اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 400 |
| تعداد مقالات | 3,255 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,605,307 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,127,419 |
ارزیابی و مقایسه تطبیقی بر شکل گیری تنوع کالبدی در بقاع متبّرکه شهر اصفهان | ||
| نشریه علمی اندیشه معماری | ||
| مقاله 7، دوره 8، شماره 15، فروردین 1403، صفحه 122-141 اصل مقاله (1.22 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/at.2024.18391.1953 | ||
| نویسندگان | ||
| حامد حیاتی1؛ محمد حسین شکرشاد* 2 | ||
| 1استادیار گروه معماری، دانشگاه قم، قم، ایران | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد معماری اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 17 بهمن 1401، تاریخ بازنگری: 22 آبان 1403، تاریخ پذیرش: 29 آبان 1403 | ||
| چکیده | ||
| بیان مساله: تنوع کالبدی و نحوه سازماندهی فضا دو عامل شخصیت بخشی در گونه های مختلف معماری به حساب می آید. بررسی تغییرات در دو شاخصه ذکر شده، می تواند روشی برای فهم و شکل گیری کالبد معماری باشد. در نتیجه مقایسه شیوه های معماری در دوره های مختلف را میتوان در سنجش این دو شاخصه، تاثیرگذار یافت. این موضوع در شهری مثل اصفهان که دارای بافت تاریخی است، حائز اهمیت می باشد. سوال تحقیق: این پژوهش با مطالعه در همین بستر، به دنبال پاسخی برای پرسش های مطرح شده می باشد. این پرسش ها عبارتند از: مولفه های تأثیرگذار بر شکل گیری کالبدی کدامند؟ تنوع کالبد معماری در بقاع دوره های سلجوقی، ایلخانی، تیموری و صفوی در شهر اصفهان، نمایانگر تغییر در چه مولفه هایی است؟ اهداف تحقیق: هدف پژوهش شناسایی عوامل موثر بر تنوع در بقاع متبرکه شهر اصفهان است، که با مقایسه تطبیقی میان چهار دوره تاریخی سلجوقی، ایلخانی، تیموری و صفوی صورت می گیرد. روش تحقیق: این پژوهش با روش تحلیلی- تاریخی و مورد کاوی، به مقایسه تطبیقی مولفه های تنوع در بقاع متبرکه شهر اصفهان در چهار دوره تاریخی ذکر شده پرداخته است. جامعه نمونه شامل شش بقعه: امامزاده اسماعیل، امامزاده جعفر، بقعه شهشهان، امامزاده شاه زید، بقعه بابارکن الدین و بقعه عمو عبداله می باشد. مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق: مقایسه تطبیقی و تحلیلی مولفه های تنوع در بقاع دوره های سلجوقی، ایلخانی، تیموری و صفوی در شهر اصفهان، گویای آن است که تنوع کالبدی در بقاع این چهار دوره، با یکدیگر تفاوت داشته و شباهت ها در استفاده از الگوهای هندسی در دو دسته بندی دوره ی سلجوقی و تیموری در مقابل دو دوره ی ایلخانی و صفوی می باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| معماری؛ اصفهان؛ بقعه؛ هندسه؛ فضا | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Comparative evaluation and comparison on the formation of physical diversity in Holy Tombs city of Isfahan | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hamed Hayaty1؛ Mohammad Hossein Shekarshad2 | ||
| 1University of Qom | ||
| 2University of Qom | ||
| چکیده [English] | ||
| Architecture reflects the ideas and values in every culture. Therefore, the architecture of a society can be a mirror of the entire cultural paradigm of that society. Unfortunately, what we see in contemporary architecture is neglecting the organization and body of buildings. The experience of the variety of different spaces implies environmental characteristics that are affected by the form, activities, performance and provision of human needs. The identity of the cities is derived from the culture of their people, cultural factors such as the religious beliefs of the people have caused the development and regulation of the structure of the cities. One of these important buildings, religious buildings, including the buildings of Holy Tombs, is of particular importance due to its internal connection with the culture, manners and social rituals of the common people. The architectural jewel of the Islamic era, especially during the Safavid period, when this city was declared as the capital and after the officialization of the Shia religion, it was the patron of many Sadats and Alawites, who chose this city as their safe place and finally in this city They rushed to visit God. Bekaa Mutbarakah is one of the public buildings in the land of Iran, which is important from various social, artistic, religious