دانشگاه بین المللی امام خمینی

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات20
تعداد شماره‌ها349
تعداد مقالات2,871
تعداد مشاهده مقاله3,279,559
تعداد دریافت فایل اصل مقاله2,413,606
میرحاجی, حمیدرضا, الحسینی نوش آبادی, راضیه سادات. (1392). رویکرد صورتگرا- نقشگرا درالکتاب سیبویه. لسان مبین, 4(11), 219-200.
حمیدرضا میرحاجی; راضیه سادات الحسینی نوش آبادی. "رویکرد صورتگرا- نقشگرا درالکتاب سیبویه". لسان مبین, 4, 11, 1392, 219-200.
میرحاجی, حمیدرضا, الحسینی نوش آبادی, راضیه سادات. (1392). 'رویکرد صورتگرا- نقشگرا درالکتاب سیبویه', لسان مبین, 4(11), pp. 219-200.
میرحاجی, حمیدرضا, الحسینی نوش آبادی, راضیه سادات. رویکرد صورتگرا- نقشگرا درالکتاب سیبویه. لسان مبین, 1392; 4(11): 219-200.

رویکرد صورتگرا- نقشگرا درالکتاب سیبویه

لسان مبین
مقاله 11، دوره 4، شماره 11، خرداد 1392، صفحه 219-200    اصل مقاله (269.17 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
حمیدرضا میرحاجی؛ راضیه سادات الحسینی نوش آبادی
تاریخ دریافت: 22 دی 1392،  تاریخ پذیرش: 22 دی 1392 
چکیده
مکاتب زبانی معاصر چه صورتگرا(formalism) چه نقشگرا(functionalism) و چه شناختی (cognitive) اصولی را در مطالعه زبان پایه ریزی کردند که در نوع خود منحصر به فرد است؛ لیکن به علت یکجانبه نگری و فروگذاری برخی جوانب، نواقصی در نظریاتشان به چشم می‌خورد؛  این در حالی است که قرنها پیش زبانشناسان مسلمان، اصولی برای دستور زبان عربی وضع کردند که هنوز بعد از گذشت 1400سال کمتر کسی توانسته در آن خللی وارد کند؛ اصولی که هم به صورت عنایت داشت هم به نقش. این مقاله با بررسی زبانی ریشه شناسانه در اولین دستور مدون زبان عربی؛ یعنی «الکتاب» سیبویه و واکاوی شیوه‌های تحلیلی به کار رفته در آن، دستاوردهای این اثر عظیم را در گستره مفاهیم مطرح در مکاتب جدید زبانشناسی (اواخر هزارة دوم و دهة اول هزارة سوم) خصوصا مکتب صورتگرای زایشی-گشتاری(generative transformational) و مکاتب نقشگرا (functional schools) ارزیابی کرده و معتقد است که سیبویه در نگارش اثرش با رویکردی تعاملی و صورتگرا –نقشگرا، داده های زبانی را در سه سطح نحو، معنا و کاربرد بررسی کرده است.
 
کلیدواژه‌ها
کلمات کلیدی: سیبویه؛ الکتاب؛ مکتب صورتگرای زایشی- گشتاری؛ مکتب نقشگرایی؛ رویکرد تعاملی
عنوان مقاله [English]
Formal-Functional Approach in Sibawayh's The Book
نویسندگان [English]
Hamid Reza Mirhaji؛ Razieh Sadat Alhoseini Nooshabadi
مراجع

 الف) کتابهای فارسی                                

1.  بواس.جی و دیگران. (1376ش). سیر زبانشناسی در جهان اسلام: دیرینه زبانشناسی عربی؛ ترجمة سید علی میر عمادی، تهران: رهنما.

2.  دبیر مقدم، محمد.(1383ش). زبان‌شناسی نظری پیدایش و تکوین دستور زایشی؛ تهران: انتشارات سمت.

3.  -----------. (1384ش).مجموعه مقالات پژوهشهای زبانشناختی فارسی؛ تهران: نشر دانشگاهی.

4.  دوسوسور، فردینان. (1378ش). دورة زبان‌شناسی عمومی؛ ترجمة کوروش صفوی، تهران: هرمس.

5.  مهاجر، مهران و محمد نبوی. (1376ش). به سوی زبان شناسی شعر؛ تهران: نشر مرکز.

ب) مقالات فارسی

1.  افخمی ستوده، حنیف. (1389ش).« نهاد ادبی»؛ دستور ویژه نامه فرهنگستان، شماره6، صص174-207 .

