اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 347 |
| تعداد مقالات | 2,862 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,253,728 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,389,304 |
یکپارچگی فرم معماری و سازه در شکل‌گیری ساختار کالبدی بناهای تاریخی با استفاده از قوس‌های ایرانی | ||
| نشریه علمی اندیشه معماری | ||
| مقاله 6، دوره 5، شماره 10، مهر 1400، صفحه 89-108 اصل مقاله (2.53 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/at.2020.11225.1280 | ||
| نویسندگان | ||
| جمال الدین مهدی نژاد* 1؛ علی شرقی1؛ فائزه اسدپور2 | ||
| 1دانشیار، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری معماری، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 07 مرداد 1398، تاریخ بازنگری: 11 آذر 1399، تاریخ پذیرش: 16 آذر 1399 | ||
| چکیده | ||
| بیان مساله: اجزای سازه‌ای در یک بنا در کنار فرم و عملکرد، نقش موثری در مطلوبیت کیفیت فضای معماری دارد. در بناهای تاریخی ایران سیستم‌های سازه‌ای مانند گنبد و طاق که عمدتا دارای ارتفاع و دهانه‌های بزرگ هستند، به وسیله‌ای قوس‌هایی ساخته شدند که رفتار سازه‌ای مناسبی را در پی بارهای وارده، نشان می‌دهند. یکی از مهم‌ترین این قوس‌ها، چقد و قوس‌های پنج‌او‌هفت است که در مقاومت و یکپارچگی کلیه اعضای سازه‌ای یک بنا بسیار موثر است. سوال تحقیق: نحوه ساخت و عملکرد این قوس از لحاظ سازه‌ای در شکل‌گیری کالبد بناهای تاریخی چگونه است؟ اهداف تحقیق: شناسایی و تحلیل سازه‌ای ساختار شکل‌دهنده‌ی بناهای مورد مطالعه در این پژوهش با استفاده از قوس پنج‌او‌هفت در جهت یکپارچگی و تطابق معماری با سازه در بناهای امروزی روش تحقیق: این پژوهش از نوع توصیفی - تحلیلی است که با مطالعه اسنادی –کتابخآن‌های و برداشت داده‌های میدانی از طریق نرم‌افزار اتوکد و اسکتچاپ، ساختار سازه‌ای شکل گرفته با استفاده از قوس(چفد)های پنج‌او‌هفت بناهای مسجد حکیم اصفهان، بقعه میربزرگ آمل، بقعه درب امام اصفهان مدل‌سازی شده است. مهم‌ترین یافته‌ها و نتیجه‌گیری تحقیق: نتایج نشان داده است در این بناها، تعامل میان سازه و معماری زمانی برقرار می‌شود که شیوه ساخت مناسب استفاده شود که در سه بنای مورد مطالعه با حفظ تناسب ابعاد در ارتفاع، دهانه و احجام معماری در طاق‌ها با انواع قوس‌های پنج‌او‌هفت با سه دهانه‌ی (L) m 5/2 و m 5/4 و m 5/6 و سه ارتفاع پایه (h) m 5/3، m 5 و m 5/6 و سه ابعاد مقطع پایه (a) m 5/1، m 5/2 و m 5/3، زمانی طاق در حالت بهینه و پایدار قرار دارد که ضریب پایداری قوس‌های پنج‌او‌هفت تند، معمولی و کند در آن به ترتیب 4/2 و 95/1 و 6/1 باشد. در واقع معماران سنتی بدین صورت ماهرانه جنبه‌های سازه‌ای و فنی بنا را با استفاده از طاق‌های متشکل از قوس‌های پنج‌او‌هفت در راه نیل به فضایی زیبا و با کیفیت به خدمت گرفته‌اند و توانستند قناسی‌ها و ناموزونی‌هایی که در آرایش جرز‌ها به‌عنوان تهدید قلمداد می‌شد را با بهره‌گیری از این نوع قوس به فرصتی جهت بروز و ظهور جنبه‌های زیبایی‌شناسانه طراحی فضا بدل کنند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فرم معماری؛ سازه؛ ساختار کالبدی؛ قوس پنج‌او‌هفت؛ کیفیت فضا | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Integration of Architectural Form and Structure in the Formation of Physical Structure of Historical Buildings using Iranian Arches | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Jamaleddin Mehdinezhad1؛ Ali Sharghi1؛ Faezeh Asadpour2 | ||
| 1Associate professor, Academic board of the department of architecture, faculty of architectural engineering and urbanism, University of ShahidRajaee. | ||
