تعداد نشریات | 19 |
تعداد شمارهها | 380 |
تعداد مقالات | 3,121 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,250,912 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,845,018 |
اعتبارسنجی سندی و تحلیل محتوایی حدیث «لَیسَ فِیالصّومِ رِیَاء» | ||
مطالعات فهم حدیث | ||
مقاله 2، دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 10، فروردین 1398، صفحه 50-31 اصل مقاله (310.35 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/mfh.2019.1671 | ||
نویسندگان | ||
میثم کهن ترابی* 1؛ زهرا مجتبائی2 | ||
1استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه بزرگمهر قائنات، | ||
2دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث و مدرس مدعو دانشگاه بزرگمهر قائنات | ||
تاریخ دریافت: 20 مرداد 1397، تاریخ بازنگری: 25 آذر 1397، تاریخ پذیرش: 03 دی 1397 | ||
چکیده | ||
روایتی منقول از پیامبر اسلام (ص) با الفاظی متفاوت و موضوعی واحد در برخی منابع حدیثی وجود دارد که بر اساس آن خطر ریا برای روزه منتفی اعلام شده است. خاستگاه این روایت منابعی چند از کتب حدیثی اهل سنت است گرچه در برخی منابع حدیثی شیعه نیز به آن اشارهای شده است. بررسی سندی این روایت، آن را با چالش اتصال و همچنین عدم وثوق برخی راویان مواجه میبیند بهگونهای که روایت را در زمره روایات ضعیف قرار میدهد، اما مهمتر از نقد سندی، نقد متنی و محتوایی این حدیث است. علاوه بر ضعفی که به سبب عرضه این حدیث بر قرآن متوجه آن است، تشکیل خانواده حدیث تا اندازه زیادی اعتبار حدیث مورد پژوهش را زیر سؤال میبرد. روایات متعدد و معتبری وجود دارد که خطر ریا را برای تمام عبادات از جمله روزه گوشزد کرده و مؤمن را از گرفتار شدن در آن برحذر داشته است. پژوهش پیش رو با روشی توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعه کتابخانهای و بهصورت اسنادی به هدف رفع برخی شبهات اعتباری سندی و متنی این روایت را مورد بحث قرار میدهد. | ||
کلیدواژهها | ||
روزه؛ ریا؛ نقد سندی؛ نقد متنی | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Assessing the Documentation Validity and Performing a Content Analysis on the Hadith “There Is no Pretense in Fasting | ||
نویسندگان [English] | ||
Meysam Kohantorabi1؛ Zahra Mojtabaei2 | ||
1Assistant Professor of Bozorgmehr University of Qaenat. | ||
2M.A. Student of Quran and Hadith, Bozorgmehr University of Qaenat. | ||
چکیده [English] | ||
There is a hadith narrated from the Prophet (pbuh) with different wordings but with a single focus, based on which the risk of pretense for fasting is nullified. This hadith comes from a number of hadith books from Sunni sources; however, it has been mentioned in some Shiite hadith sources as well. The evaluation of the documentation behind this hadith encounters challenges in its genealogy, as well as problems with regards to the trustworthiness of some of the narrators of this hadith, causing this hadith to be considered among those with weak documentation. However, the point that is more important than the documentation of this hadith is the content and text of the hadith. Besides the weakness in this hadith due to the fact that it is somewhat in contradiction to the Holy Quran, the formation of the