اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 347 |
| تعداد مقالات | 2,862 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,255,374 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,390,771 |
بررسی کیفیت افتراق روایات مکان و سبب نزول سوره‌ی انسان در تفاسیر الدرّ المنثور و نور الثقلین | ||
| مطالعات فهم حدیث | ||
| دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 14، فروردین 1400، صفحه 49-69 اصل مقاله (303.88 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/mfh.2021.2332 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدحسن رستمی1؛ سمانه فتحی* 2 | ||
| 1دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| 2دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| تاریخ دریافت: 28 دی 1398، تاریخ بازنگری: 20 دی 1399، تاریخ پذیرش: 29 دی 1399 | ||
| چکیده | ||
| افتراق روایات مکان و سبب نزول سوره‌ی انسان، شکاف تفسیری را بین پژوهشگران فریقین ایجاد کرده و آنان را به انفعال و عدم استفاده از روایات یکدیگر واداشته است. تفسیرپژوهان برای تشخیص درستی و صحت روایات مربوط به این سوره به بررسی‌های متعدد سندی و متنی اقدام کرده‌اند. با این وجود، این سؤال مطرح می‌شود که چه روشی برای ارائه تفسیری مطابق با واقع در جهت تشخیص کیفیت افتراق مناسب است. در این مقاله با مقایسه روش‌های مختلف، روش مقایسه و تحلیل روایات به عنوان یکی از روش‌های مناسب برای تشخیص کیفیت افتراق و ارائه تفسیری مطابق با واقع انتخاب شد. از این‌رو، این نوشتار در مقام چنین رویکردی، به دنبال مهمترین تفاسیر مأثور فریقین، نور الثقلین و الدرّ المنثور بوده است تا زمینه‌ی بهره‌برداری بیشتر از تفاسیر روایی شیعه و اهل سنت را فراهم کند. با بررسی‌های انجام شده چنین به نظر می‌رسد که افتراقی از نوع تعارض در روایات کتاب الدرّ المنثور مطرح بوده، چنانکه روایات نور الثقلین همسو با یک طرف قضیه است، اما پس از حل این مسئله در کتاب الدرّ المنثور، نتیجه‌ی آن هم‌راستا با روایات نور الثقلین خواهد بود. این تحقیق به اشتراک در باب مکان و سبب نزول در دو تفسیر معتقد است و روایات نزول این سوره در مکه را بر اساس جو سیاسی و فشارهای حاکم بر راوی می‌داند. تفاوت سبب‌های نزول ارائه شده نیز از باب بیان مصادیق آیه، تسامح در لفظ نزول و هم‌زمانی و هم‌راهی اصحاب با پیامبر (ص) در هنگام نزول آیات است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سبب نزول؛ مکان نزول؛ روایات تفسیری؛ الدرّ المنثور؛ نور الثقلین؛ سوره انسان | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Quality Review on the Differentiation in the Narrative of the Place and the Occasions of Revelation in Surah “al-Insaan” in the Interpretations al-Dur al-Manthour and Nur al-Thaqalain | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Hasan Rostami1؛ Samane Fathi2 | ||
| 1Associated Professor of Department of Quran and Hadith, Ferdowsi University of Mashhad | ||
| 2Ph.D Student of Quran and Hadith, Ferdowsi University of Mashhad | ||
| چکیده [English] | ||
| The distinction between the narratives of the place and the occasion of revelation of surah “Al-Insan” has created an interpretative gap between the researchers of the two-sects and caused them to pass through and avoid using each other's narratives. To recognize correctness and authenticity of its narratives, interpretation-researchers have conducted numerous text and documentary studies. However, the question arises that “which method is appropriate to provide an interpretation that is consistent with reality in order to determine the quality of the distinction?” In this paper, by comparing different methods, the method of comparing and analyzing narratives was chosen as one of the suitable way to determine the quality of differentiation and providing a consistent interpretation. Hence, in order to benefit from narratives interpretation of Shia and Sunni, this paper by this approach, follow the most important interpretations of the two sects, Nur Al-Thaqalain and Al-Dur Al-Manthour. According to the studies, it seems that a different kind of conflict has been mentioned in the narratives of Al-Dur Al-Mansthour, as the narratives of Nur Al-Thaqalain are in line with one of them; but after solving this problem in the book of Al-Dur Al-Manthour, the result is in line with the Nur Al-Thaqalin’s narratives. This research believe that there is sharing in the place and occasions of revelation in these two interpretations, and argue that the narratives of the revelation of this surah in Mecca is based on the political condition and the pressures on narrator. The difference in the occasions of revelation is also caused by the expression of the examples of the verses, toleration in the word “revelation” and coincidence and the companionship of the companions with the Prophet (PBUH) during the revelation of the verses. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| The Occasions of Revelation, The Place of Revelation, Interpretation Narratives, al-Dur al-Manthour, Nour al-Thaqalain | ||
