تعداد نشریات | 19 |
تعداد شمارهها | 380 |
تعداد مقالات | 3,121 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,250,940 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,845,038 |
آینده پژوهی تفسیر قرآن؛ بسترها و بایسته ها | ||
آینده پژوهی ایران | ||
مقاله 3، دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 13، دی 1401، صفحه 55-78 اصل مقاله (797.15 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/jfs.2023.17005.1383 | ||
نویسندگان | ||
مجتبی نوروزی* 1؛ زینب قرایی2 | ||
1استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده علوم قرآنی، مشهد | ||
تاریخ دریافت: 18 اسفند 1400، تاریخ بازنگری: 23 اسفند 1401، تاریخ پذیرش: 22 آذر 1401 | ||
چکیده | ||
هدف: علم تفسیر، بهعنوان مهمترین علم متکفل فهم قرآن، احتیاج به روشمند شدن و بهروز شدن دارد تا بهره برداری از آموزههای قرآن برای همه اقشار مردم به سهولت صورت گیرد. در این پژوهش، منظور از «آیندهپژوهی در تفسیر»، توانایی ایجاد مدلهای مطلوب برای کارآمدی بیشتر تفسیر در آینده، با بهرهگیری از ابزارهای علمی، خلاقیّت و با تکیه بر مبانی و قواعد تفسیر و جبران آسیبهای تفسیر در گذشته میباشد. روش: این پژوهش، با روش توصیفی تحلیلی، پاسخگوی این پرسش است که زمینهها و بایستههای آیندهپژوهی در تفسیر کدام است؟ یافته ها: نتایج تحقیق حاکی از آن است که توجه ویژه به قرآن، بهعنوان مهمترین منبع تفسیر، تعقل و تدبر روشمند در تفسیر، توجه به پیشنیازهای تفسیر، تفسیر بر اساس مقتضیات زمان، لزوم توجه به تفسیر موضوعی، بررسی تاریخ تفسیر و رعایت آداب و شرایط تفسیر، از مهمترین بایستههای تفسیر در آینده است که لازم است گروهی فرهیخته و اندیشمند در حوزه تفسیرپژوهی و آینده-پژوهی، به تدوین مدلهای مطلوب تفسیرپژوهی بپردازند. نتایج: با توجه به تحولاتی که در حوزه دانشها، روشها و انتظارات از علوم در آینده به وقوع میپیوندد، تفسیر نیز متحول خواهد شد. بنابراین، برای این که در نتیجه این تحول، تفسیر قرآن دچار آسیبهای مختلف نشود، لازم است بسترها، اصول و بایستههای مختلف تفسیر، مورد توجّه مفسّران و قرآنپژوهان قرار گیرد. | ||
کلیدواژهها | ||
تفسیر قرآن؛ مدل مطلوب تفسیر؛ تفسیر پژوهی؛ آینده پژوهی در تفسیر | ||
عنوان مقاله [English] | ||
future study of Qur'an interpretation; Beds and stands | ||
نویسندگان [English] | ||
Mojtaba Noroozi1؛ Zeinab Gharayi2 | ||
1Assistant Professor of the Holy Quran University of Science and Education | ||
2Master student of the Faculty of Quranic Sciences, Mashhad | ||
چکیده [English] | ||
Purpose: The science of interpretation, as the most important science responsible for understanding the Qur'an, needs to be methodized and updated so that the teachings of the Qur'an can be used easily for all classes of people. In the present study, the meaning of "future research in interpretation" is the ability to create desirable models for more efficient interpretation in the future, by using scientific tools, creativity and relying on the foundations and rules of interpretation and compensating the damages of interpretation in the past. Method: This research, with descriptive analytical method, answers the question, what are the fields and requirements of future research in interpretation? Findings: The results of the current research are based on the fact that special attention to the Qur'an, as the most important source of interpretation, rationality and methodical consideration in interpretation, attention to the prerequisites of interpretation, interpretation based on the requirements of the time, the need to pay attention to thematic interpretation, studying on the history of interpretation and observing the manners and conditions of interpretation are one of the most important requirements of interpretation in the future. Results: Considering the developments that will take place in the field of knowledge, methods and expectations from science in the future, the interpretation will also change. For this reason, in order not to cause various damages to the interpretation of the Qur'an, it is necessary to pay attention to the various contexts, principles and requirements of the interpretation of the Qur'anic commentators and scholars. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Tafsir of the Qur'an, optimal model of Tafsir, Tafsir research, future research in Tafsir | ||
مراجع | ||
کتابنامه
قرآن کریم
آمدی تمیمی، عبدالواحد بن محمد، (1410ق)، غررالحکم و دررالکلم (مجموعه من کلمات و حکم الإمام علی (ع)، رجایی، سیدمهدی (مصحح)، قم: دارالکتاب الإسلامی.