family of this hadith challenges its validity to a large extent. There are numerous valid hadiths which emphasize the risk of pretense in doing various religious rituals of Islam including fasting in order to warn the believers not to fall into the trap of this sin. The current study utilizes an analytical - descriptive method based on library studies and available documents to shed some light on some of the suspicions with regards to the documentation and content validity of this hadith. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Fasting, Pretense, The Prophet (pbuh), Documentation Criticism, Content Criticism | ||
مراجع | ||
ابن أبی الحدید، عبد الحمید بن هبة الله، شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید، قم، مکتبة آیة الله مرعشی نجفی، 1404ق. ابن أبی یعلی، محمد بن محمد، طبقات الحنابلة، لبنان، دار المعرفة، بیتا. ابن جوزی، عبدالرحمن محمدعثمان،الموضوعات، مدینه، المکتبة السلفیة، 1966م. ابن جوزی، محمد عبدالقادر عطا و مصطفى عبدالقادر عطا،المنتظم فی تاریخ الأمم والملوک، بیروت، دار الکتب العلمیة، 1992م. ابن دمیاطی، مصطفى عبدالقادر عطا، المستفاد من ذیل تاریخ بغداد، بیروت، دار الکتب العلمیة، 1997م. ابن حبان، محمد بن حبان، الثقات، بیروت،مؤسسة الکتب الثقافیة، 1393ق. ابن حبان، محمود إبراهیم زاید، المجروحین، مکه، دار الباز، بیتا. ابن حبان، مرزوق علی إبراهیم،مشاهیر علماء الأمصار، مصر، دار الوفاء، 1411ق. ابن حجر عسقلانی، احمدبن علی، تهذیب التهذیب، بیروت، دار الفکر، 1984م. _____________________، فتح الباری، لبنان، دار المعرفة، الثانیة. بیتا. _____________________، لسان المیزان، لبنان، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، دوم، 1971م. _____________________، تقریب التهذیب، لبنان، دار الکتب العلمیة، دوم، 1995م. ابن سلام، محمد عبدالمعیدخان، غریب الحدیث، لبنان، دار الکتاب، 1384ق. ابن عساکر، علی شیری، تاریخ مدینة دمشق، بیروت، دار الفکر، 1415ق. ابن ماکولا،علی بن هبة الله،إکمال الکمال، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، بیتا. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دارالفکر، سوم، 1414ق. ابوزهره، محمد، زهرة التفاسیر، بیروت، دارالفکر، بیتا. أردبیلی، محمدعلی، جامع الرواة، مکتبة آیة الله مرعشی نجفی، قم، 1403ق. أصبهانی، أبی نعیم، الضعفاء، فاروق حمادة، الدار البیضاء المغرب، عمان، الدار الثقافة، بیتا. أمین، سیدمحسن، أعیان الشیعة، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، 1983م. بحرانى اصفهانى، عبدالله بن نورالله، عوالم العلوم و المعارف والأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال، قم، مؤسسه امام مهدى (ع)، 1413ق. بحرانى، سید هاشم بن سلیمان،البرهان فی تفسیر القرآن، قم، مؤسسه بعثه، 1374ش. بخاری، محمد بن اسماعیل،التاریخ الکبیر، ترکیه، المکتبة الإسلامیة، بیتا. بیهقی، أحمد بن حسین،السنن الکبرى، بیروت، دار الفکر، 1403ق. _______________، شعب الإیمان، أبی هاجر محمد السعید بن بسیونی زغلول، لبنان، دار الکتب العلمیة، 1990م. ترمذی، عبدالرحمن محمد عثمان،سنن الترمذی، بیروت، دار الفکر، دوم، 1983م. تفرشی، مصطفی بن حسین، نقد الرجال، قم، مؤسسه آل البیت (ع) لإحیاء التراث، 1418ق. جرجانی، عبدالله بن عدی، الکامل، سهیل زکار، بیروت، دار الفکر، 1984م. حرانی، حسن بن