اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 404 |
| تعداد مقالات | 3,303 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,706,011 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,189,624 |
تبیین نقش پیکرهبندی فضایی بازار تاریخی زنجان در شکل‌گیری تعاملات و کنش‌های اجتماعی کاربران | ||
| نشریه علمی اندیشه معماری | ||
| دوره 8، شماره 16، مهر 1403 | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/at.2025.20731.2052 | ||
| نویسندگان | ||
| آیدا رجائی1؛ زهره ترابی* 2؛ هومن ثبوتی2 | ||
| 1دانشجوی دکتری، گروه معماری، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران | ||
| 2استادیار، گروه معماری، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 13 شهریور 1403، تاریخ بازنگری: 05 خرداد 1404، تاریخ پذیرش: 21 خرداد 1404 | ||
| چکیده | ||
| بیان مساله: بازار تاریخی زنجان به عنوان یک فضای چندمنظوره، میزبان طیف وسیعی از فعالیت‌ها بوده که این امر زمینه را برای بروز و شکل‌گیری گونه‌های مختلفی از روابط و بازخوردهای اجتماعی-فرهنگی فراهم آورده است. این بازار به موازات تحولات گسترده شهری ناشی از ورود اتومبیل و خیابان‌کشی‌های مدرن، به منظور تضمین بقا و کارایی خود، تغییرات ساختاری اساسی را تجربه کرده است. آسیب‌پذیری بدنه‌ی کالبدی-فضایی یکپارچه بازار، بر عملکرد اجتماعی این مجموعه میراثی تاثیر گذاشت و زمینه‌ساز کاهش سطح مراودات و فعالیت‌های جمعی کاربران گردید. سوال تحقیق: با عنایت به تغییرات فضایی بازار تاریخی زنجان، چگونه می‌توان نقش فضاهای مختلف این مجموعه را در شکل‌گیری تعاملات و کنش‌های اجتماعی کاربران ارزیابی نمود؟ و چه راهبردهایی در زمینه مدیریت فضایی مجموعه بازار تاریخی زنجان قابل تدوین است تا بستر مناسب‌تری برای تعاملات و فعالیت‌های اجتماعی کاربران فراهم آید؟ اهداف تحقیق: در واقع مطالعه سیر تحول فضایی مجموعه بازار تاریخی زنجان و تبیین نقش پیکرهبندی فضایی آن در سطح و کیفیت روابط و کنش-های اجتماعی کاربران، مهم‌ترین اهدافی است که این نوشتار دنبال می‌کند. روش تحقیق: در مسیر پاسخگویی به سوالات و اهداف تعریف شده، ضمن مطالعه هدفمند کتابخانه‌ای پیرامون مباحث و مفاهیم محوری شامل «بازارهای تاریخی»، «پیکرهبندی فضایی»، و «اجتماع‌پذیری» و واکاوی مستندات علمی در رابطه با سیر تحولات معماری بازار تاریخی زنجان در گذر زمان، از تکنیک نحو فضا و افزونه‌ی دپس مپ نیز به منظور سنجش پیکرهبندی فضایی بازار تاریخی زنجان در ایجاد روابط و کنش‌های اجتماعی کاربران استفاده گردید. مهم‌ترین یافته‌ها و نتیجه‌گیری تحقیق: نتایج حاصل از شبیه‌سازی رایانه‌ای و آنالیز وی.جی.اِی نشان می‌دهد که فضاهایی چون کاروانسرای دخان، راسته مسگرها، فضاهای مشرف به خیابان‌های جدیدالاحداث سعدی، امام و فردوسی، واحدهای تجاری جداره بیرونی بازار و ... از نظر شاخص‌های نحوی هم‌پیوندی، اتصال و عمق در سطح مطلوبی قرار نداشته و روابط فضایی مناسبی مابین این فضاها با کلیت یکپارچه بازار برقرار نیست. این در حالی است که در سایر فضاهای بازار میزان نسبتا مطلوبی از پارامترهای نامبرده دیده می-شود که این موضوع حکایت از وجود ارتباطات مناسب فضایی و ﺣﻀﻮر ﻣﺜﺒﺖ اﻓﺮاد در این محیط‌ها دارد. در مجموع ارزیابی نظام فضایی بازار تاریخی زنجان نشان می‌دهد که گسیختگی کالبدی- فضایی این مجموعه میراثی، اثرات منفی بر میزان تعامل‌پذیری و کنش‌های اجتماعی استفاده‌کنندگان داشته، و با تغییر شرایط، توان پاسخگویی به نیازهای اجتماعی آنان را هم‌چون گذشته ندارد، ولیکن با اتخاذ راهبردهای صحیح و قابل اجرا در جهت سامان‌دهی بخش‌های آسیب‌دیده بازار می‌توان زمینه‌ی احیای هویت و ارزش‌های اجتماعی از دست رفته بازار را دگربار فراهم آورد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عرصه عمومی؛ پیکرهبندی فضایی؛ بازار زنجان؛ تعامل و کنش اجتماعی؛ نحو فضا | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Explaining the role of the spatial configuration of Zanjan’s historical bazaar in shaping users' social interactions and activities | ||
| نویسندگان [English] | ||