اسعدی، محمد و سعیدی روشن، محمدباقر و نجارزادگان، فتحالله و قاسمپور، محسن و شاکر، محمد کاظم و نفیسی، شادی، (۱۳۹۰)، آسیبشناسی جریانهای تفسیری، جلد اول، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
اسعدی، علی و شاکر، محمد کاظم و اسعدی، محمد، (1394)، تحلیل انتقادی طبقهبندی تفاسیر و ارائه مدل مطلوب، فصلنامه علمی – پژوهشی پژوهشهای قرآنی، 20(3): 162-181.
امام خمینی (ره)، سید روح الله، (1370)، صحیفه امام خمینی (ره)، جلد21، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
ایازی، سید محمدعلی، (1381)، سیر تطور تفاسیر شیعه، رشت: انتشارات کتاب مبین.
ابن عاشور، محمدطاهر، (1984)، التحریر و التنویر، تونس، الدار التئنسیه.
بابایی، علی اکبر، عزیزیکیا، غلامعلی، روحانیراد، مجتبی، (1379)، روششناسی تفسیر قرآن، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بابایی، علی اکبر، (1381)، مکاتب تفسیری، قم: سمت و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بل، وندل (1392)، مبانی آیندهپژوهی، ترجمه: مصطفی تقوی، محسن محقق، تهران: مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
بیانات رهبری در دیدار شرکتکنندگان در ششمین همایش ملی نخبگان جوان 12/7/91
پاکتچی، احمد (۱۳۹۱)، تاریخ تفسیر قرآن کریم، تهران: دانشگاه امام صادق (ع)، چاپ اول.
پدرام، عبدالرحیم، (1392)، چیستی آیندهپژوهی اسلامی و راهبردهای تحقق آن، رساله برای دریافت درجه دکتری در رشته آیندهپژوهی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره).
جلالیان، حبیبالله، (1378)، تاریخ تفسیر قرآن کریم، جلد1، تهران: اسوه، چاپ چهارم.
جلیلی، سید هدایت، (1387)، تفسیر موضوعی: چیستی، بنیانها و پیشفرضها، مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول.
جلیلی، سید هدایت، (۱۳۹۰)، پژوهش در تفسیرپژوهی قرآن، مطالعه الگوهای زرقانی، ذهبی، طباطبایی، معرفت فهد رومی و بابایی، تهران: سخن، چاپ اول.
جوادی آملی، عبدالله، (1393)، تسنیم: تفسیر قرآن کریم - جلد اول، ناشر: اسراء، تحقیق و تنظیم: علی اسلامی.
جوادی آملی، عبدالله ، (۱۳۸۲)، اصول و مبانی فهم و تفسیر قرآن، پژوهشنامه قرآن و حدیث، 1(1):29-19.
خزایی، حسین، (1393)، مبانی روششناسی آیندهپژوهی در قرآن، رساله دکتری در رشته آینده پژوهی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره).
درزی، قاسم و قراملکی، احد فرامرز، (1399)، روششناسی مطالعات میانرشتهای قرآن کریم: دانشگاه امام صادق (ع) و دانشگاه شهید بهشتی.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد، (1412 ق)، مفردات الفاظ قرآن، بیروت، دارالشامیه.