علی،تحف العقول عن آل الرسول (ص)، قم، جامعه مدرسین، دوم، 1404ق. حرعاملی، محمد بن حسن،تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة، قم، مؤسسة آل البیت (ع)، 1409ق. حسن بن على (ع)،التفسیر المنسوب إلى الإمام الحسن العسکری (ع)، قم، مدرسه امام مهدی (ع)، 1409ق. حفنی،عبدالمنعم، موسوعة القرآن العظیم، قاهره، مکتبة مدبولی، 2004م. حقی برسوی، اسماعیل بن مصطفی،تفسیر روح البیان، بیروت، دارالفکر، بیتا. حلی، ابن داود، رجال ابن داود، السید محمد صادق آل بحر العلوم، منشورات الرضی، قم، 1972م. حلی، احمد بن محمد،عدة الداعی و نجاح الساعی، قم، دار الکتب الإسلامی، 1407ق. حلی، حسن بن یوسف، خلاصة الأقوال، جواد قیومی،قم، مؤسسه نشر الفقاهة، 1417ق. خطیب تبریزی، محمدبن عبدالله،الإکمال فی أسماء الرجال، قم، مؤسسه أهل البیت، بیتا. خوئی، ابوالقاسم،معجم رجال الحدیث، قم، مرکز نشر اسلامی، پنجم، 1992م. دارقطنی، مجدی بن منصور، سنن الدارقطنی، لبنان، دار الکتب العلمیة، 1996م. _________________،علل الدارقطنی، الریاض، دار طیبة، 1405ق. ذهبی، أبی الزهراء حازم القاضی،المغنی فی الضعفاء، لبنان، دارالکتب العلمیة، 1997م. ____________________، الکاشف فی معرفة من له روایة فی کتب الستة، المملکة العربیة السعودیة، دار القبلة للثقافة الاسلامیة، 1992م. ____________________،تاریخ الإسلام، بیروت، دار الکتاب العربی، 1987م. ____________________، تذکرة الحفاظ، لبنان، دار إحیاء التراث العربی، 1419ق. ____________________،میزان الاعتدال، لبنان، دار المعرفة، بیتا. ذهبی، مأمون الصاغرجی، سیر أعلام النبلاء، لبنان، مؤسسة الرسالة، نهم، 1993م. ذهبی، مصطفى أبوالغیط عبدالحی عجیب، تنقیح التحقیق فی أحادیث التعلیق، الریاض، دار الوطن، 2000م. رازی، ابن أبی حاتم، الجرح و التعدیل، بیروت، دار إحیاء التراث، 1952م. راغب اصفهانى، حسین بن محمد،المفردات فی غریب القرآن، بیروت، دارالعلم، 1412ق. زمخشرى، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دار الکتاب العربی، 1407ق. زیلعی، أبومحمد عبدالله بن یوسف،نصب الرایة لأحادیث الهدایة وبغیة الألمعی فی تخریج الزیلعی، قاهره، دار الحدیث، 1995م. سبکی، عبدالوهاب بن علی، طبقات الشافعیة الکبرى، محمود محمد الطناحی و عبدالفتاح محمد الحلو، دار إحیاء الکتب العربیه، بیتا. سهمی، حمزة بن یوسف، تاریخ جرجان، بیروت، عالم الکتب، چهارم، 1407ق. سید بن طاووس، علی بن موسی،الإقبال بالأعمال الحسنة لیما یعمل مرة فی السنة، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1376ش. سید رضی، محمد بن حسین،المجازات النبویة، قم، دار الحدیث، 1422ق. سیوطی، جلال الدین، الجامع الصغیر، بیروت، دار الفکر، 1981م. _____________، الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، لبنان، دار المعرفة للطباعة والنشر، 1404ق. ـــــــــــــــــــ، شرح سنن النسائی، لبنان، دار الکتب العلمیة، 1348ق. ـــــــــــــــــــ، تنویر الحوالک، محمد عبدالعزیز الخالدی، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1997م. شهید ثانی، زین الدین بن علی، شرح مصباح الشریعة، عبدالرزاق گیلانی، تهران، پیام حق، 1377ش. صادقی تهرانی، محمد، الفرقان فی التفسیر القرآن بالقرآن و السنۀ، قم، فرهنگ اسلامی، دوم، 1406ق. صدوق، محمد بن على، الأمالی (للصدوق)، تهران، کتابچى، ششم، 1376ش. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فى تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1417ق. طریحی، فخر الدین،مجمع البحرین، تهران، کتابفروشى مرتضوى، 1375ش. عسکری، أبی هلال، الفروق اللغویة، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1412ق. عقیلی، عبد المعطی أمین قلعجی، ضعفاء العقیلی، بیروت، دار الکتب العلمیة، دوم، 1418ق. علی بن الحسین (ع)،صحیفة السجادیة، قم، دفتر نشر الهادی، 1376ش. عیاشی،محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، السید هاشم الرسولی المحلاتی، طهران، المکتبة العلمیة الإسلامیة،1380ق. عینی،محمود بن احمد،عمدة القاری شرح البخاری، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، بیتا. فارسی،عبدالغافر بن إسماعیل، تاریخ نیسابور (المنتخب من السیاق)، الحافظ ابو اسحاق صیرفینی، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1362ش. فیض کاشانی، محمد محسن،الوافی، اصفهان، کتابخانه امام أمیر المؤمنین على (ع)، 1406ق. __________________، التفسیر الأصفى، محمدحسین درایتی، محمدرضا نعمتی، قم، مطبعة مکتب الإعلام الإسلامی، 1378ش. __________________، التفسیر الصافی، حسین الأعلمی، قم، مؤسسه الهادی، دوم، 1374ش. قاری، ملا علی، شرح مسند أبی حنیفة، بیروت، دار الکتب العلمیة، بیتا. قرشی، سید على اکبر،قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الإسلامیة، 1371ش. قرطبی، محمد بن احمد،الجامع لأحکام القرآن، تهران، ناصرخسرو، 1364ش. قرطبی، یوسف ابن عبدالبر، التمهید، مصطفى بن أحمد العلوی و محمد عبد الکبیر البکری، مراکش، وزارة عموم الأوقاف والشؤون الإسلامیة، 1387ق. قمی مشهدی،محمد بن محمدرضا، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، تهران، سازمان چاپ و انتشارات، 1368ش. قمی، على بن ابراهیم،تفسیر القمی، قم، دار الکتاب، سوم، 1404ق. کلینى، محمد بن یعقوب،الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چهارم، 1407ق. مازندرانی، محمد صالح بن احمد،شرح الکافی- الأصول و الروضة، تهران، المکتبة الإسلامیه، 1382ق. ماوردی، علی بن محمد، النکت و العیون، بیروت، دارالکتب العلمیة، بیتا. متقی هندی، علی بن حسام الدین،کنز العمال، الشیخ بکری حیانی، بیروت، مؤسسة الرسالة، 1989م. مجلسى، محمدباقر، بحارالأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، دوم، 1983م. مزی، بشار عواد معروف،تهذیب الکمال، لبنان، مؤسسة الرسالة، 1992م. مسعودی، عبدالهادی، درسنامه فهم حدیث، قم، انتشارات دارالحدیث، 1389ش. مغلطای، علاء الدین،إکمال تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، ریاض، الفاروق الحدیثة، 2001م. مفید، محمد بن محمد،الإرشاد، ترجمه ساعدى، تهران، اسلامیه، 1380ش. مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، 1374ش. مناوی، أحمد عبد السلام، فیض القدیر شرح الجامع الصغیر، بیروت، دار الکتب العلمیة، 1994م. منذری، عبد العظیم، الترغیب والترهیب من الحدیث الشریف، بیروت، دار الفکر، 1988م. میانجی، علی احمدی،مکاتیب الأئمة علیهم السلام، قم، دارالحدیث، 1426ق. ورام،مسعود بن عیسی، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر المعروف بمجموعة ورّام، قم، مکتبه فقیه، 1410ق. هاشمی خویی، میرزا حبیب الله،منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة و تکمله منهاج البراعة، تهران، مکتبة الاسلامیة، چهارم، 1400ق. هیثمی، محمدبن احمد،مجمع الزوائد، بیروت ، دار الکتب العلمیة، 1408- 1988م. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,187 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 635 |