اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 360 |
| تعداد مقالات | 2,962 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,754,882 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,550,247 |
اعتبارسنجی روایت دالّ بر اخلاق فضیلت‌مدار | ||
| مطالعات فهم حدیث | ||
| دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 18، اردیبهشت 1402، صفحه 89-113 اصل مقاله (421.52 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/mfh.2023.18016.2184 | ||
| نویسندگان | ||
| محسن خاتمی1؛ شادی نفیسی* 2 | ||
| 1کارشناسی ارشد علوم حدیث، دانشگاه تهران. | ||
| 2دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تهران. | ||
| تاریخ دریافت: 25 آبان 1401، تاریخ بازنگری: 30 خرداد 1402، تاریخ پذیرش: 12 اردیبهشت 1402 | ||
| چکیده | ||
| سنجش اعتبار و زمینه صدوری یک متن به منظور احراز صدور آن از جانب معصوم (ع) امری مهم در طول تاریخ حدیث‌پژوهی محسوب می‌شود، به طوری که اطمینان از صدور حدیث، موجب استقرار اصول معرفتی ـ اخلاقی صحیح در آموزه‌های دینی می‌شود. در این میان، روایاتی که در وهله نخست همگونی محتوایی با ادبیات گفتاری حکمای یونان را به اذهان متبادر می‌سازند، به‌جهت اعتبارسنجی از اهمیت به‌سزایی برخوردارند. از جمله آن‌ها روایتی است که «فضائل» را به‌طور عام، چهار مقوله کلی دانسته و استحکام هریک را برشمرده است که ناگزیر، هم‌سازواری فراوانی میان آن و حِکَم یونانی به‌چشم می‌خورد. استقرار این هم‌گونیِ مفهومی، خوانشی به‌سان «رونوشت حدیث مزبور از حِکَم یونانی» و «عدم اصالت حدیث به سبب وجود مناشئ واحد» را ایجاد می‌سازد. از این‌رو اهتمام نوشتار حاضر، ارزیابی زمینه صدوری این روایت، جهت احراز صدور و راستی‌آزمایی هم‌سازوار انگاری آن با ادبیات حکم یونانی بوده که به شیوه کتابخانه‌ای توأم با توصیف و تحلیل داده‌ها به گردآوری مطالب پرداخته است. محصول نگرش جمعی در اعتبارسنجی، عدم احراز صدور را به دست می‌دهد، به‌طوری که ارزیابی «تاریخ مفهومی واژه‌ها» نشان از عدم همخوانی کاربستِ الفاظ با سبک متداول ادبیات روایی داشته و امکان بازسازی متن را برای کاربر حدیث فراهم نمی‌آورد. همچنین تفاوت مفهومی الفاظ در بحث «جایگاه عرضی واژه‌ها» و تشابه مضمونیِ متن با کتب اخلاق‌محورِ هم‌عصر با نخستین خاستگاه مکتوبِ روایت، از دیگر مواردی است که از اطمینان به صدورِ این متن کاسته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اخلاق فضیلت‌مدار؛ اعتبارسنجی حدیث؛ تاریخ مفهومی واژه؛ فضائل چهارگانه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Validation of the Narration Indicating the Virtue Ethics | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohsen Khatami1؛ Shadi Nafisi2 | ||
| 1Master’s Degree of Hadith, Tehran University. | ||
| 2Associated Professor of Department Quran and Hadith, Tehran University. | ||
| چکیده [English] | ||
| Measuring the validity and context of issuing a text to obtain its issuance by the Infallibles is an important issue throughout the history of hadith studies, So that ensuring the issuance of hadith leads to the establishment of correct epistemological-moral principles in religious teachings. In the meantime, the narrations that in first place convey the similarity with texts of the Greek sages to the mind, are of great importance for validation. One of them is a narration which considers “virtues” as four characteristics in general and mentions the strength of each of them, which inevitably bears many similarities between it and Greek wisdoms. The establishment