تعداد نشریات | 20 |
تعداد شمارهها | 385 |
تعداد مقالات | 3,169 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,342,112 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,936,466 |
تحلیل روایات موهم تکفیر مبتنی بر مراتب کفر و ضلالت و اصطلاح شناسی قرآنی | ||
مطالعات فهم حدیث | ||
دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 15، مهر 1400، صفحه 157-175 اصل مقاله (386.25 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/mfh.2021.2495 | ||
نویسندگان | ||
جواد ایروانی* 1؛ رضا حق پناه2؛ محمد رضا انجم شعاع3 | ||
1دانشیار علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد | ||
2استادیار علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد. | ||
3دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد. | ||
تاریخ دریافت: 04 مهر 1400، تاریخ پذیرش: 04 مهر 1400 | ||
چکیده | ||
تکفیر فِرق اسلامی، از چالشهای مهم جهان اسلام در عصر حاضر و از عوامل اختلاف و تفرقه امت اسلامی است. بنمایههای تکفیر، در برداشتهای ناصواب از آیات و روایات ریشه دارد و دستاویز لازم را برای گروههای منحرف و خشن فراهم میآورد. این امر، ضرورت بازخوانی و نقد مبانی و بنمایههای تکفیر را روشن میسازد. از سوی دیگر، وجود روایات شیعی موهم تکفیر فِرق اسلامی و برخی از برداشتهای نااستوار در این زمینه، بهانهای برای جریانات رسانهای معاند برای دمیدن بر آتش تفرقه و تنش فراهم ساخته است. این نوشتار، که به شیوه توصیفی- تحلیلی و روش کتابخانهای سامان یافته، تلاش میکند مبتنی بر اصطلاحشناسی «مؤمن» در قرآن و «مراتب کفر، شرک و ضلالت» در آیات، تحلیلی استوار و نسبتاً جامع از مجموعه روایات شیعی موهم تکفیر فِرق اسلامی ارائه دهد و با عرضه آنها بر قرآن، به نقد برداشتهای ناصواب بپردازد و برخی از آثار فقهی مهم آن را نیز ارائه نماید. یافتههای تحقیق نشان میدهد کفر، شرک و ضلالت در قرآن، در مراتب گوناگون بهکار رفته است و نکته کانونی در تحلیل روایات یادشده و رفع تنافی ظاهری آنها با روایات معارض، در توجه به همین نکته است. همچنین، «مؤمن» در اصطلاح قرآن، «عموم مسلمانان» را- به جز مواردی خاص- شامل است و احکام فقهی همچون طهارت و حرمت غیبت نیز فِرق مختلف اسلامی را دربرمیگیرد. | ||
کلیدواژهها | ||
تکفیر؛ مراتب کفر و شرک و ضلالت؛ اصطلاحشناسی قرآنی | ||
عنوان مقاله [English] | ||
The Analysis Around Dubious Hadiths of Takfir Based on the Levels of Atheism and Misguidance and Its Quranic Terminology | ||
نویسندگان [English] | ||
Javad Irvani1؛ Reza Haghpanah2؛ Mohammad Reza Anjomshoaa3 | ||
1Associated Professor, Department of Quran and Hadith, Razavi University of Islamic Sciences, Mashhad, Iran. | ||
2Assistant professor, Department of Quran and Hadith, Razavi University of Islamic Sciences, Mashhad, Iran. | ||
3Ph.D Student in Quran and Hadith, Razavi University of Islamic Sciences, Mashhad, Iran. | ||
چکیده [English] | ||
Takfir is one of the most important challenges of the Islamic world in the present age and one of the causes of division between Muslims. The principles of Takfir root in incorrect interpretations of verses and hadiths and bring forth excuses for deviant and vicious groups. On the other hand, some hadiths from Shiite sources which express points of Takfir (in their first layer of meaning), beside their unstable understanding, has provided a groundwork for dissident medias to provoke enmity among Muslims. This article, which uses descriptive-analytical and library method, tries to present a true, firm and comprehensive analysis around these hadiths based on the terminology of "believer" in the Qur'an and "degrees of infidelity, polytheism and misguidance" in the verses. By adjustment hadiths accordingly to Holy Qur'an, incorrect interpretations have been criticized also their important jurisprudential effects discussed. The findings show that as infidelity, polytheism and misguidance have been used in the Qur'an in various levels, so the practical and pivotal point to analyze hadith and solving apparent conflicts is the same. Also, "believer" in its Qur'anic term includes all Muslims - except in special cases - and the judicial verdicts such as purity and forbiddance of Gheebah (backbiting) for all Muslims sects. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Takfir, Levels of Kufr, Levels of al-Zelalah, Quranic Terminology | ||
مراجع | ||
