دانشگاه بین المللی امام خمینی
معاونت پژوهشی و فناوری
نشریات دانشگاه در پرتال وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات19
تعداد شماره‌ها380
تعداد مقالات3,131
تعداد مشاهده مقاله4,251,652
تعداد دریافت فایل اصل مقاله2,845,995
قلندری, لیلا, میرحسینی, سید محمد, انصاری, نرگس. (1394). تحلیل ساختار قسم در قرآن(بررسی موردی ده جزء پایانی قرآن). لسان مبین, 7(21), 111-129.
لیلا قلندری; سید محمد میرحسینی; نرگس انصاری. "تحلیل ساختار قسم در قرآن(بررسی موردی ده جزء پایانی قرآن)". لسان مبین, 7, 21, 1394, 111-129.
قلندری, لیلا, میرحسینی, سید محمد, انصاری, نرگس. (1394). 'تحلیل ساختار قسم در قرآن(بررسی موردی ده جزء پایانی قرآن)', لسان مبین, 7(21), pp. 111-129.
قلندری, لیلا, میرحسینی, سید محمد, انصاری, نرگس. تحلیل ساختار قسم در قرآن(بررسی موردی ده جزء پایانی قرآن). لسان مبین, 1394; 7(21): 111-129.

تحلیل ساختار قسم در قرآن(بررسی موردی ده جزء پایانی قرآن)

لسان مبین
مقاله 6، دوره 7، شماره 21، آبان 1394، صفحه 111-129    اصل مقاله (609.78 K)
نویسندگان
لیلا قلندری؛ سید محمد میرحسینی؛ نرگس انصاری
تاریخ دریافت: 02 دی 1394،  تاریخ پذیرش: 02 دی 1394 
چکیده
قرآن کریم به عنوان متنی ادبی، شیوة کلامی خود را با توجه به مقتضای حال مخاطبان و رعایت دقایق بلاغی تنظیم کرده است؛ چرا که هر مخاطب و بافتی، سبک گفتاری مخصوص خود را می­طلبد. یکی از عناصر متنی که با توجه به مخاطب و از بافتی به بافت دیگر متغیر است، میزان بکارگیری عناصر تأکیدی است که متناسب با درجة انکار و یا قبول و تردید مخاطبان بکار می­رود. در میان تأکیدات، سوگند برجسته­تر می­نماید؛ اما ساختار جملات سوگندی یا قسم در قرآن نیز با توجه به عوامل پیرامونی متفاوت است. در این مقاله سعی شده است، پس از استخراج سوگندهای موجود در ده جزء پایانی قرآن کریم این ساختار بررسی شود؛ لذا بجز تقسیم بندی آن­ها براساس ارکان و بازشناسی آماری یا بسامدی، تناسب میان ارکان و علل حذف و سپس تناسب آن­ها با مخاطب به شیوة توصیفی- تحلیلی بیان شده و علل کاربرد آن براساس مقسِم و شرایط آیه و تناسب آن با مخاطب بررسی کرده است. نتایج بررسی قسم در این بخش قرآن حاکی از آن است که بیشترین تعداد سوگند متعلق به خداوند متعال است که درباب حقانیت قرآن کریم و رسول حق(ص)، وقوع قیامت و غفلت انسان­هاست، و چون مخاطب آیه، انسان­ها هستند، جواب قسم اسمیه است تا با میزان انکار و غفلت آن­ها تناسب داشته باشد. پس از خداوند تعداد قسم­هایی که فاعل آن انسان است، فراوانی بیشتری دارد که در ساختار آن سوگندها، ارکان قسم اغلب محذوف­اند. موضوع سوگند انسان­ها دربارة اقرار به یکتایی خداوند متعال است. پس از آن شیطان قرار دارد که در این ده جزء یکبار سوگند یاد کرده و خداوند متعال را با حرف قسم محذوف و جواب قسم فعلیه، مخاطب قرار داده است که با مخاطب و نبود صدق مقسِم (شیطان) تناسب دارد.
 
کلیدواژه‌ها
قرآن؛ قسم؛ جواب قسم؛ ساختار قسم
عنوان مقاله [English]
Analysis of Oath Structure in the Quran (The Last Ten Ajza)
نویسندگان [English]
Laila Ghalandari؛ Seyyed Mohammad Mir Husseini؛ Narges Ansari
مراجع

منابع و مآخذ

الف)منابع فارسی

  1. خزعلی، انسیه. (1378ش). تصویر عصر جاهلی در قرآن؛ چاپ اول، تهران: انتشارات امیرکبیر.
  2. مدرس افغانی، محمدعلی. (1375ش).جامع المقدمات؛ چاپ هشتم، قم: نشر هجرت.
  3. معرفت، محمد هادی. (بی­تا)، تاریخ قرآن؛ چاپ پنجم، تهران: انتشارات سمت.

ب) منابع عربی

1. قرآن کریم.

2. الاسلامی، محمد المختار. ( 1422ق). القسم فی اللغه و فی القرآن؛ الطبعة الاول، تونس: دار الغرب الاسلامی.

3. ابن ناظم. (1312ق). شرح الفیه ابن مالک لابن ناظم؛ نشر دار السرور.

  1. ابن هشام، الانصاری احمد بن عبد الله. (1383ق ). الکتاب؛ محقق عبد السلام محمد الهارون، ط 11، مصر: نشر السعاده مکتبه فیروز آبادی.
  2.  بدیع یعقوب، امیل.( 1985م). موسوعه الصرف و النحو و الاعراب؛ نشر دار العلم للملائین.
  3. البغدادی الزجاجی، عبدالرحمان بن اسحاق. (1984م). حروف المعانی و الصفات؛ محقق علی توفیق الحمد، بیروت: نشر موسسه الرساله.
  4. الجوالیقی، موهوب بن احمد بن محمد الخضر. (د.ت). شرح ادب الکاتب لابن قتیبه؛  بیروت: نشر دار الکتاب العربی.
  5. الدرویش، محی الدین. (1415ق). اعراب القرآن الکریم؛ ط 4، بیروت: نشر یمامه.
  6. طیب، عبدالحسین. (بی­تا). اطیب البیان فی تفسیر القرآن؛ تهران: نشر کتابفروشی اسلام.
  7. ضیف، شوقی. (د.ت). تاریخ الادب العربی؛ ط 22، قاهره: نشر دار المعارف.
  8. العبسی، عبدالله بن العثمان. (د.ت). المنصف فی الاحادیث و الآثار؛ محقق یوسف الحوت، ریاض: نشر مکتبه الرشد.
  9. العکبری البغدادی، ابوالبقاء عبدالله بن الحسین. (1420ق). الحدیث النبوی؛ محقق عبدالحمید الهنداوی،ط1، مصر: نشر موسسه المختار.
  10. المصری المالکی، ابومحمد بدرالدین. (1414ق). الجنی الدانی فی حروف المعانی؛ محقق محمد ندیم فاضل و فخر الدین قباوه، ط1، بیروت: نشر دار الکتب العلمیه.
  11. معرفت، محمد هادی. (بی­تا)، تاریخ قرآن؛ چاپ پنجم، تهران: انتشارات سمت.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,448
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,818


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب