اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 360 |
| تعداد مقالات | 2,962 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,779,397 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,554,000 |
بازشناخت مولفه‌های بازار در شهر ایرانی- اسلامی | ||
| نشریه علمی اندیشه معماری | ||
| مقاله 11، دوره 4، شماره 7، فروردین 1399، صفحه 155-171 اصل مقاله (1.2 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/at.2020.11954.1366 | ||
| نویسندگان | ||
| سید موسی الرضا طبسی* 1؛ محمدحسن خادم زاده2 | ||
| 1کارشناس ارشد، مرمت و احیای ابنیه و بافتهای تاریخی، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 2استادیار، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 15 آبان 1398، تاریخ بازنگری: 30 فروردین 1399، تاریخ پذیرش: 31 فروردین 1399 | ||
| چکیده | ||
| بازار در شهر ایرانی- اسلامی به عنوان ستون فقرات یک شهر، نقش تعیین کننده‌ای در شکلگیری فضای شهری ایفا می‌کند. ارتباط میان انسان و تامین مایحتاج زندگی‌اش تاثیر مستقیم و غیر مستقیم خود را بر چگونگی این شکلگیری، در بافت شهری گذاشته است. امروزه به طور عمده بعد اقتصادی بازار مطرح می‌شود در حالی که در گذشته ابعاد مختلفی را شامل می‌شد که بسیار حائز اهمیت بود. در این راستا در این مقاله سعی شده، تا تمام مولفه‌های بازار شناسایی و سپس به طور جداگانه نقش هر یک بررسی شود. این مولفه‌ها در دو گروه کلی کالبدی و عملکردی به ایفای نقش می‌پردازند. مولفه‌هایی همچون نقش ساختار معماری، نقش تفکیک فضایی، نقش ارتباطی، نقش اقتصادی، نقش سیاسی، نقش فرهنگی اجتماعی، نقش مذهب و ملیت، نقش تفریحی فراغتی و نقش اخلاق و نقش امور خیریه موضوع مقالۀ حاضر است که بر مبنای پاسخ به دو پرسش پژوهش، ساختار یافته است. پرسش اول این که بازار ایرانی- اسلامی دارای چه مولفه-هایی است و دیگری پرسش از نقش هر یک از مولفه‌های بازار ایرانی - اسلامی در زندگی شهری. از این‌رو هدف مقاله پیش‌رو، به دست آوردن شناختی روشن از عملکرد بازار اصیل ایرانی- اسلامی جهت پاسخ به سوالات پژوهش است. روش تحقیق، توصیفی تاریخی و استدلال منطقی با تکیه بر اسناد کتابخانه‌ای است. تعیین مولفه‌های بازار، نقش هر مولفه در بازار و روابط بین هر یک از عناصر و فضاهای بازار، با بافت و فضای شهری، از یافته‌های این مقاله است. جمع‌بندی یافته‌های حاصل از بررسی مولفه‌ها این نتیجه را حاصل می‌شود که هر کدام از این عوامل، در شناخت نقش فضاهای شهری، تاثیری مستقیم یا غیر مستقیم دارند و تمامی مولفه‌های شناخته شده، در یک شبکه ارتباطی قوی به صورت هماهنگ به فعالیت می‌پردازند که هم باعث موفقیت در فضای عملکردی خود شده و هم تاثیری مثبت بر دیگر مولفه‌ها دارند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بازار؛ مولفه‌های کالبدی؛ مولفه‌های عملکردی؛ فضای شهری؛ شهر ایرانی- اسلامی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Recognition of Bazar's components in Iranian- Islamic city | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyed Moosarreza Tabasi1؛ Mohammad Hasan khademzade2 | ||
| 1Master of Architectural Conservation of Historical Buildings and Urban Areas, Faculty of Architecture, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 2Assisstant Professor, Faculty of Architecture, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Bazar in Iranian - Islamic city as backbone of a city plays a decisive and very important role in shaping urban space. The relation between human and providing the necessities of his life has been effected directly or indirectly on the shaping of urban space. Today, the economic dimension of the market is mainly discussed while in the past, Bazar contains many aspects which were important too. For this reason in this article tried to all components of Bazar determined and then their roles separately analyzed. These components into two general physical and functional groups they play the role. Components like Role of Architectural Structure, Role of Spatial Separation, Connection role, Economic role, Political role, socio