| 2Ph.D. student in Architecture at Architecture and Urban Engineering Department, Shahid Rajaee Teacher Training University, Tehran. Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| By examining and studying the history of architecture, we can come across a number of consistent and fixed principles that have always been involved in architectural life and are part of the essence of architecture, and this relation of architecture to its structure can be considered as such. Structures in architecture are considered as the first important issue of space creation. When the structure integrates with the architecture and they act as a complement to each other, that space will be much closer to the utility, and when they are separated from each other, the utility will decrease. Components of a building’s structure along with the form and function play an effective role in the desirability of the quality of the architectural space. In the historical buildings of Iran, structural systems such as dome and vault that mainly have large openings and height, have been built whit the arches showing a desirable structural behavior following the induced loads. One of the most important arches is arch (chafd) and panjohaft arches which are effective in the resistance and integration of all the structural members of a building. How is the construction method and function of this arch in the formation of the historical physique of the buildings in terms of structure? How is the integration of the structure and architecture in the formation of the physical structure of the historical buildings using panjohaft arches? How a more complete definition of the used arches can be achieved based on the study and analysis of the study samples? Structural identifying and analyzing of the structure forming the study buildings in this study using panjohaft arches to the integration and compatibility of the architecture with the structure of the contemporary buildings. The current study is analytical-descriptive. Using library- documentary studies, field studies, and through AutoCAD software and Sketch Up, the formed structure with Panjohaft arches in the buildings of the Hakim Mosque of Isfahan, Mir Bozorg Amol tomb, and Darb-e Emam tomb of Isfahan have been modeled. results showed that in these buildings, the interaction between structure and architecture is established when a proper construction method is used that in the three buildings studied by maintaining the proportion of dimensions in height, opening and architectural volumes in arches with various arches of panjohaft with three openings of (L) 2.5 m, 4.5 m and 6.5 m and three base heights (h) 3.5 m, 5 m, and 6.5 m and three dimensions of the base section (a) 1.5 m, m 2.5 and 3.5 m, the arch is in the optimal and stable state when the coefficient of stability of its sharp, normal and slow panjohaft arches in it are 2.4, 1.95 and 1.6, respectively. In fact, traditionally architects have skillfully used the structural and technical aspects of the building by using arches consisting of five or seven arches to achieve a beautiful and quality space and were able to eliminate the inconsistencies and imbalances that were considered as a threat in the arrangement of the piers. By using this type of arch, they can become an opportunity for the emergence of the aesthetic aspects of space design.. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Architectural Form, Structure, Physical Structure, Panjohaft arch, Quality of Space | ||
| مراجع | ||
|
آرشیو میراث فرهنگی شهرستان آمل. آرشیو میراث فرهنگی شهرستان اصفهان. آرشیو میراث فرهنگی، صنایع دستی گردشگری استان اصفهان. الاصفهانی، محمد‌مهدی‌بن‌محمدرضا. (1386). نصف جهان فی تعریف الاصفهان. تهران: انتشارات امیرکبیر. https://ketabnak.com/book/78287/%D9%86%D8%B5%D9%81-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D9%81%DB%8C-%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86 اردلان، نادر و بختیار، لاله. (1380). حس وحدت، سنت عرفانی در معماری ایرانی، ترجمه محمد علی موحد. تهران: آگه. https://www.gisoom.com/book/1873374/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%AD%D8%B3-%D9%88%D8%AD%D8%AF%D8%AA-%D9%86%D9%82%D8%B4-%D8%B3%D9%86%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C احمدی، سرکوت؛ مسکین، هادی و رضالو، رضا. (1394). تحلیـلی بر قوس‌های ایرانی با نگاهی ویژه بر روی قوس‌های پنج‌او‌هفت. اولین کنگره علمی پژوهشی افق‌های نوین در حوزه مهندسی عمران، معماری، فرهنگ و مدیریت شهری ایران، تهران، ایران، 1-10. https://civilica.com/doc/419906/ بقایی، آژنگ. (1388). نقش سازه در ساختار زیبایی‌شناسی معماری معاصر. هویت شهر. 3(3): 27-38. http://hoviatshahr.srbiau.ac.ir/article_1099.html پیرنیا، محمدکریم. (1373). چفد‌ها و طاق‌ها، چاپ اول. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور. https://www.naghsh-negar.ir/1395/02/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%DA%86%D9%81%D8%AF%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D8%B7%D8%A7%D9%82-%D9%87%D8%A7-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D9%86%DB%8C%D8%A7/ پیرنیا، محمدکریم. (1378). تحقیق در معماری گذشته ایران. تهران: دانشگاه علم و صنعت. https://www.gisoom.com/book/1679942/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ پیرنیا، محمد کریم. (1384). سبک‌شناسی معماری ایران، چاپ چهارم، تدوین غلامحسین معماریان، تهران: سروش دانش. https://shahreketabonline.com/Products/Details/257005 پارسا، سروناز و فخار تهرانی، فرهاد. (1392). نگاهی بر هندسه نظری گنبد و طاق در معماری ایرانی، نخستین همایش فناوری و سازه‌های سنتی با محور گنبدها، موسسه آموزش عالی آزاد علوم و فنون تهران (ایوان خانه معمار)، تهران، ایران. https://civilica.com/doc/205014/ حجازی، مهرداد. (1386). قوس‌های آجری تحت بار وزن، سومین کنگره ملی مهندسی عمران، تبریز، ایران. https://civilica.com/doc/16908/ حجازی، مهرداد و مهدی‌زاده سراج، فاطمه. (1393). رابطه معنا، زیبایی، شکل و سازه در معماری دوران اسلامی. پژوهش‌های معماری اسلامی. سال اول، (2): 9-24. http://jria.iust.ac.ir/browse.php?a_id=142&sid=1&slc_lang=fa خلیل‌نژاد، طاهر. (1395). مقایسه نقش عناصر سازه‌ای در معماری مدرن و سنتی، کنفرانس بین‌المللی معماری، شهرسازی، مهندسی عمران، هنر و محیط زیست؛ افق‌های آینده، نگاه به گذشته، تهران، ایران. https://civilica.com/doc/607593/ خردمند، هدی. (1375). پژوهشی در زمینه مجموعه تاریخی درب امام، فرهنگ اصفهان. (2): 91-79. http://emamzadegan.ir/articles/view-20241.aspx دهخدا، علی‌اکبر. (1372). لغت‌نامه دهخدا، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. https://press.ut.ac.ir/book_979.html رضوی‌نسب، سید حسین. (1392). قوس‌های بیز وپنج‌او‌هفت معماری ایران و تحلیل استاتیکی آن‌ها. همایش ملی معماری، فرهنگ و مدیریت شهری، کرج، ایران، 1-11. https://civilica.com/doc/256066/ زمرشیدی، حسین. (1389). گنبد و عناصر طاقی ایران، چاپ اول. تهران: نشر زمان. https://www.gisoom.com/book/1756703/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%DA%AF%D9%86%D8%A8%D8%AF-%D9%88-%D8%B9%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1-%D8%B7%D8%A7%D9%82%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ زمرشیدی، حسین. (1378). طاق و قوس در معماری ایران، چاپ اول. تهران: تندیس نقره‌ای. https://www.iketab.com/%D8%B7%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D9%82%D9%88%D8%B3-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-83619 زمرشیدی، حسین. (1395). معماری ایران(اجرای ساختمان با مصالح سنتی)، چاپ سیزدهم. تهران: انتشارات زمرد. https://www.gisoom.com/book/11265030/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C/ سالوادوری، ماریو. (1395). سازه در معماری، ترجمه: محمود گلابچی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. https://www.gisoom.com/book/1839333/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C/ شیخ‌دارانی، رویا و رستمی، راحله. (1395). ترسیم هندسه و سازه (قوس و چفد) در مسجد حکیم اصفهان در دوره صفویه. اواین کنفرانس ملی معماری اسلامی، میراث شهری و توسعه پایدار، تهران، ایران، 1-11. https://civilica.com/doc/553027/ عزیزیان، مهدی و همامی، پیمان. (1394). هماهنگی سازه‌های نوین با معماری اسلامی و سنتی، کنفرانس بین المللی دستاوردهای نوین در مهندسی عمران، معماری، محیط زیست و مدیریت