اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 385 |
| تعداد مقالات | 3,169 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,342,179 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,936,619 |
بررسی ابعاد فلسفی و عرفانی عناصر چهارگانه در عمارتهای کوشکی عصر صفوی | ||
| نشریه علمی اندیشه معماری | ||
| مقاله 4، دوره 8، شماره 15، فروردین 1403 | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/at.2025.19867.2014 | ||
| نویسندگان | ||
| طیبه معصومی1؛ محمد رعایت جهرمی* 2 | ||
| 1کارشناسی ارشد فلسفه، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران | ||
| 2دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 02 بهمن 1402، تاریخ بازنگری: 26 دی 1403، تاریخ پذیرش: 26 دی 1403 | ||
| چکیده | ||
| بیان مساله: مساله اصلی نوشتار حاضر، بررسی ارتباط فلسفی و عرفانی میان عناصر چهارگانه و معماریِ عمارتهای کوشکی عصر صفوی است که به عنوان بررسیِ موردی به عمارت هشت بهشت اصفهان توجه بیشتری شده است. معمارانِ عصر صفوی در طراحیهای خود به مفاهیم عرفانی، بخصوص آن دسته از مفاهیمی که در اندیشه ی فلاسفه ی مسلمان، مانند ملاصدرا راه یافته بود توجه داشتند و در آراء فلسفی نیز، اندیشه ی آن ها بیشتر به آراء امپدکلس شباهت دارد. فلاسفه ی مسلمان و به تبع آن ها معمارانِ ایرانی نیز، مانند امپدکلس بر آن بودند که عناصر چهارگانه توسط قدرتی دیگر تحت نظم و از هم پاشیدگی درخواهند آمد. اما نقطه ی اختلاف آن ها با آراء امپدکلس در این است که معتقدند که وجود این عناصر از قدرتی بالاتر نشات گرفته است و در واقع وجودِ تمامی موجودات، اعم از بسیط و مرکب از وجودِ مطلق یا خداوند است؛ دیگر اینکه معمارن، با توجه به مفاهیمِ عرفانیای هم چون سلسله مراتب به خصوص سفرهای چهارگانه، برای عناصر نیز، سلسله مراتب قائل بودند؛ چنان که برای حفظ ارتباط منظرِ درون و بیرون، به دقت این سلسله مراتب را نشان دادهاند. سوال تحقیق: چه تبیینی از ارتباط فلسفی و عرفانی میان عناصر چهارگانه و معماریِ عمارت های کوشکی عصر صفوی می توان داشت؟ اهداف تحقیق: بررسی ارتباط فلسفی و عرفانی میان عناصر چهارگانه و معماریِ عمارت های کوشکی عصر صفوی است که به عنوان بررسیِ موردی به عمارت هشت بهشت اصفهان توجه بیشتری شده است. روش تحقیق: روش تحقیق در این پژوهش بر اساس تحقیقات در ابعاد کوچک به صورت میدانی و کتابخانه ای است. مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق: معماران ایرانی در تمامی دوران، در طراحیِ پلان های خود به واسطه ی نقوش چلیپایی، تحت تاثیر عناصر چهارگانه بودند. این امر سبب شد که از جایگاه و مفهوم عناصر چهارگانه غافل مانده و با احداث بناها بر مبنای این نقوش، پلانی غیر از الگوهای چلیپایی را در نظر نداشته باشند. به این معنا که ما با مشاهده و کنکاش در این آثار نمی توانیم آنچه را که گویی در اندیشه ی معماران وجود داشته است دریابیم. به عنوان نمونه ما نمی توانیم در طراحی های آن ها سلسله مراتب و یا نقش عناصر چهارگانه به عنوان برسازنده های جهان تحت القمر را مشاهده نماییم. اما در خصوص سلسله مراتب و شدت و ضعفِ وجودیِ هر عنصر در طراحیِ باغها و کوشک های آن، تقریباً نهایت ذوق و قریحه قابل استنباط است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عناصر چهارگانه؛ کوشک؛ هشت بهشت؛ وحدت وجود؛ ملاصدرا | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| the philosophical and mystical elements between the four elements and the architecture of the Safavid era pavilions | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Tayebeh Masoumi1؛ Mohammad Raayat Jahromi2 | ||
| 1M.A in philosophy, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran | ||
| 2Associate Professor in philosophy, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The purpose of writing this article is to investigate the philosophical and mystical relationship between the four elements and the architecture of the Safavid era pavilions. As a case study, more attention has been paid to Hasht Behesht mansion in Isfahan. This garden and the pavilion built in it, in fact, is not only representative of all pavilions of the Safavid era, but to some extent representative of all pavilions of Iranian and Iranian-Islamic architecture, and its selection as a representative of these buildings is due to its stability and health. It was the foundation of it.The authors believe that the architects of the Safavid era paid much more attention to mystical concepts in their designs, especially those concepts that were introduced to Muslim philosophers, such as Mulla Sadra, and in their philosophical opinions, their thoughts were more similar to the opinions of Empedocles. Because they, like the ancient Iranians, considered the world under the moon to be made of four elements.It is necessary to mention that the architects' natural understanding of the elements and the study of the climatic conditions of the region where they were engaged in architectural work have caused the position and function of the four elements to be different from one structure to another or from one palace to another. be For example, in palaces built in desert areas, the role of water as a source of life is more prominent than in palaces built in more watery areas. In general, the conclusion of this article is that, according to the architects of this era, all the elements are under