cultural role, Role of Religion and Nationality, entertaining - leisure role, Role of Ethics and Role charity affairs are subjects of this article which shaped by answering two questions of research. The first question is which components could be determined in Iranian - Islamic Bazar and next is questioning about the role of each component of the Iranian - Islamic Bazar in urban life. Hence the purpose of the article ahead is getting clear recognition of original Iranian- Islamic Bazar’s performance, which related to the answer main questions of research. Research’s method is a historical - descriptive and logical argument based on library evidence. Determining components of Bazar, the role of every components in the Bazar and relationship between each of the elements and spaces of the Bazar with urban space and urban context are findings of this article. This article examines all the Components that contribute to this impact Introduces the Bazar as a multi - dimensional architecture to meet the basic needs of the people and the city. All of these components are summarized after investigating the views of the researchers using a diagram or conclusion table and finally the overall consistency of the functions in Diagram 8. The functional dimensions of each component are not only within the range of their influence and can overlap with the other components as well. For example: Religious role in the Bazar can also act as social cultural role, moral role and political role. Or, if one component plays a social role in one society, the same component acts as a cultural role in another, and in another society it presents the same political dimension. Summarizing the findings from the component analysis yields this result that each of these factors has a direct or indirect impact on understanding the role of urban spaces. And all known components work in a strong communication network in harmony. That has also made it a success in its operating environment and also have a positive impact on other components. After answering the first question about the existence of components by fully understanding them, a proper answer to the second question can be found and after knowing exactly the role of each component until the restoration of monuments in relation to market buildings it is best done in both physical and functional dimensions. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Bazar, Physical components, Functional components, Urban space, Iranian- Islamic city | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
اخوان کاظمی، مسعود، سید شمس الدین صادقی، و حامد آقایی (1395). جامعه شناسی سیاسی نقش نیروهای اجتماعی سنتی در انقلاب مشروطه، مطالعه موردی: بازاریان. فصلنامه پژوهشهای انقلاب اسلامی 5 (19): 7-34. اشرف، احمد، و علی بنوعزیزی (1393). طبقات اجتماعی، دولت و انقلاب در ایران، ترجمه سهیلا ترابی فارسانی. تهران: انتشارات نیلوفر. اصانلو، حسن، و امیرحسین رستمیزاده (1388). جستاری در تاریخ معماری و شهرسازی ایران. تهران: موسسه آموزش عالی سوره. آپوستولوپولوس، یورکوی، استیلا لیوادی، و اندرو پاکیس (1388). جامعهشناسی گردشگری، ترجمه بیژن شفیعی. رشت: انتشارات وارسته. آرام، فرشید، فریبا قرائی، و میترا حبیبی (1397). بررسی نقش بازارهای دورهای در حضورپذیری ساکنین محلههای شهری و افزایش تعاملات اجتماعی، مورد مطالعاتی: شهر همدان. نشریه معماری و شهرسازی آرمانشهر (23): 135-145. بحرینی، سید حسین (1390). تحلیل فضاهای شهری، در رابطه با الگوهای رفتاری استفادهکنندگان و ضوابطی برای طراحی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. بشیریه، حسین (1388). جامعهشناسی سیاسی: نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی. تهران: نشر نی. پاکنژاد، نوید (1394). واکاوی نقش و کارکرد بازارهای سنتی در ایران و کشورهای اسلامی. ماهنامه راه و ساختمان (100-101) پروشانی، ایرج، فریدون فروتن، پرویز ورجاوند، میشل بوناین، ویلم فلور، خسرو خسروی، مارسل بازن، محمدرضا اولیا، روبر برونشویگ، حسن طارمی، و عباس تفضلی (1389). بازار در تمدن اسلامی. تهران: نشر کتاب مرجع. پوراحمد، احمد (1376). جغرافیا و کارکردهای بازار کرمان. کرمان: انتشارات مرکز کرمان شناسی. پوراحمد، احمد، و عطیه پوراحمد (1393). ساخت فضایی شهر در ایران قبل و بعد از اسلام. فصلنامه شهر پایدار1 (1): 21-36. پیرنیا، محمدکریم (1390 الف). آشنایی با معماری اسلامی ایران، تدوین غلامحسین معماریان. تهران: سروش دانش. پیرنیا، محمدکریم (1390 ب). معماری ایرانی، تدوین و گردآوری غلامحسین معماریان. تهران: سروش دانش. ترابی فارسانی، سهیلا (1384). تجار مشروطیت و دولت مدرن. تهران: نشر تاریخ ایران. جان احمدی، فاطمه (1388). تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی. قم: دفتر نشر معارف. جباری، مینا (1379). همیشه بازار. تهران: آگاه. حبیبی، محسن (1390). از شار تا شهر: تحلیلی تاریخی از مفهوم شهر و سیمای کالبدی آن تفکر و تاثر. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. حسن لاریجانی، حجت الله، نعمت الله توحیدلالهیی، و مهین نصیری پور ماسوله (1372). کتابنامه بازار. تهران: بنیاد دایرهالمعارف اسلامی و سازمان میراث فرهنگی. حسینی قمی، مژگان، و مریم رضایی (1395). پیوند بازار مسجد: انسجام اجتماعی در بازار تهران. پژوهشهای راهبردی امنیت و نظم اجتماعی (15): 19-48. خواجه نبی، فهیمه، و محمد کوچکی (1392). بررسی و تحلیل نقش بازار در توسعه شهرهای اسلامی (نظریات و دیدگاهها). همایش ملی معماری و شهرسازی انسانگرا (دانشگاه آزاد اسلامی قزوین). دادور، سیده صدیقه، فاطمه دانش، و زهرا عباسی (1395). بررسی ساختار کالبدی بازار به عنوان عنصر حیاتی بافت شهری قدیم؛ مورد پژوهی: بازار کاشان. نشریه مدیریت شهری (44): 231-252. دهخدا، علی اکبر (1336). لغتنامه. تهران: انتشارات مجلس شورای ملی. رجایی، سید محمدکاظم (1389). ویژگیهای بازار اسلامی در نظریه و عمل. دوفصلنامه معرفت اقتصاد اسلامی (3): 93-118. رجبی، آزیتا (1386). ریختشناسی بازار. تهران: آگاه. رجبی، فاطمه (1389). همخوانی بازار ایرانی با اصول جدید معماری رنسانس شهری. نشریه انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران (2): 19-26. رستم الحکما، محمدهاشم آصف (1352). رستمالتواریخ، تصحیح، تحشیه و توضیحات و تنظیم فهرستهای متعدد از محمد مشیری. تهران: چاپخانه سپهر. رفیعی سرشکی، بیژن، ندا رفیعزاده، و علیمحمد رنجبرکرمانی (1382). فرهنگ مهرازی (معماری) ایران. تهران: مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن. رفیعی پور، فاطمه (1394). بررسی اهمیت بازارهای سنتی و نقش آن در اقتصاد صنایع دستی و هنرهای بومی. فصلنامه پژوهش هنر (9): 111-116. زارعی، محمدابراهیم (1387). ساخت بازار همدان. فصلنامه فرهنگ مردم (26): 47-59. زنگی آبادی، علی، جابر علیزاده، و بهزاد رنجبرنیا (1391). برنامهریزی راهبردی، برای ساماندهی بازارهای سنتی ایران (مطالعۀ موردی: بازار سنتی تبریز). فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی2 (7): 13-26. سالواتوره، دومینیک (1372). نظریه اقتصاد خرد، ترجمه حسن سبحانی. تهران: نشر نی. ساموئلسن، پل (1373). علم اقتصاد، ترجمه علی رضا نوروزی و محمدابراهیم جهان دوست. تهران، بیجا. سرائی، محمدحسین (1389). تحولات بازارهای ایرانی- اسلامی (مطالعه موردی بازار یزد). فصلنامه مطالعات شهر ایرانی- اسلامی (2): 25-37. سلطانزاده، حسین (1368). مقدمهای بر تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران. تهران: امیرکبیر. سلطانزاده، حسین (1392). فضاهای شهری در بافتهای تاریخی ایران. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی. سلطانزاده، حسین (1386). بازارهای ایرانی. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی. سمیعی، امیر، سپیده زینالدین، و آزاده آلیاسین (1396). بررسی تأثیرات متقابل ساختاری و شکلی کالبد بازار سرپوشیده شهر اراک بر شکلگیری تعزیه سیار در اراک. دو فصلنامه پژوهش هنر7 (13): 85-93. شبانه، رحیم (1395). بازار و بازاریان در تمدن اسلامی. فصلنامه پارسه16 (27): 97-132. شرلی، آنتونی، و رابرت شرلی (1387). سفرنامه برادران شرلی، ترجمه آوانس، به کوشش علی دهباشی. تهران: انتشارات نگاه. شیرانی، زهرا، پروین پرتوی، و مصطفی بهزادفر (1396). تابآوری فضایی بازارهای سنتی (موردپژوهی: بازار قیصریه اصفهان). مجله باغ نظر14 (52): 49-58. صادقی، سامان، و حمیدرضا صارمی (1395). سیر تحولات شکلی معماری بازارهای ایرانی از دوره قاجار تاکنون (از بازار سنتی دیروز تا مراکز تجاری امروز؛ نمونه موردی بازارهای تهران). مطالعات جغرافیا، عمران و مدیریت شهری2 (4): 129-143. صیامی، قدیر، اکرم اختریتکله، و محمدعلی خانیزاده (1394). سنجش معیارهای سرزندگی اقتصادی بازارهای تاریخی ایران با رویکرد بازآفرینی. فصلنامه آمایش محیط (34): 1-26. طبسی، سیدموسیالرضا (1395). توسعه حفاظتمبنای کالبدی- اجتماعی محله گلستان سبزوار با استفاده از ظرفیتهای گردشگری فرهنگی و تولیدات محلی. پایاننامه کارشناسی ارشد مرمت و احیای بناها و بافتهای تاریخی، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران. عابدسعیدی، ژیلا، و فروزان آتشزاده شوریده (1389). روشهای جمع آوری اطلاعات در پژوهشهای تاریخی. تهران: مجلۀ دانشکده پرستاری ارتش جمهوری اسلامی ایران10 (2): 16-21. عرفان یانسلیم، منا، و آزاده اصغرزاده (1392). بازشناسی جایگاه بازار سرشور در ساختار کنونی شهر مشهد. نشریه هفتشهر4 (43و44): 17-29. عمید، حسن (1332). فرهنگ فارسی عمید. تهران: انتشارات راه رشد. عیساوی، چارلز فلیپ (1362). تاریخ اقتصادی ایران در دوره قاجار، ترجمه یعقوب آژند. تهران: گستره. فلاحفر، سعید (1389). فرهنگ واژههای معماری سنتی ایران. تهران: انتشارات کاوشپرداز. فیروزی، محمدعلی، و زهرا نصرآبادی (1393). تأثیر مدرنیسم در بازار کاشان. فصلنامه توسعه اجتماعی8 (3): 53-74. قبادیانی، ناصر خسرو (1367). سفرنامۀ ناصر خسرو، به کوشش نادر وزینپور. تهران: چاپخانه سپهر. قرآن کریم، سوره بقره، آیه111. قنوات، عبدالرحیم (1389). نزاع رهبری در جاهلیت و اسلام. مشهد: نشر صالح. کشاورزیان، آرنگ (1383). در جستوجوی مفهومی برای بازار. فصلنامه گفتگو (42): 141-168. گروت، لیندا، و دیوید وانگ (1396). روشهای تحقیق در معماری. مترجم علیرضا عینیفر. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. گیرشمن، رومن (1374). ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه محمد معین. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. لمبتون، آنکاترینسواینفورد (1363). سیری در تاریخ ایران بعد از اسلام، ترجمه یعقوب آژند. تهران: امیرکبیر. محمدمرادی، اصغر، و فرشته بهمنی اسکویی (1389). بازار سنتی تبلور آرمانهای شهرسازی معاصر. فصلنامه طراح (2) محمدی ریشهری، محمد (1384). میزانالحکمه، ج11. تهران: انتشارات دارالحدیث. مرصوصی، نفیسه، و محمدباقر خانی (1390). تحلیل کارکردهای اقتصادی بازار تبریز و حوزة نفوذ آن. فصلنامه پژوهشهای جغرافیای انسانی (75): 133-152. مشگینی، ابوالفضل، و علیرضا محمدی (1386). چالش سنت و نوگرایی در بازارهای سنتی شهرها، موردپژوهی: بازار سنتی شهر زنجان. نشریه هفتشهر2 (20): 104-122. میرجانی، حمید (1389). استدلال منطقی به مثابه روش پژوهش. فصلنامه صفه20 (50): 35-50. نادری، عزتالله، و مریم سیف نراقی (1385). روشهای تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی. تهران: ارسباران. ودیعی، کاظم (1351). بازار در بافت نوین شهری. ماهنامه یغما (283): 9-19. یداللهپور، معصومه (1388). بازار آمل. رساله کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی. بنیاد ایران شناسی. یزدانی، علی (1389). توسعه اقتصاد شهر با صنایع دستی و توریسم (ویژه نامه اقتصاد گردشگری شهری): 51-55. یوسفی فر، شهرام، ومعصومه یدالله پور (1390). بررسی تحولات کارکردی بازار آمل از گذشته تا کنون. دو فصلنامه پژوهشهای انسانشناسی ایران1 (2): 29-56. Bonine, Michael E (2009). Waqf and its Influence on the Built Environment in the Medina of the Islamic Middle Eastern City, Berlin, New York.
Jayyusi, Salma K, Renata Holod (2008). The City in the Islamic World, 2 Vols. eds: Attilio Petruccioli and Andre Raymond. Leiden: Brill.
Keshavarzian, Arang (2007). Bazaar and State in Iran: The Politics of the Tehran. Marketplace. Cambridge: Cambridge University Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,092 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,648 |
||