and historical aspects, and in terms of importance for the religious society of Iran, after mosques, it ranks second among religious buildings. and you can find hardly any place in Iran that is empty of this type of building. Physical diversity and the way of organizing the space are two factors of personality in different types of architecture. Examining the changes in the two mentioned indicators can be a way to understand and shape the body of architecture. As a result, the comparison of architectural methods in different periods can be found to be effective in measuring these two indicators. This issue is important in cities with historical context. One of these cities with ancient context in Iran is Isfahan. By studying in this context, this research is looking for an answer to the questions raised. These questions are: What are the factors affecting body formation? The diversity of architecture during the Seljuq, Ilkhani, Timurid and Safavid periods in Isfahan city represents the change in what components? The aim of the research is to identify the factors influencing the diversity in the holy land of Isfahan city, which is done by comparative comparison between the four historical periods of Seljuk, Ilkhanate, Timurid and Safavid periods. This research, with analytical-historical method and case study, has compared the components of diversity in Bekaa Mutbarkeh city of Isfahan in the four historical periods mentioned. The sample community includes six mausoleums: Imamzadeh Ismail, Imamzadeh Jafar, Shahshahan Mausoleum, Shahzaid Imamzadeh, Babarkin-al-Din Mausoleum, and Uncle Abdullah Mausoleum. The results show that the comparative and analytical comparison of the components of diversity in the remains of Seljuq, Ilkhani, Timurid and Safavid periods in Isfahan city shows that the physical diversity in the remains of these four periods is different from each other and the similarities in The use of geometric patterns is in two categories: Seljuq and Timurid periods, in contrast to Ilkhani and Safavid periods. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| معماری, اصفهان, بقعه, هندسه, فضا | ||
| مراجع | ||
|
آیت اللهی، حبیب اله (1380). کتاب ایران: تاریخ هنر، تهران: انتشارات بین المللی الهدی.
ابراهیمی، غلامرضا؛ سلطانزاده، حسین ؛ کرامتی، غزال (1396). بازتاب فرهنگ غرب در تحول سبک زندگی و معماری خانههای اواخر قاجار شهر همدان. نشریه باغ نظر. شماره 47. صص 29-38. https://www.bagh-sj.com/article_45082.html
اثنیعشران، مهدی و تقی پور، فائزه (1395). شناسایی عوامل فرهنگی مؤثر بر مدیریت کارآمد بقاع متبرکه در شهر اصفهان. مرمت و معماری ایران، دوره 1 ،شماره 14 ،صص 75-89.https://mmi.aui.ac.ir/article-1-277-fa.html
امرایی، بابک (1393). تحلیل بینانشانهای روابط فرم و فضا. نشریه هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی. شماره 4. صص 25-36.https://journals.ut.ac.ir/article_55418.html
برتون، جوئل پی (1377). فضای مقدس، ترجمه مجید محمدی، نامه فرهنگ، دوره 8 ، شماره 29. صص 128-145. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/585348/فضای-مقدس
بلالی اسکویی، آزیتا. جمالی، یحیی (1398). گونه شناسی کالبدی- فضایی آرامگاههای مذهبی صفوی اصفهان. معماری اقلیم گرم و خشک، دوره 7 ،شماره 10 ،صص31-52. https://www.sid.ir/paper/374990/fa
بلالی اسکویی، آزیتا. جمالی، یحیی (1399). ارزیابی تغییرات کالبدی فضایی آرمگاههای ایلخانی و صفوی اصفهان، گامی در مسیر شناخت الگوی پیشرفت معماری اسلامی-ایرانی. دو فصلنامه علمی مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی. شماره16. صص218-266. https://ensani.ir/fa/article/456303/ارزیابی-تغییرات-کالبدی-فضایی-آرامگاه-های-ایلخانی-و-صفوی-اصفهان-گامی-در-مسیر-شناخت-الگوی-پیشرفت-معماری-اسلامی-ایرانی
پاسیان خمری، رضا؛ رجبعلی، حسن و فرخ زاد، محمد(1396). سیر دگرگونی فضای بسته، فضای سرپوشیده و فضای باز در خانههای تاریخی گرگان از دوره قاجار تا پهلوی اول. نشریه مرمت و معماری ایران. شماره 13. صص 91-106. https://www.sid.ir/paper/205118/fa
پوپ، آرتور اپهام (1393). معماری ایران، ترجمه غلامحسین صدری افشاری، تهران: دات.
پیرنیا، محمدکریم. (1384). سبکشناسی معماری ایرانی. تهران . سروش دانش.
