اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 19 |
| تعداد شماره‌ها | 380 |
| تعداد مقالات | 3,141 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,263,176 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,858,293 |
تبیین رابطه فضاهای بینابین با احساس امنیت در مساجد جامع دوران سلجوقی به روش نحو فضا | ||
| نشریه علمی اندیشه معماری | ||
| دوره 8، شماره 15، فروردین 1403 | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/at.2023.18113.1939 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه هدایتی1؛ جمال الدین سهیلی* 2؛ کمال رهبری‌منش3 | ||
| 1دانشجوی دوره دکتری، گروه معماری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران | ||
| 2دانشیار، گروه معماری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران | ||
| 3استادیار، گروه معماری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 05 آذر 1401، تاریخ بازنگری: 06 مهر 1402، تاریخ پذیرش: 08 مهر 1402 | ||
| چکیده | ||
| بیان مساله: یکی از دوره های مهم و درخشان در تاریخ معماری مساجد دوران سلجوقی است. ابداعات این دوره در استخوان بندی مساجد به یکی از استوارترین و رایج ترین طرح های معماری بناهای مذهبی و عمومی تبدیل شده است و فضاهای بینابین مهم ترین شاخصه این استخوان بندی محسوب میگردند. این فضاها نقش مهمی در سازماندهی فضایی مساجد و کیفیات فضایی آن دارند. یکی از این کیفیات فضایی مهم و تاثیرگذار بر حضور و فعالبت افراد در محیط، احساس امنیت است و چنانچه فضایی فاقد این کیفیت باشد، از سوی کاربران مورد استقبال قرار نخواهد گرفت. سوال تحقیق: چگونه مفهوم بینابینیت در فضاهای مساجد جامع دوران سلجوقی بر احساس امنیت تاثیر می گذارد؟ کیفیت فضایی و مولفه های پیکره بندی فضاهای بینابین چگونه بر احساس امنیت در مساجد جامع سلجوقی تاثیر می گذارد؟ اهداف تحقیق: این پژوهش با هدف شناخت مفهوم بینابینیت در فضاهای معماری، نحوه تعریف فضاهای بینابین در مساجد، بررسی ویژگی ها و تبیین جایگاه آن ها در تامین احساس امنیت در مساجد جامع دوران سلجوقی صورت گرفته است. روش تحقیق: پژوهش حاضر جزو مطالعات توصیفی-تفسیری و از نوع ترکیبی (کمی و کیفی) و به روش استدلال استنتاجی می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل تمام مساجد جامعی می شود که بر اساس نظریات متخصصین و پژوهشگران این حوزه منتسب به دوران سلجوقی هستند که مجموعا چهارده مسجد را شامل می گردد و تمام آن ها مورد بررسی و مطالعه قرارگرفته اند. مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق: نتایج تحقیق نشان داد که علاوه بر عامل مساحت، عوامل کالبدی نیز در میانگین عمق مساجد سلجوقی موثر است. مساجد جامع حیاط دار سلجوقی دارای الگوی یکسانی در میزان عمق میانگین هستند. الگوی مساجد حیاط مرکزی چهار ایوانی دارای گنبدخانه که الگوی ابداعی این دوران است، کم ترین عمق میانگین را ایجاد میکند که فضاهای بینابین شاخصه های اصلی این الگو هستند. همچنین نتایج این پژوهش حاکی از اینست که عوامل موثر بر میزان عمق نفود بصری از حیاط مرکزی در مساجد جامع دوران سلجوقی، نسبت مساحت حیاط به مساحت کل مسجد، الگوی چیدمان فضاها حول حیاط و موقعیت، جایگاه و تناسبات ایوانه است. مهمترین عامل موثر بر عمق نفوذ بصری ورودی ها، نحوه چیدمان فضاهای مساجد جامع، موقعیت ورودی ها و نوع و میزان سلسله مراتب فضایی آنهاست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بینابین؛ امنیت؛ نفوذپذیری؛ عمق؛ ایوان؛ حیاط‌مرکزی؛ ورودی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Explaining the relationship between in-between spaces and sense of security in Jameh Mosques of Seljuk Period based on space syntax | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Fatemeh Hedayati1؛ Jamalledin Soheili2؛ Kamal Rahbarimanesh3 | ||
| 1PH.D Candidate, Department of Architecture, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran | ||
| 2Associate Professor, Department of Architecture, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran | ||