رجبی، محمود، (1383)، روش تفسیر قرآن، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
رضا، محمدرشید، (1414ق)، تفسیر القرآن الحکیم الشهیر بتفسیر المنار، دارالمعرفه: بیروت، 12جلد.
رضایی اصفهانی، محمدعلی، (1387)، منطق تفسیر قرآن، قم: جامعهالمصطفی العالمیه.
رضایی اصفهانی، محمدعلی، (1392)، منطق تفسیر قرآن (2) روشها و گرایشهای تفسیری قرآن، قم: مرکز بینالمللی ترجمه و نشر المصطفی (ص).
زرقانی، محمد عبدالعظیم، (1385)، منأهل العرفان فی علوم القرآن، مترجم: محسن آرمین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی: تهران، 1جلد.
زرکشى، محمدبن بهادر، (1410ق)، البرهان فى علومالقرآن، محقق: ذهبى، جمال حمدى، کردى، ابراهیم عبدالله مرعشلى، یوسف عبدالرحمن، 4جلد، ناشر: دار المعرفة، لبنان – بیروت، چاپ اول.
زمخشری، محمود، (1407 ق)، الکشاف عن غوامض التنزیل، بیروت: دارالکتاب العربی.
طباطبائی، محمدحسین، (1417 ق)، المیزان فی تفسیرالقرآن؛ قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طباطبائی، محمدحسین ، (1374)، تفسیر المیزان، ترجمه: سید محمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. چاپ پنجم.
طبرسی، فضل بن حسن، (548ق)، تفسیر مجمعالبیان، مترجم: حسین نوری همدانی،27جلد، تهران: فراهانی
سعدآبادی، علی اصغر، رحیمی راد، زهره، عظیمزاده، حسین، (1399)، ماهیت و فرآیند آیندهپژوهی علوم انسانی اسلامی، فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی،6(2):54-33 .
علویمهر، حسین، (1391)، روشها و گرایشهای تفسیری، تهران، انتشارت اسوه.
عنایتالله، سهیل، (1398)، تحلیل لایهای علتها، جلد اول، مترجم: مسعود منزوی، تهران، مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی، مرکز آیندهپژوهی علوم و فناوری دفاعی.
عیوضی، محمدرحیم و پدرام، عبدالرحیم، (1393)، اهداف و مفروضات آیندهپژوهی اسلامی، نشریه علمی – پژوهشی بهبود مدیریت، 8(1): 27-48.
عمید زنجانى، عباسعلى، (1367)، مبانى و روشهاى تفسیر قرآن، 1جلد، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى. سازمان چاپ و انتشارات، چاپ اول.
غروی نائینی، نهله، ایماندار، حمید، (1389)، پیشنیازهای علم تفسیر بر پایه مقدمه تفاسیر قرآن، مجله پژوهشهای قرآن و حدیث، 43(2): 75-92.
فتحی، علی، (1399)، اصول و مقدمات تفسیر، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
کارگر، رحیم، (1387)، آینده جهان (دولت و سیاست در اندیشه مهدویت)، قم: مرکز تخصصى مهدویت.
کرمی، رضا علی و کشاورزی، محمد، (1393)، ضرورت آیندهپژوهی در فقه اسلامی، فصلنامه علمی – پژوهشی مطالعات میانرشتهای علوم انسانی،6(4): 84-71.
کلینى، محمد بن یعقوب، (1369)، أصول الکافی، ترجمه: سیدجواد مصطفوى، 4 جلد، تهران، ناشر: کتابفروشى علمیه اسلامیه، چاپ اول.
مجلسی، محمدباقر، (1315ق)، بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار، ناشر: دارالکتب الاسلامیه، 110 جلد.
محتشمی، احمد، (1396)، مبانی و اصول آیندهپژوهی درعرصه اجتماعی و فرهنگی با تکیه بر نهجالبلاغه، رساله دکتری تخصصی رشته علوم و معارف نهجالبلاغه، دانشگاه پیام نور مرکز تهران جنوب.
مؤدب، سیدرضا (1380)، روشهای تفسیر قرآن، ناشر: اشراق.
