اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 400 |
| تعداد مقالات | 3,255 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,606,097 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,128,118 |
مدل مفهومی امنیت اقتصادی در آموزه‌های حکمرانی امام علی (ع) بر پایه تحلیل محتوای نامه های مرتبط نهج البلاغه | ||
| مطالعات فهم حدیث | ||
| مقاله 11، دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 22، اردیبهشت 1404 | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/mfh.2025.21261.2429 | ||
| نویسندگان | ||
| علیرضا نوبری* 1؛ حامد بیات2 | ||
| 1استادیار دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران. | ||
| 2دانشجوی دکتری دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران. | ||
| تاریخ دریافت: 09 آذر 1403، تاریخ بازنگری: 06 اردیبهشت 1404، تاریخ پذیرش: 30 بهمن 1403 | ||
| چکیده | ||
| تأمین و تثبیت امنیت اقتصادی در حاکمیت‌ها، وابسته به یک مدل مفهومی است و لازمه تحصیل این مدل نیز آگاهی از متغیرهای امنیت اقتصادی و اولویت هر یک از آن‌ها بر دیگری است. امام علی (ع) به عنوان یک نظریه‌پرداز اسلامی، جامعه‌ای دچار ناامنی اقتصادی از حاکمان قبلی تحویل گرفت و سعی کرد تا با کاربست مدلی مفهومی این ناامنی را رفع کند. تحصیل این مدل و آگاهی از متغیرهای امنیت اقتصادی و اولویت هر یک از آن‌ها بر دیگری با بررسی سخنان این امام امکان‌پذیر است. پژوهش حاضر به روش تحلیل محتوا و تنها با بررسی نامه‌های مرتبط نهج‌البلاغه، درصدد تبیین متغیرهای امنیت اقتصادی و اولویت هر یک از آن‌ها بر دیگری و نیز ترسیم مدل مفهومی این نوع امنیت در حکومت امام علی (ع) است. بر اساس تحلیل‌ها، پنج متغیر ناظر به: فرهنگ عمومی، قانون‌گذاری، منابع، اجرا و نظارت بدست آمد که در مرحله ترسیم مدل مفهومی در سه گام: برنامه‌ریزی (48 %)، اقدام (25 %)، بررسی (27 %) قرار گرفتند. این مدل بیان می‌دارد که در حکومت امام علی (ع) ابتدا با فرهنگ‌دهی (تمرکز حداکثری بر امانت‌داری و مواسات مالی)، قانون‌گذاری (تمرکز حداکثری بر تصویب قوانین با قابلیت اجرا)، منابع‌دهی (تمرکز حداکثری بر منابع انسانی)، برنامه‌ای برای اجرا فراهم شد. سپس در مرحله اجرا، مجریان تمرکز حداکثری خود را بر آموزش و توسعه شهری قرار دادند. ناظران در مرحله نظارت نیز با تمرکز حداکثری بر برخورد با مفسد اقتصادی، همیار مسئولان اجرایی شدند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آموزه‌های حکمرانی امام علی (ع)؛ متغیرهای امنیت اقتصادی؛ مدل مفهومی امنیت اقتصادی؛ نامه های نهج البلاغه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Conceptual Model of Economic Security in the Governance Teachings of Imam Ali (AS) Based on Content Analysis of Related Letters in Nahj al-Balagha | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Alireza Nowbari1؛ Hamed Bayat2 | ||
| 1Assistant Professor, Faculty of Islamic Education and Thought, University of Tehran. | ||
| 2PhD student at the Faculty of Islamic Education and Thought, University of Tehran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Ensuring and stabilizing economic security within governances is dependent on a conceptual model, and acquiring this model requires an understanding of the variables of economic security and the prioritization of each variable over the others. Imam Ali (AS), as an Islamic theorist, inherited a society plagued by economic insecurity from previous rulers and sought to address this insecurity through the application of a conceptual model. The development of this model and the understanding of the variables of economic security, along with their prioritization, can be achieved by examining the statements of this Imam. This research employs content analysis, focusing solely on the letters related to Nahj al-Balagha, to elucidate the variables of economic security and the prioritization of each, as well as to outline a conceptual model of this type of security in the governance of Imam Ali (AS). Based on the analyses, five variables were identified: public culture, legislation, resources, implementation, and oversight. In the conceptual model, these variables were categorized into three stages: planning (48%), action (25%), and review (27%). This model indicates that in the governance of Imam Ali (AS), the initial focus was on cultural development (maximal emphasis on trustworthiness and financial solidarity), followed by legislation (maximal emphasis on enacting executable laws), and resource allocation (maximal emphasis on human resources) to prepare a program for implementation. Subsequently, in the implementation phase, executors concentrated their efforts on education and urban development. In the oversight phase, observers maximized their focus on addressing economic corruption, thereby assisting the executive authorities. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Governance teachings of Imam Ali (AS), variables of economic security, conceptual model of economic security, letters of Nahj al-Balagha | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم، ترجمه: ناصر مکارم شیرازی، قم، دارالقرآن الکریم، چاپ دوم، 1373ش.