| ayda rajaei1؛ Zohreh Torabi2؛ hooman sobouti2 | ||
| 1PhD student, Department of Architecture, Zanjan Branch, Islamic Azad University, Zanjan, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The historical bazaar of Zanjan, as a multifunctional space, has hosted a wide range of activities, creating opportunities for the emergence and formation of various types of social and cultural interactions and feedback. This bazaar has undergone fundamental structural changes in parallel with the extensive urban transformations resulting from the introduction of automobiles and modern road constructions, in order to ensure its survival and efficiency. The vulnerability of the integrated physical-spatial structure of the bazaar has affected the social function of this heritage complex, leading to a decrease in the level of interactions and collective activities of its users. Given the spatial changes of the historical bazaar in Zanjan, how can we assess the role of different spaces within this complex in shaping the interactions and social actions of its users? And what strategies can be developed in the context of spatial management of the historical bazaar complex in Zanjan to provide a more suitable environment for the interactions and social activities of its users? In fact, the study of the spatial evolution of the historical bazaar complex in Zanjan and the elucidation of the role of its spatial configuration in the level and quality of social relationships and interactions among users are the main objectives of this writing. In the way of answering the defined questions and goals, in addition to targeted library reviews about key topics and concepts including "historical bazaars", "spatial configuration", and "sociability" and the analysis of scientific documents in relation to the evolution of the architecture of the historical bazaar of Zanjan over time, the space syntax technique and depth map software were also used in order to measure the spatial configuration of Zanjan's historical bazaar in creating social relationships and actions of users. The results of computer simulation and VGA analysis show that spaces such as Dokhan Caravanserai, Raste Mesgarha, spaces overlooking the newly built Saadi, Imam and Ferdowsi streets, commercial units of the outer wall of the bazaar, & etc. are not at a favorable level in terms of syntactic indicators of connection, integration and depth, and there is no proper spatial relationship between these spaces and the integrated whole of the bazaar. Meanwhile, in other areas of the bazaar, a relatively favorable amount of the mentioned parameters can be seen, which indicates the existence of proper spatial communication and the positive presence of people in these environments. In general, the investigation of the spatial system of Zanjan historical bazaar shows that the physical-spatial discontinuity of this heritage complex has had negative effects on the level of interactivity and social actions of the users, and with the change of conditions, it is not able to respond to their social needs as in the past, However, by adopting correct and applicable strategies to organize the affected parts of the bazaar, the platform for reviving the identity and lost social values of the bazaar can be provided once again. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Public space, Spatial configuration, Zanjan Bazaar, Social interaction & action, Space Syntax | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 45 |
||