مؤدب، سیدرضا (1390)، مبانی تفسیر قرآن، قم، دانشگاه قم.
مکارم شیرازی، (1386)، پیام قرآن، تهران: دار الکتب الإسلامیة، 10 جلد، چاپ نهم.
ملکیفر، عقیل و همکاران، (1385)، الفبای آیندهپژوهی، تهران: کرانه علم، فصلنامه مطالعات بسیج، 10(34): 152-141.
معرفت، محمدهادى، (1379)، تفسیر و مفسران، 2جلد، قسم: مؤسسه فرهنگى انتشاراتى التمهید، چاپ اول.
مغنیه، محمدجواد، (1387)، ترجمه: تفسیر کاشف، مترجم: دانش، موسى، قم: بوستان – انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، 8 جلد، چاپ 1.
منطقی، محسن؛ الویری، محسن؛ رحمانی، جعفر؛ ابروش، رضا، (1397)، ارائه مدل مفهومی روششناسی آیندهپژوهی، مدیریت فرهنگ سازمانی، زمستان،16(4):951-972.
نقىپورفر، ولىالله (1381)، پژوهشى پیرامون تدبّر در قرآن، 1جلد، اسوه: تهران، چاپ چهارم.
هلودی، موسی، (1395)، روشنای آینده (آیندهپژوهی انقلاب اسلامی در بیان حضرت آیتالله العظمی خامنهای)، تهران: انتشارات انقلاب اسلامی.
References
ʿAlavi Mehr, Hossein, (2012), Interpretive Methods and Trends, Tehran, Oswah Publication. (In Persian)
Āmadī Tamīmī, ʿAbdulwāḥid b. Muḥammad(1989) Qurarulḥikam wa Durarulkilam (exalted aphorisms and pearls of speech), ed. Rajāiī, Seyyed Mahdī, Qom: Dār Alkitāb Al-Islāmī. (In Persian)
Amid Zanjani, Abbas Ali, (1988), Foundations and Methods of Interpretation of the Qur'an, 1 Volume, Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance. Printing and Publishing Organization, First Edition. (In Persian)
Asʿadī, ʿAlī and Shākir, Muḥammad Kāzim and Asʿadī, Muḥammad(2016) Critical analysis of interpretation classification and presenting the desired model, Quranic Researches, 20, 162-181. (In Persian)
Asʿadī, Muḥammad and Saʿīdī Rushan, Muḥammad Bāqir, Njjārzādiqān, Fatḥullā, Qāsimpūr, Muḥsin, Shākir, MuḥammadKazim, Nafīsī, Shādī,(2012) Pathology of interpretive currents, Vol.1, Ḥuzi wa Dānishgāh Pazhūheshgāh(In Persian)
Ayāzī, Seyyed Muḥammad ʿAlī(2003) Siyr Taṭawwur Shīʿi, Rasht: Mubīn, 1381 SAH.
