اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 360 |
| تعداد مقالات | 2,962 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,779,717 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,554,014 |
نقش تغییرات اجتماعی بر دگرگونی فضاهای میانی در دوره قاجار با رویکرد فضا ابزار | ||
| نشریه علمی اندیشه معماری | ||
| مقاله 6، دوره 6، شماره 11، فروردین 1401، صفحه 89-114 اصل مقاله (2.04 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/at.2021.13548.1559 | ||
| نویسندگان | ||
| پریا علی اکبری1؛ شادی عزیزی* 2؛ مزین دهباشی2 | ||
| 1پژوهشگر دکتری معماری، دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران | ||
| 2استادیار، گروه معماری، دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران | ||
| تاریخ دریافت: 04 تیر 1399، تاریخ بازنگری: 11 بهمن 1399، تاریخ پذیرش: 18 بهمن 1399 | ||
| چکیده | ||
| بیان مسئله: یکی از مهم‌ترین علل تغییرات فضایی را می‌توان تأثیر تغییرات اجتماعی بر آن دانست. فضاهای شهری و معماری به عنوان پدیده‌های انسان‌ساخت در فضای جغرافیایی متأثر از شرایط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و محیطی هستند. ارتباط ایرانیان با غرب و آشنایی با تحولات علمی و پیشرفت‌های صنعتی و تکنولوژیکی، زمانی آغاز شد که این ارتباط از طریق مسافرت، تجارت، تحصیل و نیز نفوذ اقتصادی و سیاسی کشورهای اروپایی به ایران، شکل گرفت و سبب آگاهی از عقب‌ماندگی کشور از دول غربی گشت و زمینه‌های اعتراض به شاه و حکومتش فراهم شد و آغازگر تغییرات در حوزه‌های مختلف گشت. در جامعۀ ایران تا قبل از قرن نوزدهم، بین ارزش‌ها و واقعیت‌های محیطی توافق وجود داشت و جامعه و نظام اجتماعی در تعادل بودند؛ اما در طول این قرن، شاهد تغییر در نظام اجتماعی و عدم تعادل در آن هستیم که متأثر از عوامل درونی و بیرونی است. در این مقاله به دنبال بررسی این مسئله هستیم که کدام عوامل بیرونی تغییر در ارزش‌ها به‌طور مستقیم تأثیر خود را بر فضا گذاشته است. سؤال تحقیق: این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال است که تحولات اجتماعی چه تأثیری بر تحولات فضای میانی در دورۀ قاجار داشته است؟ اهداف تحقیق: این پژوهش با هدف شناخت عوامل بیرونی تغییر، در پی شناخت و بررسی این عوامل بر دگرگونی کالبدی فضاهای میانی است. روش تحقیق: در این مقاله، کیفی و به لحاظ منطق استنتاج و پیامد آن، بنیادی راهبردی است. مهم‌ترین یافته‌ها و نتیجه‌گیری تحقیق: حاکی از آن است که تأثیر عوامل بیرونی تغییر در ارزش‌ها در این دورۀ تاریخی و نتیجۀ مستقیم آن بر محیط را می‌توان سه عامل بیان کرد: اول، نقش آموزش‌های جدید که منجر به شکل‌گیری قشر تحصیل‌کرده‌ای به نام روشنفکر شد. دوم، نقش و تأثیر دول غربی به لحاظ اقتصادی و سیاسی که کشور را تحت تأثیر و صحنۀ چپاول خود قرار داده بودند و نقش ویژه‌ای را در ورود تفکر غربی به کشور، بازی کردند و سوم، نقش انقلاب صنعتی و تغییرات حاصل از آن بود. این سه عامل، نقش بارزی در تغییر ارزش‌های انسان سنتی و ایجاد گرایش به سمت نوگرایی ایفا کردند و عاملی برای تغییر در محیط کالبدی شدند. می‌توان چنین ادعا نمود که علت تغییر در فضای میانی، شکل‌گیری اندیشه‌های ابزاری نسبت به مسئلۀ فضاست که فضا را اهرمی برای تغییر در ارزش‌ها و نیز تحمیل نوع جدیدی از زندگی و تفکر می‌دانست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تحولات اجتماعی؛ عوامل بیرونی؛ نظریه جانسون؛ قاجار؛ فضاهای میانی؛ فضا ابزار | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The role of social changes on the evolution of In-Between Spaces in Qajar era by the use of space as an instrument | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Paria Aliakbari1؛ Shadi Azizi2؛ Mozain Dehbashi2 | ||
| 1Ph.D. Student of Architecture, Architecture Department, Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran | ||
| 2Assistant Professor, Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Planning, Central Tehran Branch, Azad University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Research Problem: Social changes can be considered among the biggest reasons for space changes. Urban spaces and architecture can be considered as human-made phenomena in geographical spaces which are affected by social, economic, cultural and environmental situations. Iranians relationshipswith the west their familiarity with scientific revolutions, industrialized as well as technological developments has begun when this familiarity was formed through traveling, doing business, educating as well as the European states political and economic penetration developed in Iran and then, they started knowing about