ابراهیمی‌سالاری، تقی. "رویکرد مقایسه‌ای ارتباط رشد و توزیع درآمد از دیدگاه اسلام". مجموعه مقالات نخستین همایش اقتصاد اسلامی و توسعه، 1387ش، 606-641.
ابریشمی‌راد، محمدامین، و نادر اسدی‌اوجاق. "مهم‌ترین علل قابل اجرا نبودن قوانین در نظام حقوقی ایران". دانش حقوق عمومی 11، 35(1401ش): 119-144.doi:10.22034/qjplk.2022.245
ابن‌فهد حلی، احمدبن‌محمد، عُدۀ الداعی و نجاح الساعی، بی‌جا، دارالکتب‌الاسلامیة، 1407ق.
ابونوری، اسماعیل، عباسی‌قادی، رضا. "برآورد اثر رشد اقتصادی بر فقر در ایران". پژوهش‌های اقتصادی ایران، 30(1386ش): 23-52.
احمدیان‌یزدی، فرزانه، و محمدحسین مهدوی‌عادلی. "بررسی ارتباط میان فراوانی منابع طبیعی و سرمایه انسانی در کشورهای عضو اوپِک". اقتصاد و توسعه منطقه‌ای، 9(1394ش): 95-130. doi:10.22067/erd.v22i9.36204
ازهری، محمدبن‌احمد، تهذیب اللغة، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1421ق.
اسماعیل‌نیا، علی‌اصغر، و شهرام وصفی‌اسفستانی. "تأثیر امنیت بر رشد اقتصادی در ایران و برخی کشورهای منتخب". پژوهشنامه اقتصادی، 61(1395ش): 127-154. doi:10.22054/joer.2016.5291
ایروانی، جواد. "نگاهی به تأثیر فرهنگ بر پیشرفت اقتصادی". پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، 2(1393ش): 127-151.
بیابانی، غلام‌حسین، و محمدتقی عصّار. "پولشویی، خطری برای امنیت اقتصادی و اجتماعی". اطلاعات سیاسی اقتصادی، 262(1388ش): 222-233.
تفضلی، فریدون، تاریخ عقاید اقتصادی، تهران، نی، 1388ش.
جهانیان، ناصر. "مبانی اخلاقی امنیت اقتصادی". اقتصاد اسلامی، 52(1392ش): 5-32.
حمیری، عبدالله‌بن‌جعفر، قُرب الاِسناد، قم، مؤسسه آل‌البیت (ع)، 1413ق.
خالقی، سعیده. "چالش اجرای قوانین و مقررات در کشور از منظر امنیت اقتصادی". امنیت اقتصادی، 6(1401ش): 4-18.
خلیلیان‌اشکذری، محمدجمال. "ثبات اقتصادی کشور در گرو تحقق اقتصاد مقاومتی". پژوهش‌های اقتصاد مقاومتی، 2(1395ش): 83-108.
خلیلیان‌اشکذری، محمدجمال، و محمدحسین دوستی. "ثبات و امنیت اقتصادی؛ پرتویی از اقتصاد مقاومتی". معرفت، 10(1397ش): 111-123.
داوری‌چلقائی، احد، و مهدی باکویی. "شاخص‌های اقتصادی نیروهای مؤمن و انقلابی از دیدگاه قرآن کریم". مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، 14(1398ش): 279-311، doi:20.1001.1.23225645.1398.8.2.10.8
رفیعی، مجتبی، هادی غفاری، و مهتاب پاک‌نیا. "بررسی نقش شاخص‌های توسعه پایدار در احساس امنیت اجتماعی شهروندان". آموزش محیط‌زیست و توسعه پایدار، 3(1400ش): 99-112. doi:10.30473/ee.2021.55513.2274
روشن‌ضمیر، محمدابراهیم، سیدعلی دلبری، و هادی مروی. "اعتبارسنجی و تحلیل گزاره‌ی «لَا خَیرَ فِی السَّرَفِ وَ لَا سَرَفَ فِی الخَیر". مطالعات فهم حدیث 11، 21(1403ش)، 107-126. doi:10.30479/mfh.2024.20285.2366
سجادی، سیده‌رقیه، محمد عترت‌دوست، و پروین بهارزاده. "آسیب‌شناسی جامعه اسلامی مبتنی بر تحلیل محتوای خطبه فدکیه حضرت زهرا (س)". مطالعات فهم حدیث 9، 18(1402ش): 9-35، doi:10.30479/mfh.2023.15936.2019
سلاجقه، مژده، محمد هاشمی، و شعله پاکروان. "مقایسه چهارچوب‌های اقتصاد دانش‌بنیان". کنفرانس بین‌المللی مدیریت و توسعه پایدار، 1397ش.
سیدرضی، محمد‌بن‌حسین، نهج‌البلاغة، مصحح: صبحی صالح، قم، هجرت، چاپ 1، 1414ق.
