اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 385 |
| تعداد مقالات | 3,170 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,342,610 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,937,631 |
نقش اسلام در بومی سازی دانش فلسفه با تکیه بر تأثیر قرآن کریم | ||
| فلسفه غرب | ||
| دوره 1، شماره 1، فروردین 1401، صفحه 71-104 اصل مقاله (478 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/wp.2022.16545.1000 | ||
| نویسنده | ||
| فهیمه کلباسی* | ||
| استادیار دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 30 آبان 1400، تاریخ بازنگری: 29 خرداد 1401، تاریخ پذیرش: 29 خرداد 1401 | ||
| چکیده | ||
| قرآن کریم مهمترین عامل شکل گیری فرهنگ و تمدن اسلامی بوده به طوری که میتوان ادعا کرد تمام پژوهشها و تلاشها در حوزه اندیشه اسلامی از علم صرف و نحو در ادبیات عرب تا فقه و اصول و کلام و فلسفه و عرفان بر محور آیات الهی شکل گرفته است. علم فلسفه که در اصل از سرزمین یونان وارد جهان اسلام شد تحت تأثیر آیات الهی قرآن و توسط اندیشمندان اسلامی هویتی اسلامی یافت و تحت تأثیر همین تعالیم قرآنی بود که واژه های یونانی « فلسفه» و «فیلسوف» بوسیله حکماء اسلامی به دو واژه «حکمت» و «حکیم» تبدیل گردید. از جایی که حکماء اسلامی معارف فلسفی یونان را کارآمد می دانستند و معتقد بودند همبستگی و پیوند معارف قرآنی و دینی با دستآوردهای عقلی فلسفه یونان در رشد و تعالی جامعه اسلامی تأثیری ژرف خواهد داشت به تطبیق مطالب فلسفه یونان با معارف دین اسلام روی آورده و توانستند فلسفه را بومی سازی کنند. اصطلاح "بومی سازی" منطبق کردن علوم وارداتی از دیگر فرهنگ‌ها و تمدن‌ها با بوم، فرهنگ، تمدن و آیین جامعه مقصد می باشد.. این نوشتار درصدد بررسی نقش اسلام به طور عام و قرآن کریم به طور خاص در فرآیند بومی سازی علم فلسفه وارداتی و ترجمه شده در سده‌های آغازین پیدایش اسلام می باشد. در این راستا ابتکارات فیلسوفان مسلمان و بررسی موردی چندین مسأله و نظریه فلسفی نشانگر آن است که علم فلسفه در طی سالیان گذشته تأثیر فراوانی از قرآن و آموزه‌های اسلامی دریافت نموده و نام حکمت متعالی برازنده آن گردیده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بومی سازی؛ فلسفه؛ حکمت الهی؛ قرآن؛ یونان | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The role of Islam in the localization of philosophy based on the influence of the Holy Quran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Fahimeh Kalbasi | ||
| Assistant Professor, Department of Theology, Lavasan Branch, Payame Noor University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The Holy Quran is the most important factor in the formation of Islamic culture and civilization. So it can be claimed that all research and efforts in the field of Islamic thought from grammar in Arabic literature to jurisprudence, principles, theology, philosophy and mysticism have been based on divine verses. The science of philosophy, which originally entered the Islamic world from the land of Greece, was influenced by the divine verses of the Qur'an and Islamic thinkers, then finding an Islamic identity. It was under such influence that the Greek terms of “philosophy” and “philosopher” have been changed into “Hakim” and “Hikmat”. Since the Islamic scholars considered the philosophical teachings of Greece to be effective and believed that the correlation of Qur’anic and religious teachings with the intellectual achievements of Greek philosophy would have a profound effect on the growth and excellence of Islamic society, they have compared Greek philosophical materials with Islamic teachings. They could localize the philosophy. This article seeks to examine the role of Islam in general and the Holy Qur’an in particular in the process of localizing of the imported and translated Greek philosophy in the first centuries of the emergence of Islam. In this regard, the initiatives of Muslim philosophers and the case study of several issues and philosophical theories show that the science of philosophy has received a great deal of influence from the Qur'an and Islamic teachings over the past years and so the name of “transcendent wisdom” has adorned it correctly. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Localization, Philosophy, Divine Wisdom, Quran, Greece | ||
| مراجع | ||
|
آشتیانی، سیدجلال‌الدین (1387). شرح حال و آرای فلسفی ملاصدرا، قم: بوستان کتاب.##
ابن‌سینا (1404ق). الشفاء (الطبیعیات)، تصحیح سعید زاید، قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی.##
ابن‌سینا (1980م). عیون الحکمة، تحقیق عبدالرحمن بدوی، بیروت: دار القلم.##
ابن‌سینا (بی‌تا/الف). الاشارات و التنبیهات، الهیات، نمط ششم، فصل دوازدهم، شرح حسن ملکشاهى، بی‌جا.##
ابن‌سینا (بی‌تا/ب). النجاة من الغرق فی بحر الضلالات، تهران: دانشگاه تهران.##
