اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 19 |
| تعداد شماره‌ها | 380 |
| تعداد مقالات | 3,121 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,251,024 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,845,085 |
بررسی نظریه‌های سیستم تنظیم تناسبات در خانههای دورة قاجارِ خرمآباد | ||
| نشریه علمی اندیشه معماری | ||
| مقاله 5، دوره 6، شماره 11، فروردین 1401، صفحه 73-88 اصل مقاله (1.77 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/at.2022.11167.1260 | ||
| نویسندگان | ||
| حسین ناصری1؛ کورش عطاریان* 2؛ زهرا امینی فارسانی3 | ||
| 1کارشناسی ارشد مهندسی معماری، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول | ||
| 2عضو هیئت علمی گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول، ایران | ||
| 3استادیار و عضو هیئت علمی گروه آمار، دانشکده علوم پایه، دانشگاه لرستان، آدرس: خرم آباد - کیلومتر 5 جاده تهران، خرم آباد، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 18 تیر 1398، تاریخ بازنگری: 02 دی 1400، تاریخ پذیرش: 20 دی 1400 | ||
| چکیده | ||
| بیان مساله: امروزه توجه به اصول و مفاهیم سنتی و تاریخی معماری ایران از جمله اصل هندسه و تناسبات به ورطة فراموشی سپرده شده و حضور آن در بناهای معاصر کمرنگ‌تر شده‌است. پژوهش حاضر در راستای بازخوانی هندسه و تناسبات و زنده نگه داشتن آن در معماری معاصر، به دنبال یافتن سیستمهای تنظیمِ تناسبات به کار رفته در خانههای دورة قاجار شهر خرمآباد می باشد. در این راستا ۷ خانه تاریخی دورة قاجار که اسناد و مدارک معماری آنها موجود بوده، از بافت تاریخی این شهر انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفته اند. سوال تحقیق: پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که کدامیک از سیستم های تنظیم تناسبات در هندسه خانه های تاریخی خرم آباد در دوره قاجار به کار رفته است؟ اهداف تحقیق: هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی و شناخت سیستم های تنظیم تناسبات به کار رفته در خانه های تاریخی دوره قاجارِ شهر خرم آباد، در راستای زنده نگه داشتن و حفظ ارزش های معماری این بناهای تاریخی است. روش تحقیق: روش گردآوری داده‌ها در این پژوهش، برداشت های میدانی و استفاده از اسناد و مدارک کتابخانه‌ای، آرشیو سازمان میراث فرهنگی استان لرستان و همچنین استفاده از کتب و مجموعه مقالات مرتبط با موضوع می باشد. پس از برداشت و اندازه گیری داده ها و تأیید نرمال بودن آنها به روش آزمون کولموگروف- اسمیرنف، با استفاده از روش های تحلیل آماری، آزمون فرض های آماری مناسب و همچنین با بهره گیری از نرم افزارهای Spss وR ، صحت فرضیه کاربرد هریک از سیستم های تنظیم تناسبات در خانه های تاریخی دوره قاجارِ شهر خرم آباد به روش آزمونt بررسی شده است. در نهایت برای تصمیم گیری در رابطه با اینکه از میان فرضیه های تأیید شده، احتمال استفاده از کدامیک از آنها، در نمونه های مورد بررسی بیشتر است، از آمار توصیفی و ضریب تغییرات استفاده شده است. مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق: با توجه به اینکه عدد به دست آمده ضریب تغییرات برای۷۳/۱= که دکتر پیرنیا از آن به عنوان تناسبات زرین ایرانی یاد کرده است، از دو فرضیة دیگر کمتر است، لذا این فرضیة به عنوان فرضیة اصلی ِ سیستم تنظیم تناسبات به کار رفته در خانههای تاریخی دورة قاجارِ شهر خرم آباد قبول و تأیید شده است. لذا بر اساس نتایج به دست آمده چنین استنباط می شود که معماران این بناها کوشیده اند با بهره گیری از مستطیل زرین ایرانی و تأمین عمق و تناسبات مناسب، علاوه بر سازماندهی و انتظام فضایی خانه ها، حداکثر بهره گیری از نور خورشید را برای حیاط و فضاهای دورتادور آن در جهت آسایش و رفاه ساکنان بنا در فصول مختلف، فراهم کنند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| هندسه؛ تناسبات؛ پیمون؛ خانههای تاریخی خرمآباد؛ قاجار | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Investigation the theory of proportions adjustment system in historical houses of Qajar period in Khorramabad | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hosein Naseri1؛ Koorosh Attarian2؛ Zahra Amini Farsani3 | ||
| 1Master of Architecture, Department of Architecture, Jundi-shapur University of Technology, Dezful, Iran | ||
| 2Architecture, Architecture and Urban Designing Faculty, Jundi-Shapur University of Technology, Dezful, Iran | ||