سیف، الله‌مراد. "مفهوم‌شناسی امنیت اقتصادی". آفاق امنیت 3، 9(1389ش): 7-35. dor:20.1001.1.25381857.1389.3.9.1.2
سیفلو، سجاد. "مفهوم‌شناسی اقتصاد مقاومتی". معرفت اقتصاد اسلامی، 2(1393ش): 151-173.
سیفی‌زیناب، غلامعلی، و ریما امیراقدم. "بررسی تطبیقی نقش رویه قضایی در تحقق امنیت قضایی و اقتصادی در حقوق ایران و مصر". مبانی فقهی حقوق اسلامی، 17(1395ش): 157-191.
شریعت‌نیا، اکبر، رضا شیخ. "ارزیابی و طبقه‌بندی مؤسسات آموزش عالی بر اساس مدل فرآیندی دِمینگ با استفاده از مدل تحلیل پوششی داده‌ها". رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، 1399ش، 178-198.
شهبازی، نجفعلی، علی فروتن‌رمی، و بهروز صادقی‌عمروآبادی. "شفافیت و امنیت اقتصادی؛ تحلیل کارکردی سازمان‌های اطلاعاتی". مطالعات راهبردی 24، 94(1400ش): 114-154. dor:20.1001.1.17350727.1400.24.94.6.4
طریحی، فخرالدین‌بن‌محمد، مجمع‌‌البحرین، تهران، مرتضوی، چاپ 3، 1375ش.
طهماسبی، فرهاد، علی‌اکبر گرجی‌ازندریانی، و اسدالله یاوری. "نقش نهادهای قضایی در توسعه و امنیت اقتصادی سیاسی ایران". جامعه‌شناسی سیاسی ایران 5، 5(1401ش): 105-119. doi:10.30510/PS.2022.270563.1489
عالیخانی، غلامرضا، و زکیه عالیخانی. "نقش قناعت در پیشگیری از جرایم اقتصادی با تأکید بر ادله نقلی". تحقیقات حقوق قضایی، 2(1399ش): 240-268.
عبدلی، قهرمان، و ویدا ورهرامی. "بررسی اثر تحصیلات عالی بر رشد اقتصادی بخش‌های اقتصادی در ایران". پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 52 (1388ش): 105-125.
عزیزی، محسن، و سیدمهدی فاطمی. "جایگاه امنیت اقتصادی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران". سپهر سیاست، 32(1401ش): 8-31. doi:10.22034/SEJ.2021.1927935.1327
عظیم‌زاده‌اردبیلی، فائزه، و سعیده هوشمند. "کارکردهای اقتصادی و اجتماعی وقف و انفاق با رویکردی به سیره نبوی". دومین همایش ملی خیر ماندگار، 1397ش، 1-16.
فرهمند، شکوفه. "توزیع درآمد". دانشنامه اقتصاد، 1(1400ش): 1-7.
کشاورز، علیرضا، و زکریا فرج‌زاده. "نقش سرمایه طبیعی در رشد اقتصادی ایران". پژوهش‌های اقتصادی ایران، 86(1400ش): 126-164. doi:10.22054/ijer.2021.42817.761
کلینی، محمد‌بن‌‌یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتبالاسلامیه، چاپ 4، 1407ق.
ماندل، رابرت، چهره متغیّر امنیت ملی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی، بی‌چا، 1388ش.
مقصودی، حمیدرضا. "بررسی آسیب‌پذیری امنیت اقتصادی در صنایع دانش‌بنیان و ارائه رویکردی مقاومتی در این صنایع". پژوهش‌های اقتصاد مقاومتی، 5(1397ش): 33-52.
مکارم‌شیرازی، ناصر، پیام امام امیر‌المؤمنین (ع)، تهران، دارالکتبالاسلامیه، بی‌چا، 1375ش.
موسوی، زهره‌سادات، فتحیه فتاحی‌زاده، و محمد عترت‌دوست. "تحلیل محتوای روایات متعه در منابع حدیثی شیعه". مطالعات فهم حدیث 8، 16(1401ش): 119-145، doi:10.30479/mfh.2022.2586
مؤمنی‌راد، اکبر، خدیجه علی‌آبادی، هاشم فردانش، و ناصر مزینی. "تحلیل محتوای کیفی در آیین پژوهش: ماهیت، مراحل و اعتبار نتایج". اندازه‌گیری تربیتی، 14(1392ش): 187-222.
نقی‌پور‌نصیرآبادی، عباس، و حسن عالی‌پور. "ماهیت نظام اقتصادی و نظارت پیشگیرانه: نسبت‌سنجی در پیشگیری از جرایم اقتصادی در ایران". پژوهشنامه حقوق کیفری 13، 26(1401ش): 271-295. doi:10.22124/JOL.2022.18255.2033
نوبری، علیرضا، و سیدشهاب‌الدین یعقوبی‌هیق. "تحلیل محتوای نامه‌های امام علی (ع) به کارگزاران با محور اصول حکمرانی". پژوهش‌های سیاست اسلامی، 17(1399ش): 41-71. dor:20.1001.1.23455705.1399.8.17.2.4 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 28 |
||