اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 19 |
| تعداد شماره‌ها | 380 |
| تعداد مقالات | 3,131 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,251,665 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,846,014 |
خوانش تولید فضای معماری در دوران پهلوی و استیلای نهاد قدرت؛ مطالعه موردی یادمان آزادی | ||
| نشریه علمی اندیشه معماری | ||
| مقاله 10، دوره 6، شماره 12، مهر 1401، صفحه 166-184 اصل مقاله (2.25 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/at.2022.16567.1839 | ||
| نویسندگان | ||
| درنا لطفی دمیرچی1؛ امیرمسعود دباغ* 2؛ سیدمصطفی مختاباد امرئی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری معماری، گروه معماری، دانشکده فنی و مهندسی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران | ||
| 2دکتری معماری، استادیار، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه سوره تهران، ایران | ||
| 3دکتری تئاتر فیلم و ارتباطات، استاد دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس ، تهران، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 19 آذر 1400، تاریخ بازنگری: 19 تیر 1401، تاریخ پذیرش: 23 تیر 1401 | ||
| چکیده | ||
| بیان مساله: در دنیای سرمایه‌داری تولید فضا توسط نهادهای حاکم مسلط بر جامعه انجام می‌شود و به‌مثابه ابزاری سیاسی برای کنترل، قدرت و سلطه، برای دولت‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. تأثیر فضا به‌عنوان ابزاری سیاسی بر امور عملی فضا و ساخت بنا‌ها در پیوند با حوزه شهر و معماری قابل مشاهده است. لوفور این موضوع را از طریق بازنموده‌های فضا در نظریه «تولید فضا» مطرح می‌کند و به این موضوع می‌پردازد که دولت‌ها با استفاده از معماری و شهرسازی به شکل ابزاری، از طریق سیطره بر فضا، به کنترل اعمال و افکار مردم پرداخته و ایدئولوژی‌های مورد نظر خود را به آنان القا می‌کنند. از این رو در این پژوهش شیوه سیطره نهادهای حاکمیت، از طریق بازنموده‌های فضا در معماری معاصر ایران، مورد بررسی قرار می‌گیرد. سؤال تحقیق: استفاده ابزاری دولت پهلوی از معماری در اعمال سیطره بر فضا چگونه بوده است؟ حاکمیت از طریق معماری در پی القای چه مفاهیمی بر کاربران فضا بوده است؟ اهداف تحقیق: هدف این پژوهش تشریح چگونگی استفاده از معماری و شهرسازی در سیطره بر فضا و القای معانی و مفاهیم مورد نظر حاکمیت در دوران سلسلۀ پهلوی است. روش تحقیق: در این مقاله که از نوع کیفی است، داده‌ها بر پایة شیوة اسنادی و مشاهدات میدانی و تحلیل محتوایی گردآوری شد و پس از سازماندهی داده‌ها، در مرحلة ارزیابی توصیف، تحلیل و سنجش داده‌ها انجام گرفت و از طریق استدلال منطقی یافته‌های پژوهش به‌دست آمد. مهم‌ترین یافته‌ها و نتیجه‌گیری تحقیق: یافته های پژوهش نشان می‌دهد: در دورة پهلوی اول شاهد تمرکز بر ایده‌ها و مفاهیم سیاسی مورد توجه نهاد قدرت در ساختار شهر و ساختمان‌های نظامی و غیرنظامی هستیم. در این دوران سلطه حاکمیت از طریق باستان‌گرایی، الگو‌برداری از مدلهای توسعه در شهرسازی اروپای قرن نوزدهم و ساخت بناهای عظیم و رفیع محقق شده است. این امر همسو با مدرنیته، القای قدرت، استقرار، پایداری و اعتبار بخشی به حاکمیت بوده است. در دوره پهلوی دوم این روند با اندکی تغییر، از طریق توسعه شهرها و ساخت بناهای عملکردی و یادمانی صورت گرفت و در این مسیر، هم‌زمان با توسعه و ساخت بناهای فرهنگی شاهد ساخت بناهای یادمانی هدفمند، از جمله یادمان آزادی هستیم که بار معنایی بیشتری را به‌همراه دارد. این کار با استفاده از الگوهای مختلف معماری ایرانی و مدرن، علاوه بر ارائه تعریف جدیدی از ایران مدرن، اهدافی مانند: نمایش شکوه و عظمت شاهنشاهی ایران، معرفی تمدن ایران باستان، اعتباربخشی به نظام شاهنشاهی و ایدئولوژی‌های حاکمیت را دنبال کرده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| "نظریه تولید فضا"؛ " فضای سیاسی"؛ " مفهوم‌پردازی‌شده؛ "؛ " بازنموده‌های فضا"؛ "هنری لوفور" | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Reading the production of architectural space in the Pahlavi era and the domination of the institution of power; A Case Study of the Azadi Tower | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Dorna Lotfi demairchi1؛ Amir masoud dabagh2؛ Mostafa Makhtabad3 | ||
| 1PhD Student, in Architecture, Department of Architecture, College of Technical and Engineering, Saveh Branch, Islamic Azad University, Saveh, Iran | ||
| 2PhD in Architecture, Assistant Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Soore University Tehran, Iran | ||