| 3Assistant Professor, Department of Architecture, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Research Problem: The Seljuk era is one of the most important and brilliant periods in the history architecture of mosques. Inventions of this period in the mosques' skeleton have become one of the firmest and most common architectural designs of religious and public buildings, and in-between spaces art is the most substantial index of this skeleton. These spaces play a vital role in the spatial arrangement of mosques and their spatial qualities. A sense of security is one of the important spatial qualities affecting people's attendance and activity in the environment, so a space without such quality is not attractive to users. Research Question: how is the in-between concept in the spaces of Jameh (grand) mosques of the Seljuk era affects the sense of security? How the spatial quality and components of the configuration of in-between spaces affect the sense of security in Seljuk's mosques? Research Method: This is a descriptive-interpretive study with the mixed (qualitative-quantitative) method that is conducted using deductive reasoning. Statistical society of study comprises all mosques attributed to the Seljuk period based on the opinions of experts and researchers; in total, 14 mosques are available, and all of them are examined and studied. The Most Important Results and Conclusion: the research results show that in addition to area, physical factors affect the mean depth of Seljuk mosques. The mosques with courtyards have similar patterns of mean depth. The pattern of mosques with a central courtyard, four porches, and a dome that is an innovative pattern creates the least mean depth, which in-between spaces are the main indicators of this pattern. Also, the results of this study indicate that factors affecting the depth of visual permeability through the central courtyard in mosques constructed during the Seljuk era include the ratio of the courtyard's area to the whole area of the mosque, arrangement pattern of spaces around the courtyard and the location and proportions of porches. The most important factors affecting the depth of visual permeability of entries include the arrangement of space of mosques, the location of entries, type and rate of their spatial hierarchies. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Permeability, Depth, Porch, Central Courtyard, Entry | ||
| مراجع | ||
|
آستین، کارن.د. 1377. معماری در فضای بینابین (برنارد چومی). ترجمه رضا رضایی. مجله معمار (2): 70-83.
بشیرزاده، سحر، سهیلی، جمالالدین، مفاخر، فرشاد. 1400. بررسی موقعیت ایوان در پیکرهبندی معماری خانههای اعیانی با استفاده از روش نحو فضا (نمونه موردی: خانههای سنتی گیلان). علوم و تکنولوژی محیط زیست 23(5): 229-245. https://www.sid.ir/paper/953451/fa
بلیلان اصل، لیدا، اعتصام، ایرج، اسلامی، غلامرضا. 1390. نقش فضای بینابین در هویت بخشی به گستره فضایی بافت های تاریخی. هویت شهر 5(8): 59-81. https://hoviatshahr.srbiau.ac.ir/article_1149.html
بنیانی، فاطمه، معمارضیا، کاظم، حبیبی، امین، فتاحی، کاوه. 1397. پیوستگی فضایی در گذار از فضای باز به بسته. دوفصلنامه اندیشه معماری 2(4): 63-76.https://at.journals.ikiu.ac.ir/article _1982.html
پیوستهگر، یعقوب، حیدری، علیاکبر، کیایی، مریم. 1396. تحلیل پارکهای شهری از منظر جرمشناسی با استفاده از تکنیک چیدمان فضا مطالعهی موردی: پارک لاله تهران. فصلنامه مطالعات شهری 6(22): 15-26. https://urbstudies.uok.ac.ir/article_47823.html
چینگ، فرانسیس. دی. کی. 1382. معماری: فرم، فضا و نظم. ترجمه زهرا قرهگوزلو، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
حیدری، علیاکبر، کیایی، مریم. 1399. تحلیل راندمان عملکردی خانههای دوره قاجار شهر تبریز بر اساس شاخص کیفیت دسترسی به فضا. فصلنامه علمی مرمت و معماری ایران 10(23): 1-18. https://mmi.aui.ac.ir/article-1-651-fa.html
دهخدا، علی اکبر، گروهی از همکاران. 1363. لغتنامه دهخدا. جلد 11، تهران: انتشارات موسسه لغتنامه دهخدا.
