر»، فصلنامه علمی – پژوهشی پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال 2، شماره 5، ص 25 تا 48. 23.اعظمی، هادی، (1382)، «دومین میزگرد بررسی روابط سیاسی ایران و مصر»، مرکز مطالعات افریقا، دانشگاه تربیت مدرس، دوره 8، شماره 32، ص 153 تا 160. 24.افضلی، رسول، (1385)، «پیامدهای ژئوپلیتیکی یازدهم سپتامبر در منطقه خاورمیانه»، نشریه پژوهشهای جغرافیایی، سال 38، شماره 57، ص 155 تا 176. 25.احمدی، حمید، (1379)، «نظام بینالمللی معاصر و فراز و نشیبهای روابط ایران و مصر»، مطالعات افریقا، سال 5، شماره 2، ص 43 تا 76. 26.اخباری، محمد؛ ایازی، محمدهادی، (1386)، «وضعیت خاورمیانه در ساختار ژئوپلیتیکی هزاره سوم»، فصلنامه ژئوپلیتیک دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، سال 3، شماره 9، ص 35 تا 55. 27.پیشگاهی فرد، زهرا؛ میراحمدی، صغرا، (1388)، «تحلیل تاریخی ژئوپلیتیکی روابط ایران و مصر از جنگ جهانی دوم تا انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه تاریخ روابط خارجی، شماره 40، ص 129 تا 172. 28.جعفری ولدانی، اصغر، (1381)، «همکاری منطقهای: چهارچوبی برای گسترش روابط ایران و مصر»، فصلنامه مطالعات افریقا، سال 7، شماره 6، ص 9 تا 39. 29.جعفری ولدانی، اصغر، (1381)، «مصر و خلیج فارس: از دیر باز تاکنون»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال 9، ش 3، ص 101-99. 30.جعفری ولدانی، اصغر، (1383)، «ایران و مصر؛ دیدگاههای متعارض»، پژوهش حقوق و سیاست، دوره6، شماره 12، ص 75 تا 107. 31.حافظنیا، محمدرضا؛ زرقانی، هادی، (1391)، «چالشهای ژئوپلیتیکی همگرایی در جهان اسلام»، پژوهشهای جغرافیای انسانی، شماره 80، ص 139 تا 154. 32.حافظیان، محمدحسین، (1388)، «ایران در خاورمیانه: روندهای آینده منطقه»، مطالعات اوراسیای مرکزی، مرکز مطالعات عالی بینالمللی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، سال 2، شماره 5، ص 61 تا 78. 33.خسروشاهی، هادی، (1385)، «ایران و مصر در راه تقریب»، اندیشه تقریب، شماره 6، ص 31 تا 46. 34.رضوی، سلمان، (1390)، «قیامهای عربی، چالشهای فراروی رژیم صهیونیستی»، فصلنامه مطالعات فلسطین، موسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی و علمی ندا. شماره 12، ص 9 تا 22. 35.روحانی، حسن، (1388)، «آینده روابط خاورمیانه و غرب: رویارویی یا همکاری»، فصلنامه بینالمللی روابط خارجی، سال 1، شماره 2، ص 7 تا 32. 36.سنایی، اردشیر، (1391)، «مصر در فراز و نشیبهای پس از مبارک»، مقالهای در ارتباط با تحولات مصر – سالنامه جهان. روزنامه اعتماد، شماره 2640. ص 37.سخاوتی، نصرالله، (1388)، «همگرایی در خاورمیانه»، فصلنامه معرفت، شماره 22، ص 53 تا 63. 38.فرجی، محمدرضا، (1391)، « پارامترهای تعیین کننده ی سیاست خارجی مصر از انقلاب ناصر تا کودتای ارتش (2013-1952)»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال 1، شماره 4، ص 31-15. 39.قلوبی، جواد، (1387)، «نقش امریکا و رژیم صهیونیستی در مناسبات سیاسی ایران و مصر»، فصلنامه مطالعات افریقا، شماره 18، ص 2 تا 52. 40.قاسمی، حاکم، (1388)، «تأثیر نظام بینالمللی بر واگرایی ملتها در حوزه ایران فرهنگی»، فصلنامه مطالعات ملی، سال 10، شماره 39. ص 25 تا 56. 41.