their country’s underdevelopment, the corruption of the ruling system of the Shah which led to people’s opposition toward Shah and his system. All this development led to some great changes in various domains. There seemed to be a well-matching relationship between the values and the environmental realities before the 19th century in Iran, i.e. the society and the social structure were in quite balance. Though, in the current century, there seems to be some big non-matching changes which are affected by some inside and outside factors. This issue has been discussed in Johnson’s Functionalism Theory. These factors led to some transformations in values and finally to the phenomenon of the Constitutionalism which has been among the greatest changes in the history of Iran. Majority of the historical and social researchers believe that these outside factors facilitated the process of the Constitutionalism in Iran. This great social development had some various effects in different domains including architecture and city planning, among the others. In this study, we try to investigate those value-changing outside factors which influenced space directly. Research Question: how social changes affected the in-between space developments in Qajar era? Research Method: The methodology of this study is qualitative, deductive and strategic. ThThe Most Important Results and Conclusion: the influence of outside factors of changes on values in this historic period and its direct influence on the environment can be briefly explained in the following three reasons: first, the role of new teachings which led to the formation of a well-educated social class named elite which can be classified in some more subclasses. Second, the role and influence of Arab states in terms of political and economic aspects which has influenced and used the country under their dominance. This phenomenon had led to western products to dominate the Iranian market which has played a significant part in the import of western ideology to Iran. And third, the role of industrialization revolution and its following influences in western countries which have dominated the Iranian society significantly. These three factors have played major roles in the reformation of traditional values and the inclination toward the new trends which become influential in structural reformations. According to the “space instrument” approach of this study, it can be easily noticed that architecture and city planning of this era have been an instrument to demonstrate power and ease the sense of underdevelopment against the western states. In fact, it can be claimed that the reason of changes in in-between space has been the formation of instrumental thoughts toward the issue of space which has made space as an instrument to change values as well as impose a new style of life and ideology. Note that Qajar era has been among the most sensitive eras in the history of Iran during which tradition and modernity has come into closer connection to each other and new forms of architecture and city planning in comparison to the previous eras. The social changes of this era have influenced the cities and architecture in terms of modernization. This phenomenon has happened initially through the following exact western architecture and city planning which reveals the instrumental use of architecture in this historic era. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| social changes, Qajar era, the outside factors of changes, Johnson’s theory, space as instrument, in-between space | ||
| مراجع | ||
|
