تعداد نشریات | 19 |
تعداد شمارهها | 380 |
تعداد مقالات | 3,121 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,250,689 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,844,923 |
تحلیل سندی و محتوایی حدیث «قُولُوا فینا ما شِئتُم ...» با رویکردی به نفی غلو از ساحت اهل بیت(ع) | ||
مطالعات فهم حدیث | ||
مقاله 9، دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 10، فروردین 1398، صفحه 210-193 اصل مقاله (332.34 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/mfh.2019.1674 | ||
نویسندگان | ||
مهیار خانی مقدم* 1؛ محمدتقی دیاری بیدگلی2 | ||
1استادیار گروه قرآن و حدیث دانشگاه گیلان | ||
2استاد گروه قرآن و حدیث دانشگاه قم | ||
تاریخ دریافت: 11 اردیبهشت 1397، تاریخ بازنگری: 19 فروردین 1398، تاریخ پذیرش: 24 فروردین 1398 | ||
چکیده | ||
از جمله آسیبهای حدیثی، انتشار تقطیع یافته یا برداشتهای ناصحیح از روایات اهل بیت (ع) درباره خصوصیات و فضایل ایشان است که در برخی از موارد، به عقاید غالیانه منتهی میگردد. پژوهش حاضر، بر اساس روش «تحلیل محتوا» به بررسی سندی و دلالی حدیث «قُولُوا فینا ما شِئتُم ...»؛ «درباره ما (اهل بیت (ع)) هرچه میخواهید بگویید...» میپردازد که بر اساس برخی از تعابیر، موهم غلو است. بدینرو پژوهش حاضر درصدد است به پرسشهای ذیل پاسخ گوید: آیا این حدیث در منابع معتبر شیعی یا اهل سنت نقل شده است؟ فضای صدور و انواع گونههای نقل شدهی این روایت، چگونه است؟ تحلیل وثاقت راویان حدیث بر اساس منابع رجالی، چه اطلاعاتی را در خصوص کیفیت اسناد حدیث به دست میدهد؟ منظور از خارج از تصوّر بودنِ فضیلتهای امامان (ع) در این روایت چیست؟ آیا میتوان هرگونه فضیلتی را به اهل بیت (ع) منتسب نمود؟ چگونه میتوان بر اساس این حدیث، رابطهی بندگی امامان (ع) را در برابر خداوند تبیین کرد؟ رویکرد روایت مذکور به ادّعای در نظر گرفتن مقام نبوّت برای امامان (ع) چیست؟ بر اساس برونداد این پژوهش، حدیث مذکور در کتاب «الخصال» تألیف صدوق، دارای سندی صحیح و راویان ثقه بوده و محتوای آن نیز در راستای نفی هرگونه غلو از ساحت اهل بیت (ع)، قابل تبیین است. | ||
کلیدواژهها | ||
امامان (ع)؛ تشیّع؛ تحلیل محتوا؛ غلو؛ «قُولُوا فینا ما شِئتُم» | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Documentary and Textual Analysis of Hadith " Tell Us What You Like ..." Emphasizing on Rejecting the Exaggeration Beliefs towards Ahl al-Bayt | ||
نویسندگان [English] | ||
Mahyar Khani Moqaddam1؛ Mohammad Taqi Deyari Bidgoli2 | ||
1Associate Professor, Department of Hadith and Quranic Studies, University of Guilan. | ||
2Prefessor, Department of Hadith and Quranic Studies, in University of Qum. | ||
چکیده [English] | ||
One of the damages done to Hadith is the manipulated publication or incorrect interpretations of the traditions of Ahl al-Bayt about their qualities and virtues that lead to exaggerated beliefs in some cases. The present study conducts a documentary and implicational analysis of the hadith known as, "you can attribute any good quality to us (Ahl al-Bayt) after considering us only as the servants of God", that gives the illusion of exaggeration according to some interpretations. Hence, the present study seeks to answer the following questions: Has this hadith been narrated by valid sources of tradition of both Sunni and