ابن‌ندیم (1366). الفهرست، ترجمه و تحقیق محمدرضا تجدد، تهران: امیرکبیر.##
ارشدریاحی، علی (1383الف). «نظریه نفس کلی و نفوس افلاک و تأثیر آن در فهم صدرا از آیات قرآن»، مقالات و بررسیها، شمارة 75، دفتر دوم.##
ارشدریاحی، علی (1383ب). «نقد و بررسی نظریه عقول و تأثیر آن در فهم صدرا از آیات قرآن»، اندیشه دینی، شمارة 12.##
اکبریان، رضا (بی‌تا). «میزان تأثیر قرآن و حدیث در فلسفة اسلامی»، گلستان قرآن، دوره جدید، شمارة 52 .##
بدوی، عبدالرحمن (1389). «منابع یونانی غزالی»، ترجمه سیدمهدی حسینی اسفیدواجانی، اطلاعات حکمت و معرفت، شمارة 3.##
پاکتچی، احمد (1385). «معنای لا شیء در انتقال از فلسفة یونانی به فلسفة اسلامی»، شناخت، شمارة 49.##
جمال‌پور، بهرام (1362). «کندی مؤسس حکمت مشاء در اسلام»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی دانشگاه تهران، شمارة 104ـ101.##
خامنهای، سیدمحمد (1387). «مقدمه مصحح» در ملاصدرا، المظاهر الالهیة فی اسرار العلوم الکمالیة، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.##
خامنهای، سیدمحمد (بی‌تا). «ماجرای نفس و روح در صدر اسلام»، مجموعه مقالات کنگره شیخ مفید، قم: کنگره شیخ مفید.##
خسروپناه، عبدالحسین (1384). «هویت فلسفة اسلامی»، قبسات، شمارة 35.##
خواجهگیری، علیرضا (1388). «معناشناسی قضای الهی بر مبنای تفسیر حکمت متعالیه»، خردنامه صدرا، شمارة 58.##
خیام، عمر (1351). رباعیات، مقدمه و حواشی محمدعلی فروغی و دکتر غنی، بی‌جا.##
الدایة، فایز (1410ق). معجم المصطلحات العلمیة العربیة، دمشق: دار الفکر.##
دبور، تجیتز (بی‌تا). تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه عباس شوقى، تهران: عطایی.##
رحیمیان، سعید (1380). «هویت فلسفة اسلامی»، خردنامه صدرا، شمارة 26، ص62ـ55.##
سبزواری، ملاهادی (1369). شرح المنظومة، تهران: نشر ناب.##
سجادی، سیدجعفر (1373). فرهنگ معارف اسلامی، تهران: دانشگاه تهران.##
سعیدی، حسن (1383). «نسبت فلسفة اسلامی با قرآن و سنت در نگرش شهید مطهری»، آینه معرفت، شمارة 3.##
سهروردی، شهاب‌الدین یحیی (1375). مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.##
شهرزوری، شمس‌الدین محمد (1365). نزهة الارواح و روضة الافراح (تاریخ الحکماء)، ترجمه مقصودعلی تبریزی، تهران: علمی و فرهنگی.##
شهرزوری، شمس‌الدین محمد (1383). رسائل الشجرة الالهیة فی علوم الحقایق الربانیة، تهران: مؤسسه حکمت و فلسفه ایران.##
شهرستانی، محمد بن‌عبدالکریم (1405ق). مصارعة الفلاسفة، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی.##
شیرازی، سیدمحمدباقر (1388). «اسباب تردید در اعتقاد به خداوند و اشکالات فلاسفه و عرفا»، نشریه نور الصادق(ع)، شمارة 11.##
صلیبا، جمیل (1366). فرهنگ فلسفی، ترجمه منوچهر صانعی، تهران: حکمت.##
طوسی، نصیرالدین (1383). شرح الاشارات و التنبیهات، تحقیق حسن حسن‌زاده آملی، قم: بوستان کتاب.##
عامری، ابوالحسن محمد بن‌یوسف (1375). فصول فی المعالم الالهیة، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.##
علی احمدی، سیدقاسم (1390). «فلسفه و عرفان از دیدگاه علما و دانشمندان و عقل‌گریزی فلاسفه»، نشریه نور الصادق(ع)، شمارة 16 و 17.##
غفاری، حسین (1380). «فلسفة اسلامی یا فلسفه مسلمانان (2)؛ ارزیابی کیفی و کمی تأثیر فلسفه یونان در فلسفة اسلامی»، نشریه فلسفه و کلام، شمارة 2 و 3.##
فارابی، ابونصر (1381). فصوص الحکمة و شرحه، شرح سیداسماعیل غازانی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.##
فلاح رفیع، علی (1380). «تفکر یونان و نخستین فیلسوفان مسلمان در بوته نقد»، نشریه معرفت، شمارة 42.##
محقق، مهدی (1376). «سرآغاز»، در علوی، احمد بن‌زین‌العابدین، شرح القبسات، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی.##
محقق، مهدی (1381). «مقدمه»، در فارابی، فصوص الحکمة و شرحه، شرح سیداسماعیل غازانی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.##
مختاری، مریم؛ کوپایی، محمد؛ جاویدی، فاطمه؛ صیفوری طغرالجردی، بتول (1390). «امکان گفتمان بومی‌سازی یا اسلامی‌سازی در ساحت جهانی شدن دنیای امروز»، مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، شمارة 49، ص42ـ26.##
مرحبا، محمد عبدالرحمن (بی‌تا). من الفلسفة الیونانیة الى الفلسفة الاسلامیة، بیروت.##
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (1422ق). شرح الهدایة الاثیریة، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.##
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (بی‌تا). الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة. تهران: انجمن حکمت و فلسفه.##
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (1981م). الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت: دار احیاء التراث العربی.##
نتون، یان ریچارد (1380). «سرچشمههای فلسفة اسلامی»، ترجمه جواد قاسمی، نقد و نظر، شمارة 27 و 28.##
نصر، سیدحسین (1382). «قرآن و حدیث: منبع و منشأ الهام فلسفة اسلامی»، ترجمه جلیل پروین، پژوهشنامه متین، شمارة 18.##
یوسفی روشناوند، زهرا (1388). «سیر تطور تبیین فلسفی وحی از فارابی تا ملاصدرا»، آیین حکمت، شمارة 2.## | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 578 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 441 |
||