| 3PhD in Theater Film and Communication,Professor, Faculty of Arts and Architecture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Research Problem: The fact that the production of space in the modern world is dominated by the ruling institutions is one of the most controversial propositions in architectural theories, as urban space control is presented as a political tool to exercise the domination of governments. Space, as a political tool that is materialized through its representations in architecture and urban space, leads to the expansion of power in modern urban life. Lefebvre has addressed this issue through the representations of space in the theory of space creation, and deals with the issue that governments use architecture and urban planning as a tool to control people's actions and thoughts and instill their desired ideologies into them. With regard to this, in this study, which aims to explain how to use architecture to dominate space and induce the desired meanings and concepts of governance, the dominance of governance institutions through representations of space in contemporary Iranian architecture was examined. Research Question: How has the government used architecture as a tool to dominate space? what meanings and concepts has the government sought to instill in people by using architecture? Research Method: Accordingly, in this research, which is based on the qualitative research method, data were collected based on the documentary method, field observations, and content analysis. Research findings were obtained. Since the beginning of developments in the field of city and architecture and the formation of new government structures and urban planning in Iran is from the Pahlavi period, the hypothesis of this study is that in the Pahlavi era, due to dictatorial thinking in line with the dictatorship in the world, the government used tools from architecture and urban planning, it seeks to induce its desired concepts and through this, it has dominated the space. Therefore, based on the theoretical foundations of the research, the Pahlavi period was studied. The Most Important Results and Conclusion: All developments in the field of architecture and urban planning in the first Pahlavi period, based on modern and non-traditional ideas, were carried out by the government and were in line with political and governmental programs and directly under the supervision of military organizations and the government. Therefore, in this period, we see the focus on political ideas and concepts in the structure of the city and military and civilian buildings. In the second Pahlavi period, this process took place through the development of cities and the construction of functional and memorial buildings. This trend continues in another way in the second Pahlavi period. Therefore, through the analysis of architecture and urban planning of the first Pahlavi period and the case study of the Freedom Monument as a political monument from the second Pahlavi period, the method of domination of space was investigated and the concepts of governance in these two periods were extracted. The results of this study shows This trend was achieved in the first Pahlavi period through archeology and the display of ancient architecture, modeling development models in nineteenth-century European urbanism, and the construction of huge and lofty buildings. And confronting the tradition and instilling a sense of permanence, establishment, stability of the government and Pahlavi military authority. On the other hand, the construction of squares, which was functionally in line with the development of the city, also became a place to show the military power and authority of the government through purposeful naming and the use of tools. In other words, the institutions in power in this way have sought to realize the meanings and concepts considered in the urban spaces and architecture of this period. In the second Pahlavi period, hegemony through art and architecture has purposefully determined which subjects and historical events are worthy of public representation and where they should be placed to have the greatest impact, and in this regard simultaneously with the development and construction of cultural buildings. We are witnessing the construction of monumental buildings in a purposeful way, which has a greater meaning. Using different models of Iranian and modern architecture, in addition to presenting a new definition of modern Iran, it shows the glory of the imperial Iran, the civilization of ancient Iran and the validation of the imperial system and ideologies of government. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| " Production of Space", " Representations of Space", " Conceived Space", "Political Space", "Henri Lefebvre" | ||
| مراجع | ||
|
آقایی، پرویز، جمیله توکلی نیا، محسن کلانتری و زهره فنی. 1398. تولید و بازتولید فضا در چرخه دوم انباشت سرمایه نقدی بر زندگی روزمره در فضای زیسته. نشریه علمی باغ نظر. 16 (80): 29-40
ازغندی، سیّد علی‌رضا. 1383-1382. تاریخ تحوّلات سیاسی و اجتماعی ایران1320-1357. چاپ نهم. تهران:سمت.