Shia? How was the issuance atmosphere of this tradition? How were different narrated types of this tradition? What information does the analysis of reliability of Hadith narrators according to the sources of Rijal knowledge gives us about the quality of the obtained hadith documents? What does the phrase "inconceivability of the virtues of Shia Imams" mentioned in this tradition, mean? Is it possible to attribute all virtues to Ahl al-Bayt? How could we explain the relationships of Shia Imams with God as God's servants? What is the approach of the mentioned tradition to the consideration of Shia Imams as prophets? According to the result of the present study, the mentioned hadith written in Al- Khisal, compiled by Sadooq, is an authentic hadith in terms of document and chain of reliable narrators, and the content of the hadith tends to deny any exaggeration from the sacred realm of Ahl al-Bayt. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Imams (pbut), Shiism, Content Analysis, Exaggerated, Narration of Tell Us What You Like | ||
مراجع | ||
قرآن کریم، ترجمه مکارم شیرازی، ناصر، قم، دارالقرآن الکریم، دوم، 1373ش. ابن أبی الحدید، عبدالحمید بن هبة الله، شرح نهج البلاغه لابن أبی الحدید، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، 1404ق. ابن غضائری، احمد بن حسین، الرجال، تصحیح: محمدرضا حسینى، قم، دارالحدیث، 1364ش. ابنحمزه طوسى، محمد بن على، الثاقب فی المناقب، تحقیق: نبیل رضا علوان، قم، انصاریان، سوّم، 1419ق. ابنشعبه حرانى، حسن بن على، تحف العقول، تحقیق: على اکبر غفارى، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دوّم، 1404ق. ابنفارس، أحمد، معجم مقاییس اللغة، تصحیح: عبدالسلام محمدهارون، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1404ق. ابنقولویه، جعفربنمحمّد، کامل الزیارات، تصحیح: عبدالحسین امینى، نجف اشرف، دار المرتضویة، 1356ش. ابنمنظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، به تصحیح جمال الدین میردامادى، بیروت، دارالفکر، سوّم، 1414ق. التفسیر المنسوب إلى الإمام الحسن العسکری (ع)، تحقیق: مدرسة الإمام المهدی (ع)، قم، مدرسة الإمام المهدی (ع)، 1409ق. اربلى، على بن عیسی، کشف الغمه فی معرفه الأئمه، تحقیق: هاشم رسولى محلاتى، تبریز، بنى هاشمى، 1381ق. ناشی اکبر، عبدالله بن محمد، فرقههاى اسلامى و مسأله امامت، ترجمه: علیرضا ایمانى، قم، مرکز مطالعات ادیان و مذاهب، 1386ش. امینی، عبدالحسین، الغدیر، بیروت، دارالکتاب العربی، 1397ق. برقى، احمد بن محمّد، رجال (الطبقات)، تحقیق: محمد بن حسن طوسى، تصحیح: حسن مصطفوى، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1342ش. ثقفى، ابراهیم بن محمّد، الغارات، تحقیق: جلال الدینمحدث، تهران، انجمن آثار ملى، 1395ق. جانیپور، محمد، شکرانی، رضا، «رهاوردهای استفاده از روش تحلیل محتوا در فهم احادیث»، فصلنامه پژوهشهای قرآن و حدیث، 1392ش، شماره 9، صص 27-58. حر عاملى، محمّد بن حسن، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، بیروت، اعلمى، 1425ق. حکیم، سیدمحمّدباقر، الإمامة و أهل البیت (ع) النظریة و الإستدلال، قم، مرکز اسلامی معاصر، 1424ق. حلبى، ابوالصلاح، تقریب المعارف، قم، انتشارات الهادی، 1404ق. حلّی، حسن بن یوسف، أنوار الملکوت فی شرح الیاقوت، تحقیق: محمد نجمى زنجانى، قم، شریف رضی، دوّم، 