اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 347 |
| تعداد مقالات | 2,870 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,258,061 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,393,289 |
بررسی و مقایسه پیکره بندی مسجد- مدرسه های دوره قاجاریه با استفاده از روش نحو فضا (نمونه موردی: شهر تهران) | ||
| نشریه علمی اندیشه معماری | ||
| مقاله 5، دوره 6، شماره 12، مهر 1401، صفحه 78-100 اصل مقاله (2.01 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30479/at.2022.17371.1888 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه حمیدی راوری1؛ سمانه تقدیر* 2؛ پدرام حصاری3 | ||
| 1دانشجوی کارشناسی ارشد، مهندسی معماری، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران | ||
| 2استادیار، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران | ||
| 3استادیار، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه تربت حیدریه، تربت حیدریه، خراسان رضوی، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 18 خرداد 1401، تاریخ بازنگری: 06 شهریور 1401، تاریخ پذیرش: 06 شهریور 1401 | ||
| چکیده | ||
| بیان مسئله: فرآیندهای طراحی و ساخت‌وساز در معماری از گذشته تا به امروز سرعت رشد زیادی داشته و اصول طراحی معماری سنتی ایران که بناهای ماندگاری را به‌جای گذاشته و به نیازهای کاربران پاسخگو بوده، رو به فراموشی است. یکی از روش‌های موثر برای شناخت ساختار فضایی بناهای سنتی، پیکرهبندی فضایی می‌باشد. به دلیل اهمیت ویژه کاربری آموزشی در تعلیم و تربیت آینده‌سازان هر جامعه، پژوهشهای زیادی با هدف ارائه اصول طراحی بهینه و مناسب فضاهای آموزشی انجام شده‌است. استخراج پیکرهبندی مسجد- مدرسههای سنتی ایران و دستیابی به اصول طراحی آن‌ها به محققان و طراحان در حوزه طراحی فضاهای آموزشی، بینش و آگاهی می‌دهد. سؤال تحقیق: آیا می‌توان با استفاده از تکنیک نحو فضا، پیکرهبندی مسجد- مدرسههای دوره قاجاریه تهران را استخراج کرد و به ساختار فضایی آن‌ها پی‌برد؟ کدام فضای بنای مسجد- مدرسه های قاجار دارای بیشترین و کمترین مقدار شاخص نحوی است؟ کدام بنای مسجد-مدرسه از بیشترین مقدار شاخص‌های نحو فضا برخوردار است؟ اهداف تحقیق: این تحقیق با هدف استخراج پیکرهبندی مسجد- مدرسههای دوره قاجار شهر تهران و دستیابی به ساختار فضایی فضاهای آموزشی آن زمان انجام شده‌است. روش تحقیق: روش تحقیق این مقاله از دو بخش تشکیل شده است که بخش اول مطالعات بصورت کتابخانه‌ای و با استناد به منابع معتبرِ در دسترس انجام شده و بخش دوم آن تجزیه و تحلیل داده‌ها بر اساس رویکرد نحو فضا با استفاده از نرمافزار یو سی اِل دِپث مَپ برای استخراج پیکرهبندی مسجد- مدرسههای دوره قاجاریه شهر تهران می‌باشد. مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری: با تکنیک نحو فضا و استفاده از نرمافزار دپث‌مپ، می‌توان به پیکرهبندی و ساختار فضایی بناهای سنتی ایران که در این پژوهش مسجد-مدرسههای قاجار شهر تهران به عنوان نمونه انتخاب شده‌است، دست‌یافت. نتایج آنالیزهای نرمافزار این روش که بصورت گراف و عدد ارائه می‌شود، امکان بررسی مقدار هر شاخص نحوی در بناها را داده و این مقادیر در بناهای مطالعه شده، مورد بررسی قرار گرفته‌است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کلمات کلیدی: مسجد- مدرسه؛ پیکره بندی؛ دوره قاجار؛ نحو فضا؛ فضاهای آموزشی- مذهبی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Investigation and comparison of mosque-schools configuration, the Qajar period by using space syntax method (case study: Tehran city) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Fateme Hamidi Ravari1؛ Samane Taghdir2؛ PEDRAM HESSARI3 | ||
| 1Faculty of Architecture and Urban Planning, Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran | ||
| 2Faculty member and assistant professor of the Faculty of Architecture and Urban Planning, Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran | ||
| 3Assistant professor,Technical Engineering Faculty, University of Torbat Heydarieh, Torbat Heydarieh, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Research Problem: Architectural design and construction processes have grown a lot from the past to the present day, and the principles of traditional Iranian architecture design that have left overwhelming buildings and responsive to the needs of every user, are forgotten. One of the most effective ways to understand the space structure of traditional space buildings is to understand the special configuration. Due to the importance of educational use in the education of the future makers of each community, many research has been done to present the principles of optimal design and appropriate educational