اشرفی ریزی، حسین و زهرا کاظم پور. 1386. جغرافیای سیاسی اطلاعات (فاصله‌های بی‌فاصله). تهران: چاپار
امانت، حسین.1386. مصاحبه با حسین امانت (1388) http://www.topiranian.com/mosaheb/archives/2007/10/post_51.html
باور، سیروس. 1388. نگاهی به پیدایی معماری نو در ایران. تهران : فضا.
بحرینی، حسین .1377. فرآیند طراحی شهری. تهران: دانشگاه تهران.
بهمنی، پردیس و الیاس صفاران. 1389. سیر تحول و تطور نقش و نماد در هنرهای سنتی ایران. تهران: پیام نور.
ترکمه، آیدین. 1393. درآمدی بر تولید فضاهای هانری لوفور. تهران: نسخه الکترونیک نشر تیسا
جوان، جعفر، سعید دلیل و محمد سلمانی .1392. دیالکتیک فضا از منظر لوفور. مطالعات جغرافیایی مناطق خشک. 3 (12):1 .
جواهریان، فریال. 2012. نماد دو پهلو: برج شهیاد، میدان آزادی. هنر و معماری.
حاجی‌رضا طهرانی، امیر .1389 .تولید جنسیتی فضای عمومی: بررسی گفتمان تفکیک جنسیت در فضاهای عمومی شهر تهران. مطالعات فرهنگی: دانشگاه علم و فرهنگ
حبیبی، محسن.1384 . شرح جریان‌های فکری معاصر و شهرسازی در ایران معاصر جلد 2. سومین کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران، ارگ بم - کرمان. تهران : سازمان میراث فرهنگی و گردشگری. جلد.2
حبیبی، محسن. 1386. از شار تا شهر. تهران :دانشگاه تهران.
حدیدی، مختار.1377. پهلوی دوم و نمونه‌های اندیشه‌های باستانگرایانه، تاریخ معاصر ایران، ش5
خوانساری، محمد.1383. منطق صوری. تهران: آگاه.
دهشیری، محمدرضا.1383. رسانه و فرهنگ سازی. فصلنامه تحقیقات فرهنگی. 2(8).
رشیدزاده، الهام، ارسلان طهماسبی و فواد حبیبی .1398 .فضای معماری در سیطره سرمایه: واکاوی شکل‌گیری فضای معماری از دیدگاه نظریه تولید فضای لوفور. دوفصلنامه اندیشه معماری. 3(6): 220-204.
ساسانی، فرهاد.1391. فرآیند معناپردازی در «برج آزادی»، مجموعه مقالات هفتمین هم‌اندیشی نشانه شناسی. تهران: سخن 78-51 .
دولت آبادی، یحیی.1361. تاریخ معاصر یا حیات یحیی. تهران: فردوسی+ عطار. جلد 4.
ستاری، جلال .1379. در بی‌دولتی فرهنگ، نگاهی به برخی فعالیت‌های فرهنگی و هنری در بازپسین سال‌های نظام پیشین. تهران: مرکز.
سلطانی، علی و احمد نامداریان.1389. بررسی تاثیر نیروهای مختلف در شکل‌گیری فضای شهری. هویت شهر. 5(7).
سیحون، هوشنگ.1396. مصاحبه با سیحون. مغان شهر
سیحون، هوشنگ.2014. مصاحبه اختصاصی با هوشنگ سیحون. فرهنگ . 286 . ونکوور کانادا
شهری، جعفر، .1383. تهران قدیم. جلد1-4. تهران: انتشارات معین.
صفامنش، کامران و بهروز . 1378. تحولات معماری و شهرسازی در سال‌های 1299-1320جلد 2. دومین کنگره معماری و شهرسازی ایران: بم.
عسگری. محمود .1385. ارکان و الزامات دفاع شهری، فصلنامه مطالعات بسیج، سال 9(31).
فکوهی، ناصر.1395. برج آزادی، انسان‌شناسی تاریخی فرهنگ ایران مدرن. وبگاه انسان‌شناسی
فکوهی، ناصر.1383. انسان‌شناسی شهری. تهران: نشر نی
فوردهام، فریدا.1346. مقدمه‌ای بر روانشناسی یونگ. ترجمه مسعود میربها.1390. تهران: اشرافی
فوکو، میشل .1390.مراقبت و تنبیه. ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهان‌دیده. 1395. تهران: نی، چاپ نهم
فیاض، ابراهیم، حسین سرافراز و علی احمدی.1390. نشانه‌شناسی چشم‌اندازهای فرهنگی در جغرافیای فرهنگی، راهبردی مفهومی برای فهم و کشف معنا. فصلنامه تحقیقات فرهنگی.4(4).