| 3Assistant professor of statistics, Department of Statistics, Lorestan University, Khorramabad, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Research Problem: The fundamental element of art and engineering, in particular the art of architectural engineering, is geometry and proportions. In the legal space of geometry and proportions, everything such as a building and even an urban complex can be created and found its identity. In the past, Iranian architects always focused their attention on the static and geometric principles and the proportions ruling the building. At that time, calculations and geometry were so important that people only accepted architects and Scientist as engineers. Unfortunately, today the attention to the traditional and historical principles of Iranian architecture has diminished, and the presence of these principles in contemporary buildings has become too dim. Therefore, in the present study, in order to recognition the geometry and proportions and re-use them in contemporary architecture, the theory of proportions in historical houses of Qajar period in Khorramabad has been investigated and examined. Conceptually, geometry means size and shape. It is a mathematical science and a science in which the study of space, shapes and objects can be imagined in this space. Geometry is like all other sciences derived from observation and experience, and is seriously related to human economic needs. Geometry in architecture is used as an appropriate tool for building synchronization between building components. Therefore, the lack of such a tool causes incomplete understanding of architecture. Is built regarding proportions in art, the fundamental purpose of all the theories is to create a sense of order and structure among the parts of an intuitive composition. Although the proportions may not seem to look at the first glance, the visual composition, in a series of continuous experiences, can create a sense of beauty. It is possible to consider proportions and fit in architecture, in addition to visual aesthetics, on the basics of Islamic aesthetics. In this area, proportions and proportionality based on the attributes of divine goodness emphasize the principle of justice. Research question: The present research seeks to answer the question: which of the proportional adjustment systems was used in the geometry of historical houses in Khorramabad in the Qajar period? Objectives of the Research: The purpose of this research is to investigate and identify the proportional adjustment systems used in the historic houses of the Qajar period in the Khorramabad city, in order to keep alive and preserve the architectural values of these historic buildings. The Most Important Results and Conclusion: This study seeks to answer the question of which of the following proportion systems was used in the design of historic houses in Qajar's historical houses in khorramabad. In this regard, 7 historical houses with architectural evidence are selected from the historical context of this city. After data collection and measurement, their normality was confirmed by Kolmogorov-Smirnov test. Then, by using statistical analysis methods, testing of appropriate statistical hypotheses and also by using Spss and R software, the hypothesis of applying any proportion systems in historical houses of Khorramabad city to the t-test method is investigated. Finally, after examining the requirements for statistical tests and verifying the normality of the data, to decide on which of the hypotheses to be considered, the likelihood of using any of these proportions in Qajar's historical houses in Khorram Abad is more descriptive and coefficient of variation is used, which is lower than the other fitness adjustment systems, given that the coefficient of variation obtained for the Iranian Golden Fit Hypothesis (= 1/2), Finally, after examination the necessary conditions for performing statistical tested and verifying the normality of the data, to answer this question that what kind of proportions have been used in Qajar's historical houses in khorramabad? Descriptive statistics and calculating the coefficient of variation have been used, results shows that the Possibility of using Iranian golden ratio (√3=1.73) in proportions adjustment system of this historical houses is more than the other and this ratio is acceptable. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Geometry, proportions, Peymoun, Khorramabad historical houses, Qajar | ||
| مراجع | ||
|
ابراهیمی، حسین. ۱۳۹۶. پایان نامة کارشناسیارشد تحت عنوان طراحی یادمان شهدای منطقه عملیاتی شرهانی، با تأکید بر مفاهیم هندسی و اصل تناسبات در معماری سنتی ایران. گروه هنر. دانشکده هنر و معماری اسلامی. دانشگاه بین المللی امام رضا (ع).
ابوالقاسمی، لطیف. ۱۳۸۹. هنجار شکلیابی معماری اسلامی ایران، در معماری ایران (دورة اسلامی). گردآورنده محمد یوسف کیانی. تهران: سمت.