رئیسی، ایمان، آذرگون، سیما. 1392. تاثیر آفرینش فضای بینابین در هویت بر رفتارهای اجتماعی در طرح بازسازی موزه (زندان قصر سابق). فصلنامه انگاره معمارانه (3): 19-32.
سلطانزاده، حسین. 1398. معماری ایران در دوره اسلامی (مفاهیم، الگوها و آثار). تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی قزوین.
سهیلی، جمالالدین، عارفیان، انسیه. 1395. تحلیل روابط اجتماعی-انسانی در فضاهای مسجد-مدرسههای دوره قاجار قزوین بر اساس رویکرد نحو فضا. پژوهشهای جغرافیای انسانی 48(3): 475-491.https://jhgr.ut.ac.ir/article_52321.html
شایگان، داریوش. 1380. افسونزدگی جدید، هویت چهلتکه و تفکر سیار. ترجمه فاطمه ولیانی، تهران: فرزان.
علی نیای مطلق، ایوب، شکوری، رضا، عینی فر، علیرضا. 1399. تبیین مفهوم آستانگی در بر هم‌کنش درون و بیرون محدوده‌ها در معماری. نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی 25(2): 31-42.https://jfaup.ut.ac.ir/article_81451 .html
گروتر، یورگ کورت. 1383. زیبایی شناسی درمعماری، ترجمه جهانشاه پاکزاد؛ عبدالرضا همایون. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
معماریان، غلامحسین. 1395. سیری در مبانی نظری معماری. تهران: انتشارات غلامحسین معماریان.
نیومن، اسکار. 1394. خلق فضای قابل دفاع. ترجمه رواقی، فائزه؛ صابر، کاوه، تهران: طحان.
هیلن براند، رابرت. 1383. معماری اسلامی. ترجمه باقر آیت الله زاده شیرازی. تهران: انتشارات روزنه.
Benedikt, M.L. 1979. To take hold of spaces: isovists and isovist fields, Enviroment and Planing B 6(1): 47-65.https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1068/b060047
Campos, M., Fong, P. 2003. A proposed methodology to normalize total depth values when applying the visibility graph analysis. 4th International Space Syntax Symposium Landon.https://citeseerx.ist.psu.edu/document?repid=rep1&type=pdf&doi=e29c96ec308f7d2b9d453171c960db15860a0e27
Carmona, M. 2010. Contemporary public space: Critique and classification, part one: Critique. Journal of urban design 15(1): 123-148.https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/13574800903435651
Cros, S. 2003. The Metapolis Dictionary of Advanced Architecture: City, Technology and Society in the Information Age, Barcelona. Actar.https://www.diva-portal.org/smash/record.jsf?pid=diva2:1660542
Fisher, B., Naser, JL. 1992. Fear in relation to three site feature: Prospect, refuge and scape. Enviroment and behavior (24): 35-62.https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0013916592241002
Griz, C., Amorim, L. 2015. When luxury is necessary, Apartment projects in Recife-Brazil. Proceeding of the 10th International Space Syntax Symposium, London.
Hillier, B. 2007. space is the machine: a configurational theory of architecture, Cambridge. London: University of Cambridge, by Space Syntax.https://discovery.ucl.ac.uk/id/eprint/3881/
Hillier, B., Hanson, J. Peponis, J. 1984, What do we mean by building function?, in Powell, J.A., Cooper, I., Lera, S. (eds), London, designing for Building Utilisation, 61-72. https://discovery.ucl.ac.uk/id/eprint/15007/
Hillier, B., Shu, S. 2000. Crim and Urban Layout: The Need for Evidence, Key Issues in Prevention, Crime Redaction and Community Safety. London: Inisitue for Public Policy.