1363ش. ______________، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تحقیق: حسن حسنزاده آملى، قم، مؤسسه نشر اسلامی، چهارم، 1413ق. ______________، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد، مجمع بحوث الاسلامیه، 1411ق. حلی، ابن داود، الرجال، تهران، دانشگاه تهران، 1412ق. خرازى، سیدمحسن، بدایة المعارف الإلهیه فی شرح عقائد الإمامیه، قم، مؤسسه نشر اسلامی، چاپ چهارم، 1417ق. خطیب بغدادی، احمد بن علی، الکفایة فی علم الروایة، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1409ق. خواجگى شیرازى، محمّد بن احمد، النظامیة فی مذهب الإمامیة، تصحیح: على اوجبى، تهران، میراث مکتوب، 1375ش. خویی، سید ابولقاسم، معجم رجالالحدیث، قم، مرکز نشر آثار شیعه، 1410ق. رامهرمزی، حسن بن عبدالرّحمن، المحدث الواصل بین الراوی و الواعی، تحقیق: محمد عجاج خطیب، بیروت، دارالفکر، سوّم، 1404ق. راوندى، قطب الدین، الخرائج و الجرائح، تحقیق: مؤسسه الإمام المهدى (ع)، قم، مؤسسه امام مهدى (ع)، 1409ق. رضوی، سید محمّد، «پژوهشی پیرامون پدیده غلو و جریان غالیگری در شیعه»، فصلنامه سفینه، 1385ش، شماره 13، صص 66-41. زمخشرى، محمود بن عمر، أساس البلاغه، بیروت، دار صادر، 1979م. سبحانی، جعفر، بحوث فی الملل و النحل، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1410ق. __________، راهنماى حقیقت، تهران، نشر مشعر، پنجم، 1387ش. سجیمی، سلیمان بن سالم، عقیده فی اهل البیت بین الافراط و تفریط، مدینه، مکتبه الامام بخاری،1420ق. سید رضى، محمد بن حسین، نهج البلاغه، به تحقیق صبحیصالح، قم، هجرت، 1414ق. شهرستانى، محمّد بن عبدالکریم، الملل و النحل، تحقیق: محمد بدران، قم، الشریف الرضی، سوّم، 1364ش. ملاصدرا، محمّد بن ابراهیم، شرح أصول الکافی، تصحیح: محمّد خواجوى، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، 1383ش. صدر، سید حسن، نهایة الدرایه، تحقیق: شیخ ماجد، بیجا، نشر المعشر، بیتا. صدر، سید محمّدباقر، بحوث فی شرح العروة الوثقی، قم، مرکز الابحاث و الدراسات التخصصیه للشهید الصدر (ره)، 1429ق. صدوق، محمّد بن علی، الاعتقادات، قم، المؤتمر العالمی للشیخ المفید، دوّم، 1414ق. _______________، الخصال، تصحیح: على اکبر غفارى، قم، جامعه مدرسین، 1362ش. _______________، عیون أخبار الرضا (ع)، تحقیق: مهدى لاجوردى، تهران، نشر جهان، 1378ق. _______________، کمال الدین و تمام النعمه، تصحیح: على اکبر غفارى، تهران، اسلامیه، دوّم، 1395ق. _______________، معانی الأخبار، تصحیح: على اکبر غفارى، قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1403ق. _______________، من لایحضره الفقیه، تصحیح: علىاکبر غفارى، قم، دفتر انتشارات اسلامى، دوّم، 1413ق. _______________، علل الشرائع، قم، کتاب فروشى داورى، 1385ش. صفّار، محمّد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد(ع)، تصحیح: محسن بن عباسعلى، قم، مکتبه آیت الله مرعشی نجفی، دوّم، 1404ق. صفری فروشانی، نعمت الله، «جریان شناسی غلو»، فصلنامه علوم حدیث، 1375ش، شماره 1، صص126-108. __________________، غالیان؛ کاوشی در جریانها و برایندها تا پایان سده سوم، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی رضوی (ع)، 1378ش. طباطبایى، سید محمّدحسین، المیزان فى تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامى، پنجم، 1417ق. طباطبایی یزدی، محمدکاظم، عروة الوثقی، بیتا، مؤسسه نشر اسلامی، 1417ق. طبرسى، احمد بن على، الإحتجاج على أهل اللجاج، تحقیق: محمّدباقر خرسان، مشهد، نشر مرتضى، 1403ق. طوسی، محمّد بن حسن، العدة فی الاصول الفقه، تحقیق: محمّدرضا انصاری، قم، المطبعه ستاره، 1417ق. _______________، الغیبة، تحقیق: عبادالله تهرانى و علىاحمد ناصح، قم، دارالمعارف الإسلامیه، 1411ق. _______________، الأمالی، تصحیح: مؤسسه البعثه، قم، دار الثقافه، 1414ق. _______________، رجال، تحقیق: جواد قیومى اصفهانى، قم، مؤسسه نشر اسلامی، سوّم، 1373ش. _______________، فهرست کتب الشیعه و أصولهم و أسماء المصنّفین و أصحاب الأصول، تحقیق: عبدالعزیز طباطبائى، قم، مکتبه المحقق الطباطبائی، 1420ق. علم الهدی، سید مرتضی، الشافی فی الإمامه، تحقیق: سید عبدالزهراء حسینى، تهران، مؤسسه الصادق (ع)، دوّم، 1410ق. ________________، رسائل الشریف المرتضى، تحقیق: سیدمهدى رجائى، قم، دار القرآن الکریم، 1405ق. علوى، محمد بن على بن حسین، الکتاب العتیق، تصحیح: حسین موسوى بروجردى، قم، دلیل ما، 1428ق. علیزاده نجار، مرتضی، «خدا یا ناخدا؛ نگاهی به احادیث نزلونا عن الربوبیه»، فصلنامه امامت پژوهی، 1392ش، شماره 11، صص80-39. فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله، اللوامع الإلهیة فی المباحث الکلامیة، تحقیق: قاضى طباطبائى، قم، دفتر تبلیغات اسلامى، دوّم، 1422ق. فراهیدى، خلیل بن أحمد، کتاب العین، قم، نشر هجرت، دوّم، 1409ق. فیض کاشانى، محمدمحسن، نوادر الأخبار فیما یتعلق بأصول الدین، تحقیق: مهدى انصارى قمى، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، 1371ش. قاسمی، جمال الدین، قواعد التحدیث، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1399ق. لیثىواسطى، علىبنمحمّد، عیون الحکم و المواعظ، تصحیح: حسین حسنىبیرجندى، قم، دارالحدیث، 1376ش. مجلسی، محمّدباقر، بحار الأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، دوّم، 1403ق. محمّدى، على، شرح کشف المراد، قم، دارالفکر، چهارم، 1378ش. مدرّسی طباطبایی، سید حسین، مکتب در فرایند تکامل، تهران، انتشارات کبیر، پنجم، 1387ش. محقّقحلّی، جعفربنحسن، المسلک فی أصول الدین، تحقیق: رضا استادی، مشهد، آستان قدس رضوی، 1421ق. مشکور، محمدجواد، فرهنگ فرق اسلامى، مشهد، آستان قدس رضوى، دوّم، 1372ش. مصطفوى، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1368ش. معارف، مجید، «نقل به معنا در حدیث، علل و پیامدهای آن»، فصلنامه پژوهشهای قرآن و حدیث، 1385ش، شماره 1، صص24-7. معروف حسنی، هاشم، دراسات فی الحدیث و المحدثین، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، 1398ق. مفید، محمد بن محمّد، اوائل المقالات (الف)، قم، المؤتمر العالمی للشیخ المفید، 1413ق. ______________، تصحیح اعتقادات الإمامیه (ب)، قم، المؤتمر العالمی للشیخ المفید، 1413ق. مکارم شیرازی، ناصر، یکصد و هشتاد پرسش و پاسخ، تهران، دارالکتب الإسلامیه، چهارم،1386ش. _____________، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیه، پنجم، 1374ش. نجاشی، احمد بن على، رجال، قم، مؤسسه نشر اسلامی، ششم، 1365ش. نوبختى، حسن بن موسى، فرق الشیعه، بیروت، دارالأضواء، دوّم، 1404ق. نورى، حسین بن محمّدتقى، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، مؤسسة آل البیت (ع)، 1408ق.
Stemler, Steve, ”An overview of content analysis”, Practical Assessment, Research & Evaluation, (17), 2001. Guest, Greg, MacQueen, Namey, Applied Thematic Analysis, londom, kingdom, 2012. Weber, R. Philiph. "Basic Content Analysis”, 2nd ed. Newbury Park, 1990. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,819 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 672 |