of this conceptual similarity creates a reading such as “Transcription of said hadith from Greek wisdoms” and “the lack of authenticity of the hadith due to the existence of single origins “.Therefore, the efforts of this paper are to evaluate the issuing ground of this narrative for obtain its issuance and verification of its similarity with Greek texts of wisdoms, which is based on descriptive method in collecting and analyzing intra-textual and extra-textual approaches. The product of integrated attitude in validation obtains non-issuance, so that the evaluation of “conceptual history of words” shows that the words of this hadith are not consistent with the common style of narrative literature, so it`s not possible for the user to reconstruct the said text. Also, the conceptual difference between words and semantic similarities with ethical books in the same age with the first source of this narrative has reduced the confidence of issuance. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Virtue ethics, Validation of hadith, conceptual history of the words, four virtues | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. ابن‌اثیر، مبارک، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، قم، موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، 1367ش. ابن‌جلجل، سلیمان‌بن‌حسان، طبقات الاطبّاء و الحکماء، قاهره، فؤاد سید، 1955م. ابن‌درید، محمد، جمهرة اللغة، تحقیق: رمزی منیر بعلبکی، بیروت، دارالعلم للملایین، 1988م. ابن‌سیده، على، المحکم و المحیط الأعظم، تحقیق: عبدالحمید هنداوى، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1421ق. ابن‌شعبه حرانى، حسن، تحف العقول، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین، 1404ق. ابن‌فارس، احمد، معجم مقاییس اللغة، تحقیق: عبدالسلام محمدهارون، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1404ق. ابن‌قولویه، جعفر، کامل الزیارات، تحقیق: عبدالحسین امینى، نجف، دارالمرتضویة، 1356ش. ابن‌مسکویه، احمد، تهذیب الأخلاق، تحقیق: ابن‌الخطیب، بی‌جا، مکتبة الثقافة الدینیة، بی‌تا. ابن‌مشهدى، محمد، المزار الکبیر، تحقیق: جواد قیومی‌اصفهانی، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسین، 1419ق. اربلی، على، کشف الغمة، تحقیق: سیدهاشم رسولى محلاتى، تبریز، بنى‌هاشمى، 1381ق. ارسطو، اخلاق نیکوماخوس، ترجمه: محمدحسن لطفی، تهران، طرح نو، 1378ش. ازهری، محمد، تهذیب اللغة، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1421ق. اسکافی، محمد، التمحیص، قم، مدرسة الإمام المهدى، 1404ق. اسلامی، سیدحسن. “اخلاق فضیلت‌مدار و نسبت آن با اخلاق اسلامی”. پژوهشنامه اخلاق، 1(1387): 1-22. ـــــــــــــــــــ. “حدیث فضایل و اخلاق فلسفی”. علوم حدیث، 41(1385): 13-36. اشبیلی، ابوبکر، قانون التأویل، تحقیق: محمد سلیمانی، بیروت، دارالقبلة للثقافة الاسلامیة، 1406ق. افلاطون، دوره آثار افلاطون، ترجمه: محمدحسن لطفی و رضا کاویانی، تهران، خوارزمی، 1367ش. ــــــــ، جمهور، ترجمه: فؤاد روحانی، تهران، علمی و فرهنگی، 1374ش. بحرانی اصفهانی، عبدالله، عوالم العلوم، تحقیق: محمدباقر موحد ابطحى، قم، مؤسسة الإمام المهدى، 1413ق. بحرانی، سیدهاشم، حلیة الأبرار، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، 1411ق. تمیمى‌آمدى، عبدالواحد، غرر الحکم و درر الکلم، تحقیق: سیدمهدی رجائی، قم، دارالکتاب الإسلامی، 1410ق. ثقفى، ابراهیم، الغارات، تحقیق: جلال‌الدین محدث، تهران، انجمن آثار ملى، 1395ق. جوهری، اسماعیل‌بن‌حماد، الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة، تحقیق: احمد عبدالغفور عطار، بیروت، دارالعلم للملایین، 1376ق. حسن‌نیا، علی، و محسن خاتمی. "واکاوی معنای رَجُلُ مَطلُوب در حدیث عنوان بصری". مطالعات فهم حدیث 4، 7(1396): 159ـ181. doi:10.30479/mfh.2018.1306 خصیبى، حسین‌بن‌حمدان، الهدایة الکبرى، بیروت، البلاغ، 1419ق. دیلمی، حسن، أعلام الدین فی صفات المؤمنین، قم، مؤسسة آل‌البیت، 1408ق. ـــــــــــــــ، إرشاد القلوب، قم، الشریف الرضی، 1412ق. رازی، محمدبن‌زکریا، رسائل فلسفیة، تحقیق: پل کراوس، قاهره، مطبعة بول باربیة، 1939م. راغب اصفهانی، حسین، الذریعة إلى مکارم الشریعة، تحقیق: أبوالیزید عجمی، قاهره، دارالسلام، 1428ق. ـــــــــــــــــــــــــ، مفردات ألفاظ القرآن، تحقیق: فوان عدنان داودی، بیروت، دارالقلم، 1412ق. سیدرضی، محمدبن‌حسین، نهج البلاغة، تحقیق، صبحی صالح، قم، دارالهجرة، 1414ق. صادقی، اصغر، شرح دعای مکارم الاخلاق، تهران، نبأ، 1388ش. صدوق، محمدبن‌على، الأمالی، تهران، کتابچى، 1376ش. ـــــــــــــــــــــ، کمال الدین و تمام النعمة، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیة، 1395ق. ـــــــــــــــــــــ، التوحید، تحقیق: هاشم حسینى، قم، جامعه مدرسین، 1398ق. ـــــــــــــــــــــ، عیون أخبار الرضا، تحقیق: مهدیلاجوردی، تهران، جهان، 1378ش. طوسی، محمدبن‌حسن، کتاب الغیبة، تحقیق: عبادالله تهرانى و على‌احمد ناصح، قم، دارالمعارف الإسلامیة، 1411ق «الف». ــــــــــــــــــــــ، مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، بیروت، مؤسسة فقه الشیعة، 1411ق «ب». غزالی، ابوحامد محمد، میزان العمل، مصر، دارالمعارف، 1964م. ــــــــــــــــــــــ، إحیاء علوم الدین، بیروت، دارالمعرفة، بی‌تا. ــــــــــــــــــــــ، مکاشفة القلوب، تحقیق: عبدالمجید طعمه حلبی، بیروت، دارالمعرفة، 1422ق. فراهیدى، خلیل‌بن‌احمد، کتاب العین، تحقیق: ابراهیم سامرائی، قم، دارالهجرة، 1409ق. قطب راوندى، سعید، الخرائج و الجرائح، قم، مؤسسة الإمام المهدى، 1409ق. قمى، على‌بن‌ابراهیم، تفسیر القمی، تحقیق: طیب موسوى جزائرى، قم، دارالکتاب، 1404ق. کندی، یعقوب‌بن‌اسحاق، رسائل الکندی الفلسفیة، تحقیق: محمد عبدالهادی ابوریدة، قاهره، دارالفکر العربی، 1369ق. کراجکى، محمدبن‌على، معدن الجواهر و ریاضة الخواطر، تحقیق: احمد حسینى، تهران، المکتبة المرتضویة، 1394ق. ـــــــــــــــــــــــــــ، کنز الفوائد، تحقیق: عبدالله نعمة، قم، دارالذخائر، 1410ق. کلینى، محمد‌بن‌یعقوب، الکافی، تحقیق: على‌اکبر غفارى و محمد آخوندى، تهران، دارالکتب الإسلامیة، 1407ق. کوفى، فرات‌بن‌ابراهیم، تفسیر فرات الکوفی، تحقیق: محمدکاظم، تهران، وزارت ارشاد، 1410ق. لیثى‌واسطى، على‌بن‌محمد، عیون الحکم و المواعظ، تحقیق: حسین حسنی بیرجندی، قم، دارالحدیث، 1376ش. مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، 1403ق. محمدی ری‌شهری، محمد، میزان الحکمة، قم، دارالحدیث، 1416ق. مفید (منسوب)، محمد، الإختصاص، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، قم، الموتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید، 1413ق. مکارم شیرازی، ناصر، اخلاق در قرآن، قم، مدرسة الإمام علی‌بن‌ابی‌طالب، 1377ش. نصربن‌مزاحم، وقعة صفین، تحقیق: عبدالسلام محمدهارون، قم، مکتبة آیة‌الله المرعشی النجفی، 1404ق. نورى، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، مؤسسة آل‌البیت، 1408ق. یحصبی، عیاض‌بن‌موسی، الشفا بتعریف حقوق المصطفى، بیروت، دارالفکر، 1409ق. یمانی، جعفربن‌احمد، أحادیث أمیرِالمؤمنین علی، بروایة عبدالعظیم الحسنی، تحقیق: محمد عافی، قم، دارالحدیث، 1399ش. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 142 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 103 |
||