| مراجع | ||
|
ابن أبی‌شیبة کوفی، أبوبکر عبدالله بن محمد، المصنف، بیروت، دار الفکر، 1409ق. ابن سعد، غزوات الرسول و سرایاه، بیروت، دار بیروت، 1401ق. ابن شبه نمیری، أبوزید، تاریخ المدینة المنورة، لبنان، دار الفکر، 1410ق. ابن شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل أبی‌طالب (ع)، قم، علامه، 1379ش. ابن‌ضریس، أبوعبدالله محمد بن أیوب، فضائل القرآن و ما أنزل من القرآن بمکة و ما أنزل بالمدینة، دمشق، دار الفکر، 1408ق. ابن‌عساکر، أبوالقاسم علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، لبنان، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع، 1419ق. ابن‌کثیر، إسماعیل، البدایة و النهایة، لبنان، دار إحیاء التراث العربی، 1408ق. أبوعبید، قاسم بن سلام هروی، غریب الحدیث، حیدر آباد، مطبعة دائرة المعارف العثمانیة، 1384ش. بابایی، علی اکبر، «تأملی در «الدرّ المنثور فی التفسیر بالمأثور» و امتیازها و کاستی‌های آن»، بهار و تابستان 1385، حدیث و اندیشه، ش 1، صص 52-71. بهایی، محمد بن حسین، مشرق الشمسین و إکسیر السعادتین، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیّة، 1429ق. بیهقی، أحمد بن حسین، دلائل النبوة ومعرفة أحوال صاحب الشریعة، بیروت، دار الکتب العلمیة، 1408ق. ____________، شعب الإیمان، بیروت، دار الکتب العلمیة، 1410ق. پاکتچی، احمد، روش تحقیق با تکیه بر حوزه علوم قرآن و حدیث، تهران، دانشگاه امام صادق (ع)، 1389ش. ثعلبی، أبو إسحاق أحمد بن محمد، الکشف والبیان عن تفسیر القرآن (تفسیر الثعلبی)، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1422ق. ذهبی، شمس الدین محمد بن أحمد، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ دوم، 1409ق. زرکشی، بدرالدین محمد بن عبدالله، البرهان فی علوم القرآن، تحقیق: أبوالفضل دمیاطی، قاهرة، دارالحدیث، 1427ق. زرکلی، خیرالدین، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب والمستعربین و المستشرقین،چاپ پنجم، بیروت، دار العلم للملایین، 1980م. سیوطی، عبدالرحمن، الاتقان فی علم القرآن، بیروت، دار الفکر،1040ق. ___________، الدر المنثور فى تفسیر المأثور، بیروت، دار الفکر، 1993. ___________، الدر المنثور فى تفسیر المأثور، بیروت، دار الکتب العلمیة، 1971. ___________، الدر المنثور فى تفسیر المأثور، تحقیق: عبد الله بن عبدالمحسن ترکی با همکاری، القاهرة، مرکز هجر بحوث و دراسات العربیة و الإسلامیة، 1424ق. ___________، الدر المنثور فى تفسیر المأثور، قم، کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى، 1404ق. سید ابن طاووس، علی بن موسى، سعد السعود للنفوس، قم، منشورات رضى، 1363ش. شافعی، کمال الدین محمد بن طلحة، مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول، تحقیق: ماجد ابن أحمد العطیة، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا. صدوق، محمد بن على، الخصال، تحقیق: غفارى، على اکبر، قم، جامعه مدرسین، 1362ش. ___________، الأمالی، تهران، کتابچى، 1376ش. طبرانی، أبوالقاسم سلیمان بن أحمد، المعجم الکبیر، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، بی‌تا. طبرسى، احمد بن على، الإحتجاج على أهل اللجاج، مشهد، نشر مرتضى، 1403ق. طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش. عروسى حویزى، عبدعلى بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، قم، انتشارات اسماعیلیان، 1415ق. قاسم پور، محسن و مریم‌پور افخم، «روش‌شناسی فقه الحدیثی صاحب معالم در کتاب منتقی الجمان»، 1394ش، کتاب قیم، سال پنجم، صص 139-161. قشیری، عبدالکریم، تفسیر القشیری، مصر، الهیئة المصریة العامة للکتاب، چاپ سوم، 2010م. قطبی، ثریا و حمید باقری و زهرا رضایی، «راوی‌شناسان متقدّم اهل سنّت و نقد متنی حدیث»، علوم حدیث، پاییز 1395، دوره 21، شماره 81، صص 126-145. قمى، على بن ابراهیم، تفسیر قمی، طیب، قم، دار الکتاب، 1404ق. مسلمی، علی، «بررسی تطبیقی روایات تفسیری تفاسیر نورالثّقلین و درّالمنثور در سوره‌ی واقعه از نظر سند، متن و شکل تحلیل»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 1390ش. کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، قم، دار الحدیث، 1429ق. مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، قم، دار الهجرة، 1410ق. معرفت، محمدهادی، التمهید فی علوم القرآن، قم، موسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، 1386ش. مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، قم، دار المفید، 1413ق. مقاتل بن سلیمان، تفسیر مقاتل بن سلیمان، تحقیق: أحمد فرید، بیروت، دار الکتب العلمیة، 1424ق. مقریزی، أحمد بن علی، إمتاع الأسماع بما للنبی (ص) من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع، بیروت، دار الکتب العلمیة، 1420ق. نحَّاس، أحمد بن محمد، الناسخ و المنسوخ، کویت، بی‌نا، بی‌تا. واحدی نیشابوری، أبوالحسن علی بن أحمد، أسباب النزول، قاهرة، مؤسسه حلبی، 1388ق. واقدی،محمد بن عمر، کتاب المغازی، قم، نشر دانش اسلامی، 1405ق یعقوبی، أحمد بن أبی یعقوب، تاریخ الیعقوبی، لبنان، دار صادر، بی‌تا. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 197 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 166 |
||