Hillier, B., Shu, S. 2000. Crime and Urban Layout: The Need for Evidence, Key Issue in Crime, Prevention, Crime Reduction and Community Safety. London, Institute for Public Policy Research, 244-248.
Jikobs, J. 1961. Death and Life of Great American Cities. New York: Random Houses.
Kitchen, T., Schneider, R. 2007. Crime prevention and the built environment, Abingdon. Routledge. https://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=oUd_AgAAQBAJ&oi=fnd&pg=PP1&dq=%EF%80%AD+Kitchen,+T.,+Schneider,+R.+2007.+Crime+prevention+and+the+built+environment,+Abingdon.+Routledge.+&ots=Y44Z3ylCuK&sig=y9oUVYyOLBWLNzUEWDfWPPyIhFs
Kreshka-Pyrz, M. 2022. Architecture as a set of instruments for shaping a friendly and safe living environment, Technical Transactions. Czasopismo Techniczne 119(1).https://repozytorium.biblos.pk.edu.pl/redo/resources/45354/file/resourceFiles/KreskaPyrzM_ArchitectureSet.pdf
Park, H. 2015. A Study on the meaning of in-between space in Sou Fujimoto and Bernard Tschumi's Architecture. Korean Institue of Interior Design Journal 24(6): 87-95.
Peponis, J., Bafna, S., Zhang, Z. 2008. The connectivity of streets: reach and directional distance. Enviroment and Planing B: Planning and Design 35(5): 881-901.https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1068/b33088?casa_token=TRN1m3JV4OkAAAAA:E0ieqlmVCWhLtYT9q5T5CVbEieyNo7Ta_Bo5YXbmTdrBLNBlUyB5O4iuOx6uF-LPPvxcwBL7zYXumg
Rembeza, M., Sas-Bojarska, A. 2022. The Changing Nature of In-Between Spaces in the Transformation Process of Cities, Urban Planning 7(1): 32-43.https://www.cogitatiopress.com/urbanplanning/article/view/4444
Tschumi, B., Abram, J., Agacinski, S., Descharrieres, V., Fleischer, A., Guiheux, A., Lavin, S., Pelissier, A. & Rouillard, D. 1999. Tschumi Le Fresnoy: Architecture In/Between. New York: The Monacelli Press.https://cir.nii.ac.jp/crid/1130000798056026496
Turner, A., Penn, A. 1999. Making iovists syntactic: isovist integrational analysis. Proceedings of 2th International Space Syntax Symposium, Universidade de Brasilia, Brasilia. https://www.researchgate.net/profile/Alan-Penn-2/publication/242075155_Making_isovists_syntactic_isovist_integration_analysis/links/0046352bbef92ce31e000000/Making-isovists-syntactic-isovist-integration-analysis.pdf
Wineman, J., Peponis, J. Dalton, R. 2006. Exploring, Engaging, Understanding, in Museums, Space Syntax and Spatial Cognition. Proceeding of the Workshop held in Bremen, 33-51.https://nrl.northumbria.ac.uk/id/eprint/3902/1/Exploring%2C_Engaging%2C_Understanding_in_Museums.pdf
Wolfrum, S., Stengel, H., Kurbasik, F., Kling, N., Dona, S., Mumm, I., & Zöhrer, C. 2018. Porous city: From metaphor to urban agenda. Birkhäuser: Basel.https://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=QIxsDwAAQBAJ&oi=fnd&pg=PA4&dq=%EF%80%AD+Wolfrum,+S.,+Stengel,+H.,+Kurbasik,+F.,+Kling,+N.,+Dona,+S.,+Mumm,+I.,+%26+Z%C3%B6hrer,+C.+2018.+Porous+city:+From+metaphor+to+urban+agenda.+Birkh%C3%A4user:+Basel.&ots=8fk-YUX5A2&sig=VY-XkDh0ANg_tUmM4BBIrKxgR48 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 60 |
||