Aywazi, Mohammad Rahim and Pedram, Abdul Rahim, (2014), The goals and assumptions of the future Islamic Studies, Scientific-Research Journal of Management Improvement, 8 (1): 27-48. (In Persian)
Babaei, ʿAli ʿAkbar, (2002), Interpretive Schools, Qom: Position and Institute of the University and University. (In Persian)
Bābāyī, ʿAlī Akbar, ʿAzīzīkīyā, Qulāmʿalī, Ruḥānīrād, Mujtabā(2001), Methodolgy of Quran Interpretation, Qom, Ḥuzi wa Dānishgāh Pazhūheshgāh(In Persian)
Bell, Wendel (2013), Future Foundations, Translated by: Mostafa Taghavi, Mohsen Mohaghegh, Tehran: Defense Industry Educational and Research Institute. (In Persian)
Darzi, Qasim and Qaramlaki, Ahad Faramarz, (2020), Methodology of the Holy Quran: Imam Sadiq University and Shahid Beheshti University. (In Persian)
ʿEnayatullah, Soheil, (2019), Layer Analysis of Causes, Volume One, Translated by: Masoud Monzavi, Tehran, Defense Industrial Educational and Research Institute, Defense Science and Technology Research Center. (In Persian)
Fathi, Ali, (2020), Principles and Basics of Interpretation, Qom: Institute of Domain and University. (In Persian)
Gharavi Naini, Nahla, Believer, Hamid, (2010), The Needs of the Science of Interpretation Based on the Introduction to the Interpretations of the Qur'an, Journal of Quran and Hadith Research, 43 (2): 75-92. (In Persian)
Haloudi, Musa, (2016), Future Light (The Future of the Islamic Revolution in the Expression of Ayatollah Ali Khamenei), Tehran: Islamic Revolution Publications(In Persian)
Ibn ʿĀshūr, Muḥammad Tāhir(1984) Al-Taḥrir wa Al-Tanwir, Beirut, Arabic History Foundation. (In Persian)
Imam Khomiynī, Seyyed Rūḥullā, Ṣaḥīfi Imām Khumiynī, (1991), Vol.21, Tehran: Imam Khomeini Institute for Publishing. (In Persian)
Jalalian, Habibullah, (1999), The History of the Holy Quran Interpretation, Volume 1, Tehran: Oswe, Fourth Edition. (In Persian)
Jalili, Seyyed Hedayat, (2011), Research in the Qur'anic Interpretation, Study of Zarqani, Zahabi, Tabatabai, Fahd Roman and Babaei Knowledge, Tehran: Speech, First Edition. (In Persian)
Jalili, Seyyed Hedayat, (2008), Subjective Commentary: What is the Foundations, Foundations and Professions, the Center for Publishing and Publishing of the Islamic Propaganda Office of Qom Seminary, First Edition. (In Persian)
Javadi Amoli, Abdullah, (2003), Principles and Principles of Qur'anic Understanding and Interpretation, Quran and Hadith Research, 1 (1): 29-19. (In Persian)
Javadi Amoli, Abdullah, (2014), Tasnim: Interpretation of the Holy Quran - Volume I, Publisher: Israel, Research and Arrangement: Ali Islami. (In Persian)
Karami, Reza Ali and Agriculture, Mohammad, (2014), The Necessary Research Necessity in Islamic Jurisprudence, Quarterly Journal of Middle Ages Studies, 6 (4): 84-71. (In Persian)
Kargar, Rahim, (2008), The Future of the World (Government and Politics in Mahdism), Qom: Mahdism Specialty Center. (In Persian)
Khazaei, Hussein, (2014), The Fundamentals of Future Research Methodology in the Qur'an, Doctoral Treatise on Future Research, Faculty of Social Sciences, Imam Khomeini International University. (In Persian)
Khomiynī, Seyyed Rūḥullā, Ṣaḥīfi Imām Khumiynī, Vol.21, Tehran: Imam Khomeini Institute for Publishing(In Persian)
Klein, Mohammad ibn Ya'qub, (1990), Al -Kafi Principles, Translated by: Seyyed Javad Mostafavi, 4 volumes, Tehran, Publisher: Islamiyah Seminary Bookstore, First Edition. (In Persian)
Knowledge, Mohammadi, (2000), Interpretation and Commentators, 2 Volumes, Party: Al -Taimid Cultural Institute, First Edition. (In Persian)
Leadership Statements to Participants at the 6th National Elite Conference 12/7/91(In Persian)
