اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 348 |
| تعداد مقالات | 2,872 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,266,492 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,402,498 |
مطالعه روابط فضایی ـ اجتماعی در الگوی مساجد چهارایوانی ایران (مطالعه موردی: مساجد جامع اصفهان، اردستان، قزوین و زواره) | ||
| نشریه علمی اندیشه معماری | ||
| مقاله 2، دوره 5، شماره 9، فروردین 1400، صفحه 19-39 اصل مقاله (2.75 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/at.2020.12166.1386 | ||
| نویسندگان | ||
| مهسا میرسلامی1؛ علی عمرانی پور* 2؛ شوکا خوشبخت بهرمانی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری، گروه معماری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| 2استادیار، گروه معماری، دانشگاه کاشان، کاشان؛ ایران. مدعو | ||
| 3استادیار، گروه معماری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 18 آذر 1398، تاریخ بازنگری: 19 تیر 1399، تاریخ پذیرش: 19 تیر 1399 | ||
| چکیده | ||
| بیان مساله: مسجد در جایگاه یکی از مهم‌ترین ارکان هویت شهر اسلامی، در صدر اسلام، به‌عنوان اولین نهاد اجتماعی دارای کارکردهای چندی بود؛ به‌گونه‌ای که افزون بر مهم‌ترین کارکرد آن (عبادت)، فعالیت‌های آموزشی، نظامی و اجتماعی نیز در آن جریان داشت. یکی از وجوه روابط زنده و تعاملات پویای مسجد در گذشته، ویژگی‌های فضایی معماری و نوع روابط فضایی آن بوده است که متأسفانه مشاهدات در اکثریت مساجد امروزی حاکی از، روابط و تعامل اجتماعی ضعیف در آن‌ها می‌باشد. سوال تحقیق: چگونگی تأثیر چیدمان، ارتباط فضایی و هم‌نشینی ساختاری هر یک از عناصر مسجد، شامل ورودی، حیاط، شبستان‌ها، ایوان و گنبدخانه و نقش هر یک بر روابط اجتماعی در مساجد می‌باشد. اهداف تحقیق: شناخت روابط فضایی موجود در مساجد چهارایوانی است که می‌تواند از مؤلفه‌های ساختار فضایی، تداوم ساختاری و برخی از پارامترهای نحوفضا نظیر انتخاب، اتصال، عمق و هم‌پیوندی فضاهای اصلی مسجد تأثیر بپذیرد. بنا به نظریه چیدمان فضایی، ترتیب قرارگیری فضاها در کنار یکدیگر، تأثیری مستقیم بر نحوه استفاده از فضا دارد و می‌تواند زمینه‌ساز روابط اجتماعی باشد. فرایند این پژوهش، چهار نمونه از مساجد جامع چهارایوانی (قزوین، اردستان، زواره و اصفهان) را مورد بررسی قرار داده است. روش تحقیق: تحلیل محتوا و راهبرد استدلال منطقی، نشان می‌دهد که بخشی از مهم‌ترین مفاهیم مرتبط با ویژگی‌های فضایی معماری، ذیل مفهومی فراگیر با عنوان «روابط فضایی» قابل سازمان‌دهی هستند. در این راستا، پس از تبیین و ساختاربخشی به مفاهیم موردنظر، با به‌کارگیری ابزارهای تحلیلی، این مفاهیم بر روی نمونه‌های شاخص از مساجد جامع، به آزمون گذاشته شده‌اند. مهم‌ترین یافته‌ها و نتیجه گیری تحقیق: نشانگر آن است که نوع و ارتباط زنجیره‌ای از فضاها که در پیوستگی و هم‌نشینی ساختاری و بصری شکل می‌گیرند، به‌منظور استمرار سلسله‌مراتب دسترسی به بخش‌های مختلف بنا و داشتن ساختار منسجم و تقسیمات کارکردی فضا می‌توانند در گشایش یا محدود کردن روابط اجتماعی تأثیرگذار باشند، از طرفی وجود و چیدمان عناصر حیاط، ایوان و تناسبات فضاها در ساختار درونی مساجد چهار ایوانی و در سازمان فضایی سبب افزایش رده‌بندی فضایی گردیده است که نتایج این امر نشان‌دهنده موجب افزایش قابلیت انتخاب، ارتباط فضایی، نفوذپذیری و شکل‌گیری عرصه‌ها و آستانه‌‌های متنوع‌تری می‌‌شود که درنتیجه کاربران طیف فضایی ملموس‌تری از حریم‌های فضایی شامل خلوت تا فضای جمعی را تجربه خواهند کرد که میزان مطلوبیت از استفاده‌پذیری فضا را محقق می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مساجد چهار ایوانی؛ روابط فضایی؛ چیدمان فضایی؛ تداوم ساختاری؛ روابط اجتماعی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Study of spatial-social relations in the pattern of Four-Iwan Mosques in Iran (Case study: Isfahan, Ardestan, Qazvin and Zavareh Grand mosques) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mahsa Mirsalami1؛ Ali Omranipour2؛ Shooka Khoshbakht Bahramani3 | ||
| 1Ph.D. Student of Architecture, Architecture Department, Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran | ||
| 2Assistant Professor, Department of Architecture, Kashan University, Kashan; Iran | ||
| 3Assistant Professor, Department of Architecture, Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| As one of the most important pillars of the Islamic city, in the early days of Islam, the mosque, as the first social institution, had several functions. In addition to its most important function (worship), it also involved educational, military, and social activities. One of the aspects of live relations and dynamic interactions of the mosque is the spatial features of architecture and the type of spatial relations. , it also involved educational, military, and social activities. One of the aspects of live relations and dynamic interactions of the mosque is the spatial features of architecture and the type of spatial relations.The main research question, How the syntax, the spatial relationship and the structural coherence of each of the elements of the mosque, including the entrance, the courtyard, the naves, the porch and the dome, and the role of each on the social relations in the mosques. The purpose of this study is to identify the spatial relationships in four- Iwan mosques that can be influence by the components of spatial structure, structural continuity and some space syntax parameters such as selection, connection, depth and integration of the main spaces of the mosque. According to the theory of space syntax, the arrangement of spaces next to each other has a direct effect on how space is used and it can be the foundation of social relationships. The process of this study examined four examples of Four-Iwan mosques (Qazvin, Ardestan, Zavareh and Isfahan) and by using content analysis methods and logical reasoning strategies, it shows that some of the most important concepts related to the spatial features of architecture can be organized under a comprehensive concept called "spatial relations". In this regard, after explaining and structuring the desired concepts, using analytical tools, these concepts have been tested on examples of Grand mosques .The research findings indicate that the type and relationship of the chain of spaces that are formed in the connection and structural and visual coherence, In order to continue the series, they can access different parts of the building and have a coherent structure and functional divisions of space be effective in opening or limiting social relationships, on the other hand, the existence and arrangement of the elements of the courtyard, the porch(Iwan) and the proportions of spaces in the internal structure of Four-Iwan mosques and in the space organization, it has increased the spatial classification that the results of this indicator increase the selectivity, spatial communication, permeability and different areas and thresholds are being formed as a result, users will experience a more tangible range of spatial spaces, from privacy to collective space which achieves the desired level of usability of the space. spatial communication, permeability and different areas and thresholds are being formed as a result, users will experience a more tangible range of spatial spaces, from privacy to collective space which achieves the desired level of usability of the space. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Four-Iwan Mosques, spatial relations, space syntax, structural continuity, social relations | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
استیرلن،هانری. (1377). اصفهانتصویربهشت. تهران:نشرفروزان‌روز. بمانیان، محمدرضا و متین جلوانی و دیگران. (1395). بررسی ارتباط میان پیکربندی فضایی و حکمت در معماری اسلامی مساجد مکتب اصفهان. مطالعات معماری ایران5(9):141-157. پاکزاد، جهانشاه (1391)، مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری. تهران: انتشارات شهیدی. حائریمازندرانی، محمدرضا. (1388). خانه،فرهنگ، طبیعت: بررسیمعماریخانه‌هایتاریخیومعاصربه منظورتدوینفرایندومعیارهایطراحیخانه. تهران: مرکز مطالعاتیوتحقیقاتیمعماریوشهرسازی. حجت،عیسی؛گلستانی،سعیدوسعدوندی،مهدی. (1394)راهیابی گنبدخانهبهمساجدایران،روایتیازگسستوپیوستفضا.هنرهای زیبا20(3):21-30. حیدری، علی‌اکبر و دیگران. (1396). بررسینقشحیاطدرارتقایراندمانعملکردیمساجدبااستفادهازروشچیدمانفضا. هنرهای زیبا3،22(91-104). سلطان‌زاده، حسین. (1374)، نائین شهر هزاره‌های تاریخی. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی. زرگر، اکبر و دیگران. (1386). راهنمای معماری مسجد. تهران: انتشارات دید. زمرشیدی، حسین. (1374). مسجد در معماری ایرانی. تهران: نشر کیهان. شولتز، کریستین نوربرگ. (1353). هستی، فضا و معماری. ترجمه محمدحسن حافظی. تهران: کتابفروشی تهران. عقابی، محمدمهدی. (1378). دایره المعارف بناهای تاریخی در دوره اسلامی (مساجد). تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی. دی کی چینگ، فرانسیس. (1397). معماری فرم فضا و نظم. ترجمه زهره قراگزلو. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. کیانی، محمد یوسف. (1374). تاریخ هنر معماری ایران در دوره اسلامی. تهران: انتشارات سمت. گروتر، یورک کورت. (1383). زیبایی‌شناسی در معماری. مترجم جهانشاه پاکزاد. تهران: دانشگاه شهید بهشتی. گلستانی، سعید، عیسی حجت و مهدی سعدوندی. (1396). جستاری در مفهوم پیوستگی فضا و روند تحولات آن در مساجد ایران. هنرهای زیبا 22(4):29-44. متدین، حشمت‌الله. (1378). مساجد چهارایوانی. هنرهای زیبا:44-89. معماریان، غلامحسین. (1390)، مبانی نظری معماری. تهران: نشر سروش دانش. مسعودی‌نژاد، رضا (1395) مطالعۀتطبیقیبازارتجاریوبازاراجتماعیبانگاهیمعطوفبه بازارهایتاریخیدزفولوشوشتربه‌عنوانبازارتجاری. مطالعات معماری ایران10(73-100). مهدوی‌نژاد، محمدجواد و محمد مشایخی. (1389). بایسته‌هایطراحیمسجدبرمبنایکارکردهایفرهنگی- اجتماعی.آرمان‌شهر 5(65-78). یشمی، جلال، (1378)، «ورودی مساجد»، در مجموعه مقالات همایش معماری مسجد (گذشته، حال، آینده)، تهران: انتشارات دانشگاه هنر. هنرفر، لطف الله. (1350). گنجینه آثار تاریخی اصفهان. اصفهان: انتشارات ثقفی. هیلن براند، رابرت. (1374). معماری اسلامی فرم، عملکرد و معنی. ترجمه ایرج اعتصام. تهران: شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری. Alborzi, Fariba & Habib, Farah & Etessam, Iraj, )2017(. “Explaining the role of light on Quality of the Architecture Space in Iranian Mosques”. Space Ontology International Journal. Vol. 6, No. 20.
Bafna, S. (2003), Space Syntax, a brief introduction to its logic and analytical techniques, Environment and Behavior, 35(1), 17-29.
Barker, R.G. (1968).Ecological Psycholioy: Concepts and methods for studing the environment of human behavior.Stanford, California: Stanford University Press.
Car, Stephan, Mark Francis, eannee Riviling& Andrew Ston. (1992). Public Space: Cambridge University Press Massachusetts.
Giddens, Anthony. 1979. Central Problems in Social Theory: Action, Structure and Contradiction inSocial Analysis. London: Macmillan.
Hajar, marten and Arnold Reijndrop, (2001). In search of new public Domain: Rottendam: NAI Publishers.
Hillier, B. (1996), Space is the machine, Cambridge, Cambridge University Press.
Hillier, B. (2007), Space is The Machine, Electronic Edition, Prees Syndicate of the University of the Universiyt of Cambrige: Cambige.
Hillier, B; Honson, J&Graham, H. (1987), Ideas are in things: An Application of space syntax metod to discovring house genotype, Environment and Planing B: Planning and Design, (14):363-385.
Hillier, B; Honson, J & Peponis, J (1984), What do we mean by building Function?, (E. J. Powell, Ed.)Designing for Building Utilisation, 61-72.
Hillier, B; Honson, J&Peponis, J. (1984). What do we mean by buildin Function? E.J. Powell, Ed, 147-185.
Hillier, B. (2007), Space is The Machine, Electronic Edition, Prees Syndicate of the University of the Universiyt of Cambrige: Cambige.
Relph, E. C. (1976). Place and placelessness. London: Pion. Schwanke, D. (2003).Mixed-usedevelopment handbook. Washington, D.C: ULI. Shamai, S.
Manum, B (2009), A-graph complementary software for axiallineAnalysis, In: Proceeding softhe 7th International Space SyntaxSymposium, Stockholm, Sweden, 070, 1 -12.
Mostafa, A & F, Hassan (2010), Using space syntax analysis in
detectingprivacy: a comparative study of traditional and modern houselayouts in Erbil city, Iraq, Asian Social Science, 6(8): 157-166.
Otto-Dorn, K. (1976) Islamic Art. Los Angeles: University of California Press.
Oswald, M.J. (2011), A Justified Plan Graph Analysis of the Early Houses (1975-1985) of Glem Murcutt, Nexus Network Journal(e-journal),13(3):737-762.
Whyte, W (1980), Social Life of Small Urban Space,Consevation Foundation. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,271 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,165 |
||