قرآن کریم. آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: علی عطیه، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1415ق. ابنادریس، محمد بن احمد، السرائر، قم، جامعة مدرسین، چاپ دوم، 1410ق. ابنحجر، احمد بن علی، الاصابه، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1415ق. ابنحنبل، احمد بن محمد، مسند احمد، بیروت، دارصادر، بیتا. ابنکثیر، اسماعیل بن عمر، تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1419ق. اردبیلی، احمد، مجمع الفائده و البرهان، قم، جامعه مدرسین، 1405ق. انصاری، مرتضی، المکاسب، قم، انتشارات دهاقانی (اسماعیلیان)، چاپ دوم، 1374ش. _________، کتاب الطهارة، قم، موسسه آل البیت، طبعه حجریه، بیتا. ایروانی، جواد، «پژوهشی در روایات ارتداد صحابه پس از رحلت پیامبر(ص)»، آموزههای حدیثی، 1396ش، شماره 1، 25-48. بجنوردی، سید محمدحسین، القواعد الفقهیه، قم، الهادی، 1419ق. بحرانی، یوسف، الحدائق الناضره، قم، اسلامی، بیتا. بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، بیروت، دارالفکر، 1403ق. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، تحقیق: عبدالرحیم ربانیشیرازی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1403ق. حلی، جعفر بن حسن، المعتبر، قم، موسسه سید الشهداء، 1364ش. حلی، حسن بن یوسف، تذکرة الفقهاء، قم، موسسه آل البیت (ع)، 1415ق. خامنهای، سید علی، (مقام معظم رهبری)، اجوبه الاستفتاءات، تهران، الهدی، 1418ق. خمینی، سید روح الله، المکاسب المحرمه، قم، موسسه اسماعیلیان، 1410ق. ___________، کتاب الطهارة، قم، مطبعه مهر، بیتا. خوئی، سید ابوالقاسم، مصباح الفقاهه، قم، وجدانی، چاپ سوم، 1371ش. روحانی، سید صادق، فقه الصادق (ع)، قم، دار الکتاب، 1412ق. زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل، بیجا، منشورات البلاغه، بی تا. سبزواری، محمدباقر، کفایه الاحکام، قم، اسلامی، 1423ق. سید مرتضی، علی بن حسین، تنزیه الانبیاء، بیروت، دار الاضواء، 1409ق. شهید اول، محمد بن مکی، القواعد و الفوائد، قم، مکتبه المفید، بیتا. شهید ثانی، زین الدین بن علی، مسالک الافهام، قم، موسسه المعارف الاسلامیه، 1413ق. صادقی تهرانی، محمد، الفرقان فی تفسیر القرآن، قم، فرهنگی اسلامی، چاپ دوم، 1365ش. صدوق، محمد بن علی، الخصال، تصحیح: علیاکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1403ق. ____________، معانی الاخبار، تحقیق: علیاکبر غفاری، انتشارات اسلامی، 1361ش. ____________، من لایحضره الفقیه، تحقیق: علی اکبر غفاری، قم، جامعه المدرسین، چاپ دوم، 1404ق. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، 1417ق. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصرخسرو، 1372ش. طوسی، محمد بن حسن، الاستبصار، قم، دارالکتب الاسلامیه، بیتا. ____________، الامالی، قم، دارالثقافه، 1414ق. ____________، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بیتا. ____________، تهذیب الاحکام، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1365ش. ____________، المبسوط فی فقه الامامیه، تحقیق: محمدتقی کشفی، تهران، المکتبه المرتضویه، 1387ق. عیاشی، محمدبن مسعود، تفسیر العیاشی، تحقیق: سیدهاشم رسولی محلاتی، تهران، المکتبه العلمیه الاسلامیه، بیتا. فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب (التفسیر الکبیر)، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ سوم، 1420ق. قاسمی، محمد جمال الدین، محاسن التأویل، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1418ق. قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القران، بیروت، موسسه التاریخ العربی، 1405ق. قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع الموده، بیجا، دار الاسوه، 1416ق. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح: علیاکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم، 1367ش. گلپایگانی، سیدمحمدرضا، ارشاد السائل، بیروت، دار الصفوه، 1413ق. مرعشی، سید نورالله، شرح احقاق الحق، قم، منشورات مکتبة آیة الله العظمى المرعشی النجفی، بیتا. مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، تحقیق: عباسعلی زارعی سبزواری، قم، بوستان کتاب ،چاپ دوم، 1440ق. معارف، مجید، تاریخ عمومی حدیث، تهران، کویر، چاپ سوم، 1384ش. مفید، محمد بن محمد، الاختصاص، تحقیق: علیاکبر غفاری، قم: جماعه المدرسین فی حوزه العلمیه، بیتا. مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ شانزدهم، 1373ش. نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تحقیق: عباس قوچانی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ سوم، 1367ش. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,010 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 358 |