Logical, Mohsen; Elviri, Mohsen; Rahmani, Ja'far; Absir, Reza, (2018), Providing Conceptual Modeling of Futurization Methodology, Organizational Culture Management, Winter, 16 (4): 951-972. (In Persian)
Majlesi, Mohammad Baqir, (1897), Bahar al -Anwar al -Jama'a Ladr News News Al -Alyam al -Autar, Publisher: Dar al -Kutb al -Islamiyah, 110 volumes. (In Persian)
Makarem Shirazi, (2007), Message of the Quran, Tehran: Dar al -Islami, 10 volumes, ninth edition. (In Persian)
Malekifar, Aqil et al., (2006), Alphabet of the Future Research, Tehran: The Science Bank, Journal of Basij Studies, 10 (34): 152-141. (In Persian)
Mohtashami, Ahmad, (2017), Foundations and Principles of Social and Cultural Research, relying on Nahj al -Balagha, a doctoral dissertation in Nahj al -Balagha, Payam Noor University in South Tehran. (In Persian)
Muʿaddab, Seyed Reza (2001), Methods of Interpretation of the Qur'an, Publisher: Eshraq. (In Persian)
Muʿaddab, Seyed Reza (2011), The Basics of Interpretation of the Qur'an, Qom, University of Qom. (In Persian)
Mughniyeh, Mohammad Javad, (2008), Translated by: Interpretation of Kashf, translated by: Danesh, Moses, Qom: Bostan - Bureau of Islamic Propaganda of Qom Seminary, 8 volumes, Print 1. (In Persian)
Naqi Pourfar, Waliullah (2002), Research on the Qur'an, 1 Volume, Oswe: Tehran, Fourth Edition. (In Persian)
Paktchi, Ahmad (2012), History of the Holy Quran Interpretation, Tehran: Imam Sadiq University, First Edition. (In Persian)
Pedram, Abdul Rahim, (2013), What is the Islamic Future and its Realization Strategies, the Treatise for PhD in Futurization, Faculty of Theology and Islamic Education, Imam Khomeini International University. (In Persian)
Ragheb Esfahani, Hussein ibn Muhammad, (1991), Singles of the Qur'an, Beirut, Dar al -Shamieh. (In Persian)
Rajabi, Mahmoud, (2004), Qur'anic Interpretation Method, Qom: Institute of Domain and University. (In Persian)
Reza, Mohammad Rashid, (1993), Interpretation of al -Qur'an al -Hakim al -Shirir Betfir al -Manar, Dar al -Maqr al -Thai: Beirut, 12 volumes. (In Persian)
Rezaei Esfahani, Mohammad Ali, (2008), The Logic of Quranic Interpretation, Qom: Al -Mustafa Al -Alamiyah. (In Persian)
Rezaei Esfahani, Mohammad Ali, (2013), The Logic of Qur'anic Interpretation (2) Interpretative Methods and Trends of the Qur'an, Qom: International Center for Translation and Publishing of Al -Mustafa (PBUH). (In Persian)
Saʿadabadi, Ali Asghar, Rahimi Rad, Zohreh, Azimzadeh, Hossein, (2020), The Future and Process of the Future of Islamic Humanities, Journal of Fundamental Humanities Research, 6 (2): 54-33. (In Persian)
Tabarsi, Fazl ibn Hassan, (1153), Commentary by Assembly, Translated by: Hossein Nouri Hamadani, 27 Volumes, Tehran: Farahani(In Persian)
Tabataba'i, Mohammad Hossein, (1995), Tafsir al -Mizan, Translated by: Seyyed Mohammad Bagher Mousavi Hamadani, Qom: Islamic Publications Office of Qom Seminary. Fifth Edition. (In Persian)
Tabataba'i, Mohammad Hussein, (1996), al -Mizan fi Tafir al -Qur'an; Qom: Qom Seminary of Islamic Publications Office. (In Persian)
The Holy Ḳurʾān, (In Persian)
Zamakhshari, Mahmoud, (1986), Al -Kashf al -Ghavamzad al -Tanzil, Beirut: Dar al -Kutab al -Arabi. (In Persian)
Zarghani, Mohammad Abdul Azim, (2006), Monahal al -Arafan fi al -Qur'anic science, Translated by: Mohsen Armin, Institute of Humanities and Cultural Studies: Tehran, 1 volume. (In Persian)
Zarkeshi, Mohammad bin Bahador, (1989), Al -Barahan Fayeh al -Qur'an, Scholar: Zahabi, Jamal Hamadi, Kurdi, Ibrahim Abdullah Marashli, Yusuf Abdul Rahman, 4 volumes, publisher: Dar al -Ma'arifa, Lebanon - Beirut, first edition.(In Persian)
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 304 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 330 |