حریری، آزاده؛ پدرام، بهنام؛ قاسمی سیچانی، مریم (1397). تبین وجوه تنوعآفرین میراث مسکونی اصفهان. فصلنامه پژوهشهای معماری اسلامی. شماره 22. صص 129-156. https://jria.iust.ac.ir/article-1-1133-fa.pdf
حیاتی، حامد. گمراوی، کاظم (1400). گونهشناسی و بررسی تطبیقی معماری بقاع متبّرکه دوره اسلامی (مطالعه موردی: بقاع تاریخی شهرستان شوشتر). دو فصلنامه اندیشه معماری. شماره 9. صص 40-54. https://at.journals.ikiu.ac.ir/article_2271.html
حیدری، علی اکبر؛ پیوسته گر، یعقوب؛ محبی نژاد، سارا ؛ کیایی، مریم (1397).ارزیابی شیوههای ایجاد محرمیت در سه نظام پیمون بزرگ. نشریه مرمت و معماری ایران، شماره 16. صص 51-68. https://mmi.aui.ac.ir/article-1-467-fa.html
خاکپور، مینو (1392). گونهشناسی بقاع متبّرکه لاهیجان. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی. صص 81-92. https://www.sid.ir/paper/177326/fa
خیرجوسادات، هاشم. فیضی، محمد. وثیق، بهزاد (1396). تأثیر مذهب شیعه و اهل سنّت بر شکلگیری مقابر دوره ایلخانی. فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی. شماره 2. صص 83-95. https://www.sid.ir/search/journal/paper/مقابر%20ایلخانی/fa?str=مقابر+ایلخانی&page=1&sort=0&fgrp=all&ftyp=all&fyrs=1379%2c1402
ربیعی، محسن؛ کریمی، فاطمه؛ زیرک باش، دیبا؛ رحیمی، آزیتا؛ ریاحی، محمد حسین و صفوی زاده، نسرین (1397) . استان شناسی اصفهان، تهران. شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی ایران. http://chap.sch.ir/books/8050
رضائی نیا، عباسعلی. (1396). صورت ایوان در معماری ایرانی. نشریه مطالعات معماری ایران. شماره 11. صص125-144. https://www.sid.ir/paper/219458/fa
زمرشیدی، حسین. صادقی حبیبآباد، علی (1395). تزیینهای معماری در بارگاه و بقاع متبرکه امامزادگان مبتنی بر تقوش اسلامی. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی. صص 5-20. https://www.sid.ir/paper/499908/fa
سبحانی، فرزانه. رضایینیا، عباسعلی (1400). گونهشناسی معماری آرامگاهی در دوره اشکانی. مطالعات تاریخ فرهنگی؛ پژوهشنامهی انجمن ایرانی. شماره 47. صص 1-37. https://ensani.ir/fa/article/479679/گونه-شناسی-معماری-آرامگاهی-در-دوره-ی-اشکانی
سعادت، داوود؛ اعتصام، ایرج؛ مختاباد امرئی، سید مصطفی ؛ مهدوی نژاد، محمدجواد (1396). تبیین مفهوم شفافیت در دورههای مدرن، پست مدرن و ارزیابی آن در معماری اسلامی ایرانی. نشریه پژوهشهای معماری اسلامی. شماره 2. صص 75-90. https://jria.iust.ac.ir/article-1-766-fa.html
سلطانزاده، حسین (1362). روند شکل گیری شهر و مراکز مذهبی در ایران. تهران: آگاه
شاطری، میترا. اسدی، مهسا، (1393). تاثیر حضور بقاع متبرکه درگسترش گردشگری مذهبی شهر اصفهان (بررسی موردی امامزادگان شاه زید، هارون ولایت و اسماعیل). https://elmnet.ir/doc/20069165-18913
شاهچراغی، آزاده و بندرآباد، علیرضا. (1395). محاط در محیط: کاربرد روانشناسی محیطی در معماری و شهرسازی، تهران: سازمان جهاد دانشگاهی. https://elmnet.ir/doc/31758296-11702
شاهیوند، احمد؛ طالبی ورنوسفادرانی، افسانه؛ سادات فیاض، زهرا (1401). تحلیل عوامل موثر بر تنوعپذیری ساختار کالبدی- فعالیتی محلات شهرهای جدید (مطالعه موردی: شهر جدید شاهینشهر اصفهان). نشریه مطالعات یاختار و کارکردی شهر. دوره 9. شماره 31. صص 7-31. https://shahr.journals.umz.ac.ir/article_3914.html
صراف زاده، احمد. دیدهبان محمد. وثیق، بهزاد (1400). سنجش و مقایسه تطبیقی مفاهیم موثر بر شکلگیری تنوع کالبدی در خانههای قاجار و پهلوی دزفول. معماری و شهرسازی آرمانشهر. شماره 37. صص 99-113.