آبراهامیان، یرواند (1397)، ایران بین دو انقلاب، ترجمة احمد گل‌محمدی و محمد ابراهیم فتاحی، تهران :نشر نی. https://nashreney.com/content/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%AF%D9%88-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8 آدمیت، فریدون (1362)، امیرکبیر و ایران، تهران: خوارزمی. https://www.gisoom.com/book/1432162 آقابخشی، علی، افشاری‌راد، مینو (1374)، فرهنگ علوم سیاسی، تهران: چاپار. https://www.agahbookshop.com/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%B3%D9%8A%D8%A7%D8%B3%D9%8A_7155 آرنت، هانا (1397)، انقلاب، ترجمۀ عزت‌الله فولادوند، تهران: خوارزمی. https://www.adinehbook.com/gp/product/9644870263 ازکیا، مصطفی، غفاری، غلامرضا (1388)، جامعه‌شناسی توسعه، تهران: کیهان. https://www.gisoom.com/book/1993371 افروغ، عماد (1396)، فضا و جامعه (فضا و نابرابری‌های اجتماعی)، تهران: تربیت مدرس. https://www.gisoom.com/book/1142607/ اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان (1380)، ماثر و الآثار، چهل سال تاریخ ایران، ترجمۀ ایرج افشار، تهران: اساطیر. https://www.gisoom.com/book/1200946/ امین‌زاده، ژیلا (1392)، مقایسۀ دیدگاه شریعتی و مطهری در زمینۀ تحولات اجتماعی، تهران: شرکت انتشارات قلم. https://taaghche.com/book/28565 انصاری، حمیدرضا (1395)، تحلیلی بر معماری معاصر ایران، تهران: سبزان. https://www.gisoom.com/book/11254571 باقری، علی‌اکبر (1391)، نقد و بررسی نظریۀ «تحول انقلابی» جانسون، معرفت 21 (172): 101-116 http://ensani.ir/file/download/article/20130115090203-9723-185.pdf بانی مسعود، امیر (1394)، معماری معاصر ایران (در تکاپوی بین سنت و مدرنیته(، تهران: نشر هنر معماری قرن. https://www.gisoom.com/book/1637265 بلیلان اصل، لیدا؛ اعتصام، ایرج و اسلامی، غلامرضا (1390)، نقش فضای بینابین در هویت‌بخشی به گسترۀ فضایی بافت‌های تاریخی ایران، هویت شهر 5 (8): 59-71. http://hoviatshahr.srbiau.ac.ir/article_1149_94a2e5eb406c0f01fc6239a1b847ca1f.pdf بلیلان اصل، لیدا (1387)، تأثیر فضای بینابین در پیوستگی فضایی عناصر معماری و شهری در ایران با مطالعۀ موردی شهر تبریز (پایان‌نامۀ دکتری)، تهران: علوم و تحقیقات. http://opac.nlai.ir/opacprod/bibliographic/3026716 بدیعی، ناهید (1381)، جداره‌ها، حریم وصل (پایان‌نامۀ دکتری)، تهران: دانشگاه تهران. بشیریه، حسین (1393)، انقلاب و بسیج سیاسی، تهران: دانشگاه تهران. https://www.gisoom.com/book/11016127 بهنام، جمشید (1375)، ایرانیان و اندیشۀ تجدد، تهران: نشر و پژوهش فرزان روز. https://www.gisoom.com/book/1837231 پاکدامن، بهروز، (1373)، نگاهی کوتاه به شیوه‌ها و گرایش‌های معماری تهران، کتاب تهران، جلد چهارم، تهران: انتشارات روشنگران. https://www.gisoom.com/book/11016127 پاکزاد، جهانشاه (1395)، تاریخ شهر و شهرنشینی دوران قاجار تا پهلوی، تهران: آرمانشهر. https://www.gisoom.com/book/11251988 جانسون، چالمرز (1363)، تحول انقلابی، ترجمۀ الیاسی، تهران: امیرکبیر. https://www.gisoom.com/book/144205 حبیبی، محسن (1396)، از شار تا شهر، تهران: دانشگاه تهران. https://www.adinehbook.com/gp/product/9640352069 جماعت، رمضان؛ اکبری، زینب (1392)، تحولات بافتی تهران در دورۀ قاجار، تغییرات ایجادشده در نحوۀ قرارگیری خانه‌ها نسبت به معابر شهری، مجلۀ جامعه‌شناسی تاریخی، 5 (1): 176-202 https://jhs.modares.ac.ir/article-25-652-fa.html روشه، گی (1397)، تغییرات اجتماعی، ترجمۀ دکتر منصور وثوقی، تهران: نشر نی. https://www.gisoom.com/book/11142965 رضاخانی، ژیلا (1393)، مفصل در معماری (پایان‌نامۀ دکتری)، تهران: دانشگاه تهران ژیلنیتس، آندژی (1394)، فضا و نظریۀ اجتماعی، ترجمۀ محمود شورچه، تهران: پرهام. https://www.gisoom.com/book/1988260 ساسانی، مژگان (1393)، بررسی انسان‌شناختی فضای میانی در مسکن سنتی و معاصر شهر شیراز (پایان‌نامۀ دکتری)، تهران: علوم و تحقیقات. سیاهگلی، مهسا (1395)، بازیابی نقش فضاهای بینابین و گذر، در تحقیق رفتارهای تعاملی کودکان، حلقۀ گمشده در انتظام فضایی مدرسه ایرانی (پایان‌نامۀ دکتری)، تهران: علوم و تحقیقات. http://opac.nlai.ir/opac prod/bibliographic/2722079 سعیدنیا، احمد (1376)، تهران پایتخت تهران، ج 5 و 6. تهران: روشنگران. https://www.gisoom.com/book/1105761 کریمان، حسین (1355)، تهران در گذشته و حال، تهران :انتشارات دانشگاه ملی ایران. http://asmaneketab.ir/product/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA%D9%87-%D9%88-%D8%AD%D8%A7%D9%84-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86/ کاپلان، لورنس (1375)، مطالعۀ تطبیقی انقلاب‌ها از کرامول تا کاسترو، ترجمۀ محمد عبداللهی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی. https://www.gisoom.com/book/1105761 قبادیان، وحید (1393)، معماری در دارالخلافۀ ناصری، تهران: پشوتن. https://www.adinehbook.com/gp/product/9647136250 فوران، جان (1398)، مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سال‌های پس از انقلاب اسلامی، ترجمة احمد تدین، تهران: رسا. https://www.fadakbook.ir/product/11985/ ملائی توانی، علیرضا (1391)، تبیین ریشه‌های اجتماعی اقتصادی انقلاب مشروطه، تحقیقات تاریخ اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی 2 (2): 135-159. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=188069 مستوفی، عبدالله (1371)، شرح زندگانی من، تهران: زوار. https://www.gisoom.com/book/1327839 نوربخش، مسعود (1381)، تهران به روایت تاریخ (تهران در گذشته و حال)، ترجمۀ منوچهر امیری و فریدون بدره‌ای، تهران: خوارزمی. https://lib1.ut.ac.ir:8443/site/catalogue/814209 واتسون، رابرت گرانت (1365)، تاریخ ایران در دورة قاجاریه، ترجمة ع. وحید مازندرانی، تهران: کتاب‌های سیمرغ. https://esam.ir/item/17450064 یکتا، حسین (1386)، اصلاحات سیاسی-اجتماعی در ایران معاصر، زمانه، 57: 34-40. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/269576 یزدخواستی، بهجت؛ اسماعیلی، علی (1387)، آسیب‌شناسی جنبش مشروطیت (تحلیل تطبیقی مبانی فکری نهضت مشروطیت با انقلاب اسلامی)، پژوهشنامۀ انقلاب اسلامی 7 (15): 119-166. http://ensani.ir/file/download/article/20130515151650-9812-21.pdf Arnheim, R., Zucker W.M, & Watterson J. 1966. Inside and Outside in Architecture: A Symposium. The Journal of Aesthetics and Art Criticism 25 (1): 3-15. https://philpapers.org/rec/ARNIAO Brookes, Toni_Ros. 2012. INSIDE / OUTSIDE and the [inbetween]. Wellington: Victoria University of Wellington, School of Architecture. https://researcharchive.vuw.ac.nz/xmlui/handle/10063/2234 Crysler, G., Cairns, S., Heynen, H. .2012. Handbook Architectural Theory, London: Sage. Collins. 2003. Collins English Dictionary. Great Britain: HaperCollins Publishers. https://www.worldcat.org/title/collins-english-dictionary-complete-and-unabridged/oclc/249352196 Colquhoun, A.1989, Modernity and the Classical Tradition: ArchitecturalEssays 1980–1987, Cambridge, MA: MIT Press. https://mitpress.mit.edu/books/modernity-and-classical-tradition Grosz, E. 2001. Architecture from the outside: essays on virtual and real space. Cambridge Mass: MIT Press. https://mitpress.mit.edu/books/architecture-outside Gehl, J. 1996. Life between Buildings Copenhagen Denmark: The Danish Architectural Press. http://128.40.150.106/joss/index.php/joss/article/viewFile/104/pdf Hajer, M. & Reijndorp, A (2001). In Search of New Public Domain. Rotterdam: NAi. https://www.amazon.com/Search-New-Public-Domain/dp/9056622013 Heynen, H. 2013. "Space as Receptor, Instrument or Stage: Notes on the Interaction Between Spatial and Social Constellations", International Planning Studies, 18(3-4), 342-357 https://www.researchgate.net/publication/263404469 Hillier, B., & Julienne H. 1984. The Social Logic of Space. Cambridge University Press, Cambridge. http://assets.cambridge.org/97805213/67844/frontmatter/9780521367844_frontmatter.pdf Ismail, Wan. Hamishah. 2012. Cultural Determinants in the Design of Bugis Houses. Procedia - Social and Behavioral Sciences 50: 771–780. https://pdf.sciencedirectassets.com/277811 Lang, J. 2005. Urban Design: A Typology of Procedures and Products. UK, Architectural press in imprint of Elsevier. https://www.worldcat.org/title/urban-design-a-typology-of-procedures-and-products/oclc/60741138 Lo, R. 1986. Between Two Worlds: The window and the relationship of inside to outside. Wellington,New Zealand: Victoria University of Wellington. http://ijaud.srbiau.ac.ir/article_8548_bfe8d7153580b1856ba3de915801e831.pdf Maliki, Nor.Zarifah, Abdullah, Aldrin., & Bahauddin, Aziz. 2015. Recalling the Transitional Space: City home and Kampung. Procedia - Social and Behavioral Sciences (ISI),170: 605 – 612. https://www.researchgate.net/publication/276929262 Massey, Doreen. 2001. Space, Place, and Gender. University of Minnesota Press, Minneapolis (third Print). https://www.upress.umn.edu/book-division/books/space-place-and-gender Mendes,Maria Manuela& Sa , Teresa.2017. Architecture and the Social Sciences,Springer International Puplishing AG. Moghtader, Reza .1996. Tehran in fence, capital of two hundred years, translated by SA. Moqadam, Tehran, https://www.sid.ir/en/Journal/ViewPaper.aspx?ID=754742 Nooraddin, H. 2002. In-between space: Towards establishing new methods in Street Design. Global Built Environment Review, 2, 50--‐57. https://www.researchgate.net/publication/285905966_In-between_space_Towards_establishing_new_methods_in_street_design/link/56e1f64b08ae4e3e94281fdc/download Rapoport A. (2007). The natural of the courtyard house: A conceptual analysis.Traditional Dwellings and Settlements Review, XVIII, 57-71. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,676 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 245 |
||