اکبری، فاطمه. ۱۳۹۷. شواهد قرآنی هندسة حاکم بر آثار هنر و معماری اسلامی. مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی ۲۲(۴): ۵۶۲-۵۷۸. http://ksiu.nahad.ir/article_611.html
امجد محمدی، امیر؛ نژاد ابراهیمی، احد و شهبازی، یاسر. ۱۳۹۹. هندسة کاربندی در معماری ایران پاسخ به چالش کاربندی رسمی و اختری. پژوهشهای معماری اسلامی ۸(۱): ۴-۲۶. http://jria.iust.ac.ir/article-1-1268-fa.html
انصاری، مجتبی؛ اخوت، هانیه و تقوایی، علی اکبر. 1390. تحقیق پیرامون سیر تاریخی سیستمهای تنظیم تناسبات در معماری با تاکید ملاحظات کاربردی و زیبایی شناسی. ماه هنر1(151): 46-57. http://noo.rs/MabC6
آیت االهی، حبیب الله. 1377. مبانی نظری هنرهای تجسمی. تهران: سورة مهر.
بلیلان، لیدا و حسنپورلمر، سعید. ۱۳۹۸. الگوهای هندسی و تناسبات طلایی، زبان مشترک معماری و هنر در روستای تاریخی ابیانه. معماری اقلیم گرم و خشک ۷(۹): ۴۵-۶۸. http://smb.yazd.ac.ir/article_1654.html
بمانیان، محمدرضا. 1381. مقدمهای بر نقش و کاربرد پیمون در معماری ایرانی. مدرس هنر 1(1): 1-10. http://noo.rs/99eaV
بمانیان، محمدرضا؛ بقایی، پرهام و اخوت، هانیه. ۱۳۸۹. کاربرد هندسه و تناسبات در معماری. تهران: هله- طحان.
بوزجانی، محمد. ۱۳۶۹. هندسه ایرانی- کاربرد هندسه در عمل. ترجمه علیرضا جذبی. تهران: سروش.
پورکلانتری، نسیم؛ اعتصام، ایرج و حبیب، فرح. ۱۳۹۶. بررسی هندسه و تناسبات طلائی در معماری ایران نمونه مطالعاتی خانه های سنتی شهر تبریز. مدیریت شهری (۴۶): ۴۷۷-۴۹۱. https://www.magiran.com/paper/1673166
پهلوانی، محمد هادی و وکیلی، شهربانو. ۱۳۹۵. تجزیة آماری و برنامه نویسی در R. مشهد: جهاد دانشگاهی.
پیرنیا، محمد کریم. ۱۳۷۸. آشنایی با معماری اسلامی ایران، ساختمانهای درون شهری و برون شهری. تهران: مرکز انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران.
پیرنیا، محمد کریم. ۱۳۷۸. تحقیق در معماری گذشتة ایران. تهران: سروش دانش.
تیموری، سیاوش. ۱۳۹۴. تناسب در معماری. تهران: نشر فکرنو.
جرموزی، شیما و صالحی، سودابه. 1392. تناسبات زیبا: مقایسة تطبیقی تناسبات ساختاری یکی از قباله‌های ازدواج موجود در گنجینة آستان مقدس رضوی با نظام تناسبات متداول در غرب. فصلنامه گنجینه اسناد 23(90):120-137. http://ganjineh.nlai.ir/article_1155.html
چینگ، فرانسیس دی کی. 13۹۴. معماری فرم، فضا، نظم، ترجمه زهره قرگوزلو. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
حسنخانی، علی اکبر. ۱۳۹۸. مقدمهای بر نرمافزار R و کاربرد آن در علم آمار. دامستیک ۱۹(۱): ۳۵-۳۸. https://domesticsj.ut.ac.ir/article_73173.html
ذاکری، سید محمد حسین؛ قهرمانی، آرزو؛ شهنازی، درسا و حمزه خانی، اسماعیل. ۱۳۹۵. آزمون دو نظریه پیمون و مستطیل طلایی ایرانی در خانه های دوره قاجار شیراز. پژوهشهای معماری اسلامی ۴(۱): ۱۶-۲۸. http://jria.iust.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-182-26&slc_lang=fa&sid=1
شرقی، علی؛ عزیز مقدم، محمدامین و جمالی گندمانی، زهرا. ۱۳۹۹. بازشناسی تطبیقی الگوی هندسة فراکتال در معماری و منظر باغ ایرانی نمونه موردی باغ گلشن طبس. باغ نظر ۱۷(۸۵): ۳۱-۴۴. http://www.bagh-sj.com/article_101520.html
طباطبایی، سید محمد حسین. 13۷۸. تفسیرالمیزان. ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی.