the absolute existence and according to the hierarchy they have, they make up the world. Their difference with the thought of Empedocles and his opinions is that Empedocles considered all the elements in a row, while in the thought of Iranian architects and especially the Safavid era, according to the thoughts of philosophers. Muslims, especially Mulla Sadra, had in mind a hierarchy for these elements. Of course, in our opinion, they have not been able to show this hierarchical structure accurately in the structures. Rather, they have shown the hierarchy more about an element and the intensity and decrease of its degree of existence. It can also be claimed that they have been able to reveal the four journeys of the mystics to the audience in a single element, for example, in the way water circulates around and connects it to the inside of the hut. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| four elements, Safavid era pavilions, mystical concepts, Empedocles, Iranian, Islamic | ||
| مراجع | ||
|
آموزگار، ژاله (1385)، تاریخ اساطیری ایران، تهران، انتشارات سمت. https://www.iranketab.ir/book/38449-mythical-history-of-iran
بختورتاش، نصرت الله(1356)، گردونه خورشید یا گردونه مهر، تهران، نشرعطایی. https://www.sid.ir/paper/469792/fa
پوپ، آرتور، فیلیس، اکرمن (1387)، سیری در هنر ایران، ترجمهی سیروس پرهام، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی. https://www.iranketab.ir/book/35848-a-survey-of-persian-art
تایلور، سی.سی (1390)، تاریخ فلسفهی راتلج، ترجمهی حسن مرتضوی، تهران، نشر چشمه. https://www.iranketab.ir/book/10537-routledge-history-of-philosophy
جوادی آملی، عبدالله، (1361 )، پیرامون وحی و رهبری، تهران، انتشارات الزهرا. https://www.iust.ac.ir/book_treasure.php?mod=viewbook&book_id=19624&slc_lang=fa&sid=25
سبزواری، هادی(1360)، شرح منظومه، به تحقیق مهدی محقق، تهران، موسسه مطالعات اسلامی مک گیل. https://www.iranketab.ir/book/51396-doroos-e-sharh-e-manzoomeh
شایگان، داریوش ( 1388)، بتهای ذهنی و خاطره ازلی، تهران، نشرامیرکبیر. https://www.iranketab.ir/book/86304-idols-of-the-mind-and-perennial-memory
صدرالدین شیرازی، محمد(1981)، الحکمه المتعالیه فی ا سفار الاربعه، بیروت، دارالحیاء التراث العربی. https://noorlib.ir/book/info/1856/%D8%A7%D9%84%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B3%D9%81%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%82%D9%84%DB%8C%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B1%D8%A8%D8%B9%D8%A9
هینلز، جان راسل (1384)، شناخت اساطیر ایران، ترجمهی ژاله آموزگار و احمد تفضلی، تهران، نشر چشمه. https://www.iranketab.ir/book/15471-persian-mythology
یاحقی، محمدجعفر( 1375)، فرهنگ اســاطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی، تهران، انتشارات سروش. http://library.blogzz.ir/Tag/pdf-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B1-%D9%88-%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C
ایراندوست، محمدحسین (1395)، بازنمود آراء امپدکلس در گفتار ملاصدرا، مطالعات فقهی و فلسفی، شماره 24، زمستان 1394. صص 51-33 https://sanad.iau.ir/journal/aqojap/Article/524287?jid=524287
بینا، محمد جواد، اعتضادی، لادن (1394)، بررسی کوشک هشت بهشت اصفهان از مقام نظر گاه، صفه، دوره 25، شماره 3، صص 35-64 https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100260.html
صالحی، ابوذر (1393)، نظم مکانساز؛ طرح یک نظام معیار در آفرینش و نقد معمارى، در رواق نظر، ده مقاله در معمارى، تهران: فرهنگستان هنر صص 146-157 https://profs.aui.ac.ir/Masters/default/?action=Articles&masterID=bdb106a0560c4e46ccc488ef010af787&LaID=1&Presentation=journal
فرهادی، مرتضی (1379)، مازنجیل؛ نشانه شناسی و ردیابی فرهنگی (نگاهی مردم شناختی در گلیمینههای کرگی)، کتاب ماه هنر، شماره 23و 24، صص 28-32. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/267477/%D9%85%D8%A7%D8%B2%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%84-%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%88-%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%AF%D9%84%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%B1%DA%A9%DB%8C
متدین، حشمتاله، متدین، رضا (1394)، معماری کوشک، کوشکهای نه قسمتی در باغ ایرانی، نشریه منظر، زمستان 1394، شماره 33، صص 39-32 https://www.manzar-sj.com/article_15314.html
نوایی، کامبیز (1377)، مسجد، تمثال انسان کامل، صفه، شماره 26، صص 67-54. https://soffeh.sbu.ac.ir/article_99815.html
هنرفر، لطف االله (1354)، باغ هزارجریب و کوه صفه (بهشت شاه عباس) ، هنر و مردم، ش 157، صص 73-94 https://ensani.ir/fa/article/69851/%D8%A8%D8%A7%D8%BA-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A8-%D9%88-%DA%A9%D9%88%D9%87-%D8%B5%D9%81%D9%87-%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3-
Ardalan, N., & Bakhtiar, L. (2001). The Sense of Unity. (H, Shahrokhtrans.) Esfahan: Khak Publication https://www.amazon.com/Sense-Unity-Tradition-Architecture-Publications/dp/0226025594
Guénon R. (1995). Symbolism of the Cross. (B Alikhani, Trans.). Tehran: Soroush Publication. 1. https://books.google.com/books/about/The_Symbolism_of_the_Cross.html?id=CQRWnf2JflQC | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 56 |
||