قوام، عبدالعلی.1389. چالش‌های توسعه سیاسی. تهران: قومس چاپ پنجم
کیانی، مصطفی .1383. معماری دوره پهلوی اول. تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران
کیانی، مصطفی.1393. معماری دوره پهلوی اول. تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، چاپ سوم
مشروح مذاکرات مجلس ملى، دوره3،جلسه: 67 صورت مشروح مجلس روز شنبه 14 ذیقعده و جلسه: 69 صورت مشروح مجلس روز شنبه 21 ذیقعده سال . 1333 . کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. تهران
لطفی، صدیقه و عبدالحمید محمدی.1391. بررسی ارتباط نمادهای شهری با هویت شهر (مطالعه موردی: شهر گنبد کاووس). فصلنامه علمی – مقاله جغرافیا برنامه‌ریزی منطقه‌ای. 2(2): 61-70 .
محمدی، محمود.1375. تغییر ساختار قدرت در ایران و تغییر شکل شهر. نخستین کنگره معماری و شهرسازی ایران، بم. تهران: میراث فرهنگی
میرجانی، حمید .1389. استدلال منطقی به مثابه روش مقاله. صفه. 20(50): 35-50.
میرزا صالح، غلامحسین.1372. رضا شاه، خاطرات سلیمان بهبودی و دیگران. تهران: طرح نو
یزدانیان، احمد و هاشم دادشپور.1395. مسئلة حضور در فضا: آگاهی و عاملیت فضایی، با تاکید بر فضای عمومی شهری. مطالعات جغرافیایی مناطق خشک. 7(26): 73-91.
Aronowitz, Stanley. 2012. H. Lefebvre’s The Production of Space; a Unitary Approach to the City.Space and Time Social Theory. Pilar Ortiz :1.
Casey, E. 1997. Fate of Place: A Philosophical History. Berkeley: University of California Press.
Foucault, Michel. 1977. Discipline and Punish: The Birth of the Prison, Penguin Books.
Foucault, Michel. 1984. “Space, Knowledge, and Power”, in Paul Rabinow, M. Foucault Reader, New York: Pantheon Books
Gottdiener, M .1985. The Social Production of Urban Space. Austin, TX: University of Texas Press.
Gottdiener, M. 1993. A Marx for our time: Henri Lefebvre and the production of space, Sociological Theory. 11(1):129-134.
Gregory, Derek. 1994. Geographical imaginations: Blackwell
Harvey, d. 1990. ’a manifesto for cyborgs: science, technologhy andsocialist feminism’, in nicholsone, i.(ed.) feminismlpostmodernism, routiedge, London: 190-233
Hirst, P. 2005. Space and Power, Cambrdge: Polity Press
Kam Ng, Mee, others. 2010. Spatial practice, conceived space and lived space: Hong Kong’s, planning perspectives jurnal. 25(4): 411-31 https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02665433.2010.505060
Lefebvre, H. 1991. The production of space, Nicholson-Smith, D. Trans., Cambridge, MA: Blackwell.
Lefebvre, H. 1991a. The production of space, Translation: Donald Nicholson-Smith, Editions Anthropos.
Lefebvre', H. 1992. Rhythmanalysis: Space, Time, Everyday Life, (Bloomsbury Revelation), Translated byStuart Elden, New York: Continuum
Lefebvre, H. 1976. The survivalof capitalism (Allison&busby, London)
Merrifield, A. 1993. The straggle over place: re- developingamerican in southeast baltimor, trans.br. geogr.n.s.18:102-210
Merrifield, Andy. 2006. Henri Lefebvre a Critical Introduction. Routledge
Moore, John. 1995. Lefebvre', Henri the Production of Space, interview Introduction to Modernity, London, New York, financial assistance of the French Ministry of Culture.
Schmid, Christian. 2008. "HENRI LEFEBVRE’S THEORY OF THE PRODUCTION OF SPACE: Towards a three-dimensional dialectic." In SPACE, DIFFERENCE, EVERYDAY LIFE: reading Henri lefebvre, edited by Kanishka Goonewardena, Stefan Kipfer, Richard Milgrom and Christian Schmid, translated by Bandulasena Goonewardena. Routledge.
Zieleniec, Andrzej. 2018. Lefebvre’s Politics of Space: Planning the Urban as Oeuvre, Urban Planning 3(3):5-15.
Kinkaid, Eden. 2019. Re-encountering Lefebvre: Toward a critical phenomenology of social space, Environment and Planning D Society and Space 38(1): 167-186.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 637 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 452 |
||