عباسی، نوشین؛ قاسمی سیچانی، مریم؛ ولی بیگ، نیما و سعدوندی، مهدی. ۱۳۹۸. ارزیابی آراء ریاضیدانان مسلمان (سده دو تا یازده هجری قمری) در باب ماهیت هندسه در معماری. اندیشه معماری ۳(۵): ۸۴-۱۰۵. https://at.journals.ikiu.ac.ir/article_1787.html
عطاریان، کورش؛ مومنی، کورش و مسعودی، زهره. 1394. بررسی تناسبات حیاط مساجد دوره صفویه. دو فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات تطبیقی هنر 5(10): 67-8۲. http://mth.aui.ac.ir/article-1-192-fa.html
قزلباش، محمدرضا وابوالضیاء، فرهاد. 1364. الفبای کالبد خانههای سنتی یزد. به نقل از محمد کریم پیرنیا. وزارت برنامه و بودجه. معاونت فنی. دفتر تحقیقات و معیارهای فنی.
کریمی، محمد صادق و مرادی، ابراهیم. ۱۳۹۹. بازشناخت ابعاد عینی و ذهنی زیبایی شناسی معماری اسلامی در دوران معاصر. مطالعات هنر اسلامی. ۱۶(۳۷): ۱۷-۱. http://www.sysislamicartjournal.ir/article_108421.html
محمدی اصل، محمد. ۱۳۹۷. خانههای تاریخی خرمآباد. خرمآباد: شاپورخواست.
مرادی، محمد؛ جوادی، مجید و مهرمولایی، سهیلا. ۱۳۹۶. داده کاوی کاربردی R. تهران: انتشارات دانشگاهی کیان.
نبیزاده، رامین. ۱۳۹۵. آموزش کاربردی نرمافزار R ویژه دانشجویان رشته های مختلف. تهران: آوای قلم.
ندیمی، هادی. 1378. حقیقت نقش. فرهنگستان علوم 6(14): 19-34. http://noo.rs/evJEn
نقره کار، عبدالحمید. ۱۳۸۷. درآمدی بر هویت اسلامی در معماری. تهران: وزارت مسکن و شهرسازی. دفتر معماری و طراحی شهری: شرکت طرح و نشر پیام سیما.
نقره‌کار، عبدالحمید. 138۹. درآمدی بر هویت اسلامی در معماری. تهران: شرکت و نشر پیام.
نقره کار، عبدالحمید. ۱۳۸۹. مبانی نظری معماری. تهران: دانشگاه پیام نور.
Abdullahi, Y., & Embi, M. R. B. (2013). Evolution of Islamic geometric patterns. Frontiers of Architectural Research, 2(2), 243-251. https://doi.org/10.1016/j.foar.2013.03.002
Akkach, S. 2005. Cosmology and Architecture in Premodern Islam. New York: State University of New York Press.
Ceccato, C., Hesselgren, L., Pauly, M., Pottmann, H., & Wallner, J. (Eds.). 2016. Advances in Architectural Geometry 2010. Birkhäuser.
Cohen, M. 2014. Introduction: Two Kinds of Proportion. Architectural Histories, 2(2). https://doi.org/10.5334/AH.BV
Gangwar, Ar G. 2017. Principles and Applications of Geometric Proportions in Architectural Design. Journal of Civil Engineering and Environmental Technology 4(3):171-176.
Josephine, E. E. C. 2017. The study of geometric forms, proportion and scale of heritage buildings due to architectural theory. IPTEK Journal of Proceedings Series, 3(3). http://iptek.its.ac.id/index.php/jps/article/view/2455
Kalantari, H., Nasserasadi, K., & Arjmandi, S. A. 2018. Seismic vulnerability study of Soltaniyeh dome using nonlinear static and dynamic analyses. International Journal of Advanced Structural Engineering, 10(4), 367-380. https://doi.org/10.1007/s40091-018-0203-3
Leopold, C. 2006. Geometry Concepts in Architectural Design. Proceedings of the 12th International Conference on Geometry and Graphics, ISGG 6-10 August.
March, L., & Steadman, P. 2019. The geometry of environment: an introduction to spatial organization in design. Routledge.
Nabavi, F. and Y. Ahmad. 2016. Is there any geometrical golden ratio in traditional Iranian courtyard houses? ArchNet-IJAR: International Journal of Architectural Research 10(1): 143-154. https://doi.org/10.26687/ARCHNET-IJAR.V10I1.744
Paradis, E. 2005. R for Beginners. Universit Montpellier.
Sadeghi, M. M., & Vahdani, S. 2017. Assessment of the Energy Balance Method in the Case of Masonry Domes. International Journal of Geological and Environmental Engineering, 9(10), 1258-1267. https://doi.org/10.5281/zenodo.1340250
Taheri, J. 2017. Practical arithmetic in Islamic architecture: A critical history and survey. International Journal of Architectural Heritage, 11(5): 747-762. https://doi.org/10.1080/15583058.2017.1290852 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,796 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 519 |
||