قنبری، محسن، (1386)، «جهانیشدن و واگرایی در خاورمیانه»، دانشآموخته حوزه علمیه کارشناس ارشد علوم سیاسی، معرفت، شماره 115، ص 83 تا 100. 42.گلرو، عباس، (1385)، «بررسی مقایسهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران و مصر بر مبنای نوع رابطه این دو کشور با امریکا»، فصلنامه مطالعات افریقا، سال 11، شماره 14، ص 245 تا 262. 43.مظاهری، محمدمهدی؛ احمدزاده، داود، (1388)، «بررسی چالشهای ساختاری در روابط مصر و ایران»، فصلنامه علمی – پژوهشی تحقیقات سیاسی و بینالمللی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا، سال 1، شماره 4، ص 155 تا 178. 44.موسوی، محمد؛ توتی، حسینعلی و موسوی، محمدرضا، (1391)، «انقلاب اسلامی ایران و تحولات ژئوپلیتیکی مصر»، فصلنامه علمی – پژوهشی پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال 1، شماره 4، ص 145 تا 164. 45.مسعودنیا، حسین؛ صادقی نقدعلی، زهرا و شاهقلعه، صفیالله، (1392)، «تحلیل سازهانگارانه فرازوفرود تاریخی روابط ایران و مصر»، مطالعات جهان اسلام، دوره 1، شماره 1، ص 147 تا 180. 46.نصیری، معصومه، (1386)، «کنکاشی در تأثیرات متقابل جغرافیای فرهنگی ایران و مصر»، فصلنامه مطالعات ملی، سال 8، شماره 4، ص 77 تا 98. 47.نامی، محمدحسین؛ عباسی، علیرضا، (1388)، «تحلیل جایگاه ژئواکونومیک ایران در خاورمیانه»، دانشگاه آزاد اسلامی، سال 5، شماره 2، ص 41 تا 65. 48.یوسف نژاد، ابراهیم، (1384)، «روابط دوجانبه ایران و مصر؛ فرصتها، چالشها و چشمانداز آینده»، دفتر مطالعات سیاسی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، سال 12، شماره 50-49، ص 93 تا 142. ج-پایاننامه 49.برفروخت، رضا، (1388)، «بررسی روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایران و مصر در دوره پهلوی»، پایاننامه کارشناسی ارشد تاریخ ایران در دوره اسلامی، دانشگاه تبریز. 50.پزشک، علی، (1394)، «مواضع و عملکرد جریانهای سلفی و سلفی جهادی در قبال جمهوری اسلامی ایران»، پایاننامه کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه بینالملل امام خمینی (ره) قزوین. 51.خورانی، ساسان، (1389)، «نقش جمهوری اسلامی ایران در همگرایی و واگرایی کشورهای اسلامی خاورمیانه»، پایاننامه کارشناسی ارشد روابط بینالملل، دانشگاه بینالملل امام خمینی (ره) قزوین. 52.رکوعی، ایمان، (1394)، «آینده اسلام سیاسی در مصر با توجه به تحولات سالهای 2011 به بعد»، پایاننامه دکترای آیندهپژوهی، دانشگاه بینالملل امام خمینی (ره) قزوین. 53.گلرو، عباس، (1385)، «تأثیر انقلاب اسلامی بر روابط ایران و مصر»، پایاننامه کارشناسی ارشد روابط بینالملل مطالعات منطقه، دانشگاه تهران. 54.میراحمدی باباحیدری، صغرا، (1388)، «تحلیل ژئوپلیتیکی روابط ایران و مصر پس از جنگ جهانی دوم»، پایاننامه کارشناسی ارشد، رشته جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران. 55.موسوی، جواد، (1378)، «علل تیرگی روابط ایران و مصر بعد از انقلاب اسلامی ایران»، پایاننامه کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه تهران.
د- سایت ها
ه- عربی 66. العبد حلس، کمال عطیة (2013) اثر المتغیرات الاقلیمیه علی العلاقات ایرانیه – المصریه (2005-2012)، جامعة الأزھر-غزة. و- انگلیسی
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,207 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,086 |