2.  خانجانی، ژیلا. (1389ش). «سیبویه و سرآغاز دستورنویسی زبان عربی»؛ مجلة زبان شناخت، سال1، شماره،صص39-50.

3.  دبیرمقدم، محمد. (1369ش). «پیرامون را در زبان فارسی»؛ مجلة زبانشناسی، سال7، شماره1، صص2-60 .

4.  ---------.(1389ش).«سیبویه:زبانشناس و دستورنویس»؛دستور ویژه‌نامه فرهنگستان ، ش6، صص3-44 .

5.  ----------.(1390ش). «زبانشناسی علمی شرقی»؛ جشن نامه سلیم نیساری، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، صص165-201 .

6.  فاضلی، محمد.(1354ش). «دمی با سیبویه در الکتاب»؛ 25 مقالة تحقیق به زبان فارسی دربارة سیبویه، به کوشش محمد حسین اسکندری، شیراز: دانشگاه شیراز، صص196-210 .

7.  فرخنده، پروانه. (1382ش). «نشانه‌ای تصویر گونه از سیبویه»؛ مجموعه مقالات پنجمین کنفرانس زبانشناسی نظری و کاربردی، تهران: نشر آرویج، صص593-610 .

ج) کتابهای عربی

1.  ابن الانباری، ابوالبرکات.(بی‌تا). نزهـﮥ الألباء فی طبقات الأدباء؛ تحقیق محمد أبوالفضل إبراهیم، القاهرﮤ: دارنهضـﮥ مصر.

2.  ابن خلدون، عبد الرحمان. (1989م). المقدمة ؛ بیروت: دار القلم.

3.  ابن عقیل. (بی‌تا). شرح ابن عقیل؛ ج 2، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

4.  الراجحی، عبده. (1979م). النحو العربی والدرس الحدیث؛ بیروت: دار النهضـﮥ العربیـﮥ.

5.  سیبویه، عمرو بن عثمان. (1990م). الکتاب؛ بیروت: مؤسسـﮥ الأعلمی للمطبوعات.

6.  السید، عبد الحمید. (2004م). دراسات فی اللسانیات العربیـﮥ؛ عمان: دار الحامد للنشر والتوزیع.

7.  ضیف، شوقی. (بی تا). المدارس النحویـﮥ؛ القاهره: دار المعارف.

8.  العبیدی، رشید عبد الرحمان. (2004م). العربیـﮥ و البحث اللغوی المعاصر؛ بغداد: المجمع العلمی.

9.  الفاسی الفهری، عبدالقادر. (1986م). اللسانیات واللغـﮥ العربیـﮥ نماذج ترکیبیـﮥ و دلالیـﮥ؛ بیروت: منشورات عویدات.

10.   کاظم السودانی، رفعت. (2009م). المنهج التولیدی والتحویلی؛ عمان: دار دجلـﮥ.

11. محمد الأسعد، عبد الکریم.(1992م). الوسیط فی تاریخ النحو العربی؛ الریاض: دار الشواف.

12. محمدالعبیدی، شعبان عوض. (1999م). التعلیل اللغوی فی کتاب سیبویه؛ بنغازی :منشورات جامعة قار یونس.

13. یونس علی،محمدمحمد.(2004م).مدخل إلی اللسانیات؛ بیروت: دارالکتاب الجدید المتحدﮤ.

د) مقالات عربی

1.  أحمد، یحیی. (1989م). «الاتجاه الوظیفی و دوره فی تحلیل اللغـﮥ»؛ مجلـﮥ عالم الفکر، المجلد20، العدد3، صص65-97 .

2.  الموسی، نهاد. (1368ش). «الوجهـﮥ الاجتماعیـﮥ فی منهج سیبویه فی کتابه»،16 مقاله تحقیقی به زبان عربی دربارة سیبویه، به کوشش محمد حسین اسکندری، شیراز: دانشگاه شیراز، صص307-338 .

3.  یونس علی، محمدمحمد.(2003م). «أصول اتجاهات المدارس اللسانیـﮥ الحدیثـﮥ»؛ مجلـﮥ عالم الفکر، المجلد32، العدد1،صص127-175.

ﻫ) منابع لاتین

1. Carter,M.G.(2004).Sibawaihi,London:Oxford Center for Islamic Studies.

2.Itkonen, E.(1991).Universal History of Linguistics;Amsterdam:John Benjamin publishing company.

3.Owens, J.(2006).A Linguistics History of Arabic; London:Oxford University Press (First published in paper back 2009(

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,640
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,236


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب