راهکارهای حفظ سلامتی در فصل پاییز از منظر طب ایرانی

در پاییز مزاج سرد و خشک غالب است و این مزاج ضد مزاج خون که گرم و تر است مى باشد؛ لذا در این فصل خون کمتر ساخته مى شود. در این فصل به علت تفاوت شدید و ناگهانى بین هواى گرم نیمروز و هواى سرد بامداد و شب بیمارى هاى زیادى بروز مى کنند. اطبا براى حفظ تندرستى در این فصل چند توصیه دارند:

۱٫پاکسازى بدن

براى دفع خلط هاى تجمع یافته اى که در اثر حرارت تابستان تغلیظ شده اند، توصیه به انجام استفراغ شده است، چرا که اگر این خلط هاى غلیظ شده، از بدن خارج نشوند، در زمستان فاسد خواهند شد.

الف) قى کردن در پاییز منع شده است چون بدون آن که توان دفع اخلاط فوق الذکر را داشته باشد، باعث حرکت و جریان یافتن این اخلاط مى شود.

ب) بهترین راه حل فصد یا اسهال با مواد مسهل ضعیف است.

۲٫تغذیه

الف) همان طور که ذکر شد، در این فصل اخلاط غلیظ در تابستان باقى ماند ه اند و از طرفى قواى بدن به علت گرماى شدید تابستان تحلیل رفته است. بنابراین در پاییز باید از مصرف غذاهاى شکم پرکن خوددارى کرد.

ب) مصرف مواد غذایى گرم و تر به علت خشکى مزاج پاییز توصیه مى شود چرا که بدن را با توجه به مزاج سرد و خشک فصل به تعادل مى رساند.

ج) همچنین غذاهاى شور و نمک سود و گوشت صید، به علت خشکى زیاد نباید مصرف شوند.

د) استفاده از نوشیدنى های گل شکر، آب انار و آشامیدنى هاى مفرح (خوش بو) توصیه شده اند.

۳٫فعالیت بدنى

الف) در این فصل خوابیدن در مکان سرد و برهنه نمودن سر و کم پوشیدن لباس توصیه نمى شود زیرا همان طور که گفتیم تغییرات دما در این فصل زیاد است و در کل باید از گرماى نیمروز دورى کرد.

ب) در پاییز باید از استحمام با آب سرد خوددارى شود چرا که آب سرد مسدود کننده منافذ بدن است و در نتیجه مواد زاید تبخیر نمى شوند و در بدن تجمع یافته، باعث بیمارى هایى مثل سرماخوردگى مى شود.

ج) در این فصل از خوابیدن با شکم پر بپرهیزید. چرا که غذاها به علت قوت و حرارت پایین بدن دیر هضم مى شوند.

نویسنده: دکتر ایران ملک زاده

منابع

عقیلى خراسانى شیرازى محمدحسین. خلاصه الحکمه. جلد دوم. ناظم اسماعیل (مصحح). قم: اسماعیلیان؛ ۱۳۸۵٫
جرجانی سید اسماعیل. الاغراض الطبیه و المباحث العلائیه. جلد دوم. تاجبخش حسن (مصحح). چاپ اول. تهران: دانشگاه تهران؛ ۱۳۸۴٫
جرجانی سید اسماعیل. ذخیره خوارزمشاهی. کتاب سوم. محرری محمدرضا (مصحح). تهران: فرهنگستان علوم پزشکی؛