غروی، مهدی (1376). آرامگاهها در گستره فرهنگ ایرانی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
فکوهی، ناصر؛ غزنویان، زهرا (1392). بررسی انسانشناختی تنوع فضایی مطلوب از منظر ساکنان شهری تهران، البرز و قزوین. نشریه پژوهشهای انسانشناسی ایران. شماره 2. صص 29-52 . https://ijar.ut.ac.ir/article_50665.html
قاسمی سیچانی، مریم و معماریان، غلامحسین (1389). گونه شناسی خانه دوره قاجار در اصفهان. نشریه هویت شهر. شماره 7. صص 87-94. https://www.sid.ir/paper/357148/fa
کوپایی، گلرخ؛ نقی زاده، محمد و حبیب، فرح. (1395). تاثیر عوامل کالبدی فضاهای بازی بر خالقیت کودکان 6 تا 21 سال در پارکهای شهری مطالعات نشریه مطالعات شهری. شماره 21.صص 37-48. https://urbstudies.uok.ac.ir/article_46001.html
گرابار، الگ (1375) .اولین بناهای یادبود اسلامی. ترجمه کلود کرباسی. فصلنامه اثر. شمار 26-27 صص 16-59. https://www.sid.ir/paper/454546/fa
لبیب زاده، راضیه؛ حمزه نژاد، مهدی؛ نقره کار، عبدالحمید ؛ خان محمدی، محمدعلی (1395). بازخوانی اسلامی از مدل محیط-رفتار راپاپورت در سازمان فضایی خانه و تحقق سنجی آن در طرح. نشریه نامه معماری و شهرسازی. شماره 17. صص 21-40. https://ensani.ir/fa/article/492111/بازخوانی-اسلامی-از-مدل-محیط-رفتار-راپاپورت-در-سازمان-فضایی-خانه-و-تحقق-سنجی-آن-در-طرح
مسعودی اصل، بهزاد. فرزین، احمدعلی. جوادی، شهره. براتی، ناصر (1397). مبانی معماری مقابر امامزادگان در ایران. ماهنامه باغ نظر. شماره 15. صص 5-14. https://www.bagh-sj.com/article_69476.html
مولائی، اصغر(1400). تبیین ابعاد و راهبردهای ارتقای معنویت در شهرهای زیارتی با تأکید بر بقاع متبرکه. فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی. شماره 1. صص 177-193. https://ensani.ir/fa/article/476490/تبیین-ابعاد-و-راهبردهای-ارتقای-معنویت-در-شهرهای-زیارتی-با-تاکید-بر-بقاع-متبرکه
میرغلامی، مرتضی. آیشم، معصومه. (1395). مدل مفهومی ارزیابی حس مکان بر اساس مولفههای کالبدی، ادراکی، عملکردی و اجتماعی. نشریه مطالعات شهری. شماره 19. صص 69-80. https://www.sid.ir/paper/515710/fa
هیلن براند، رابرت (1377). معماری اسلامی )فرم، عملکرد و معنی(، ترجمه ایرج اعتصام، تهران: شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری.
هیلن براند، رابرت (1380). تاریخ کمبریج (تاریخ ایران: معماری ایران در دوره صفوی(، ترجمه یعقوب آژند، تهران: جامی.
هیلن براند، رابرت (1387) .معماری اسلامی. ترجمه باقر آیتاله زاده شیرازی. تهران: انتشارات روزنه.
یوزباشی، عطیه. حسینی، سید رضا. اقبالی، پرویز (1400). بررسی ارزشهای زیباشناسی براساس رابطه صورت و معنا در دیوارنگارههای مذهبی عامیانه بناهای مذهبی عصر قاجار (نمونه موردی: بقاع متبّرکه اصفهان). نشریه علمی تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی. شماره 42. صص 123-154. https://ensani.ir/fa/article/459493/بررسی-ارزش-های-زیبا-شناسی-بر-اساس-رابطه-ی-صورت-و-معنا-در-دیوارنگاره-های-مذهبی-عامیانه-بناهای-مذهبی-عصر-قاجار-نمونه-موردی-بقاع-متبرکه-اصفهان- | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 322 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 77 |
||