شهری، تهران، ایران، 1-12. https://civilica.com/papers/l-5908/ گلدار، فاطمه. (1393). چهارطاقی: سابقه‌ی کاربرد واژه و صورت. دانش مرمت و میراث فرهنگی. ویژه نامه آتشکده‌ها و آتشگاه‌های ایران، 2(4): 1-10. http://ensani.ir/fa/article/335838/%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%82%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%A8%D9%82%D9%87-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AF-%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87-%D9%88-%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA معین، محمد. (1363). فرهنگ فارسی، تهران: انتشارات امیرکبیر. https://www.gisoom.com/book/1875908/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%AF-%D9%82-%D8%AC%D9%84%D8%AF-2/ مرادی غیاث‌آبادی، رضا. (1389). چارتاقی‌های ایران: بررسی پیوند چارتاقی‌ها با زمان و تغییرات میل خورشید، تهران: ایرن‌شناسی. https://www.gisoom.com/book/1657617/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%DA%86%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D9%82%DB%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF-%DA%86%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D9%82%DB%8C%D9%87%D8%A7-%D8%A8%D8%A7-%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D9%85%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF/ محمدیان منصور، صاحب و فرامرزی، سینا. (1390). گونه‌شناسی و تدوین ساختار هندسی کاربندی در معماری ایران. هنرهای زیبا، (48): 97-109. https://jfaup.ut.ac.ir/article_29680.html مساحی خوراسگانی، مریم و تاکی، دیهیم. (1393). بررسی هماهنگی معماری و نیارش در بقعه درب امام اصفهان، کنگره بین‌المللی امام‌زادگان، تهران، ایران. http://wikikhair.org/fa/index.php?title=%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C_%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%88%D8%B9%D9%87_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA_%DA%86%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%DA%AF%D8%B4%D9%88%D8%AF%D9%87_%D8%A8%D9%87_%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA(%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%AC%D9%84%D9%88%D9%87_%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85) معماریان، غلامحسین. (1367)، نیارش سازه‌های طاقی در معماری اسلامی ایران، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی. https://lib1.ut.ac.ir:8443/site/catalogue/5541 مور، فولر. (1387)، درک رفتار سازه‌ها، ترجمه: محمود گلابچی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. https://fekrenobook.ir/product/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%AF%D8%B1%DA%A9-%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%87-%D9%87%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF-%DA%AF%D9%84%D8%A7%D8%A8%DA%86%DB%8C/ هوشیاری، محمدمهدی؛ پورنادری، حسین و فرشته‌نژاد، سید مرتضی. ( 1392 الف). گونه‌شناسی مسجد – مدرسه در معماری اسلامی، بررسی چگونگی ارتباط میان فضای آموزشی و نیارشی، مطالعات معماری ایران. 2(3): 37-54. http://jias.kashanu.ac.ir/article-1-272-fa.html هوشیاری، محمدمهدی و فرشته‌نژاد، سید مرتضی. (1392ب). تقسیمات منطقه انتقالی در سازه گنبد مسجد حکیم اصفهان، نخستین همایش فناوری و سازه های سنتی با محور گنبدها. تهران. 1-9. https://civilica.com/doc/205000/ یخ‌دارانی، رویا و رستمی، راحله. (1395). ترسیم هندسه و سازه (قوس و چفد) در مسجد حکیم اصفهان در دوره صفویه. اواین کنفرانس ملی معماری اسلامی، میراث شهری و توسعه پایدار، تهران، ایران، 1-11. https://civilica.com/doc/553027/ ولی بیگ، نیما؛ مهدی‌زاده سراج، فاطمه و تهرانی، فرهاد.(1391). ویژگی‌های هندسی و ریاضی در ساختار چفد پنج‌او‌هفت تند در پوشش تاق آهنگ ایرانی، مرمت و معماری ایران (مرمت آثار و بافت‌های تاریخی فرهنگی). 1(3): 39-50. http://mmi.aui.ac.ir/browse.php?a_id=804&slc_lang=fa&sid=1&printcase=1&hbnr=1&hmb=1 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,665 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 766 |
||