spaces. Extraction of the Iranian Iranian mosque - schools and their design principles give researchers and designers insights in the field of educational space design. Research Question: Can the Qajar mosque -schools in Tehran be extracted and discovered their spatial configuration and structure by using space syntax technique? Which Qajar mosque - schools have the highest and lowest syntax index? Which mosque-school building has the highest number of syntax indices? Article Goals: This study aimed at extracting the mosque-schools of the Qajar period in Tehran and to achieve the spatial structure of the educational spaces of that time. The spatial structure of the buildings can be achieved by using the results obtained from Deep Map software that analyzes indicators in the configuration of buildings. The spatial structure and configuration of the buildings can be achieved by using the results obtained from UCL Depth Map software (integration, control, choice, depth, visual and axial connectivity) that analyzes syntactic indices in the configuration of buildings. With the results of the analysis obtained from Depth Map software, which is provided in graph and number, the lowest and highest amount of syntax indices in spaces is examined. It is possible to compare the values between the buildings under study by output from the analysis of Depth Map software in the form of tables and numbers. Research Methods: The research method of this article consists of two parts: The first part of the studies in a library based on valid sources available. The second part is data analysis based on the syntactic approach of space using the UCL Depth Map software for extracting the configuration of the mosque-schools of Qajar in Tehran. For this purpose, after the draw of the buildings in AutoCAD software, their DEX file has been entered into the UCL Depth Map Software for analysis. The Most Important Results and Conclusion: With the technique of space syntax and the use of UCL Depth Map software, we can find the configuration and space structure of traditional Iranian buildings in which the Qajar Mosque-Schools were selected as examples. The results of the software analysis of this method, which are presented as graphs and numbers, allow the amount of syntactic index in the buildings and these values in the studied buildings have been investigated. According to the findings of this study, the highest amount of "intedration" for the Mirza Musa Mosque-School, was the highest "choice", "depth" and "visual and axial connectivity" for the new Sepahsalar School (shahid motahari). Due to the same amount of "control" index in most buildings, the lowest is stated in the mosque-School of Hakim Bashi (Mirza Mahmoud Wazir). | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Keywords: Mosque-School, Configuration, Qajar period, space syntax, educational-religious spaces | ||
| مراجع | ||
|
نظرپور, محمدتقی. حیدری، احمد. سرمدی، سید مرتضی. 1400. تحلیل و بررسی پیکربندی معماری فضاهای آموزشی مدارس ایرانی-اسلامی: مقایسه تطبیقی فضای عمومی و آموزشی در مدارس ایرانی اسلامی و مدلهای چیدمانی معاصر. فصلنامه علمی-پژوهشی تعلیم و تربیت 37(2): 147-176. https://iranjournals.nlai.ir/handle/123456789/849336
سهیلی، جمال الدین. عارفیان، انسیه. 1393. تحلیل روابط اجتماعی-انسانی در فضاهای مسجد- مدرسههای دورۀ قاجار قزوین بر اساس رویکرد نحو فضا. پژوهشهای جغرافیای انسانی 48(3): 475-491. https://jhgr.ut.ac.ir/article_52321_0.html?lang=fa
جعفری، مژگان. سیاوش پور، بهرام. سلطانی فرد، هادی. عسکری، اباصلت. 1397. اثرات پیکرهبندی فضایی بر جداییگزینی اجتماعی در بافت فرسوده گلستان، سبزوار. فصلنامه مطالعات شهری 8(32): 33-46.https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=562813
ایزدی، محمد سعید. شریفی، عادل. 1394. ارزیابی طرح کارل فریش بر پیکرهبندی ساختار فضایی بافت قدیمی شهر همدان (با استفاده از تکنیک چیدمان فضا). باغ نظر 12(35): 15-26. http://www.bagh-sj.com/article_11714_0.html
معززی مهرطهران، امیر محمد. ایزدی، محمدسعید، مسعود، محمد. 1395. بررسی ارتباط پیکرهبندی فضایی و وضعیت توسعه‌یافتگی محلات شهر اصفهان. معماری و شهرسازی آرمان شهر 13(31): 225-239. http://www.armanshahrjournal.com/article_113265.html
سجادزاده، حسن. ایزدی، محمد سعید. حقی، محمدرضا. 1395. رابطه پیکرهبندی فضایی و امنیت محیطی در سکونتگاههای غیررسمی شهر همدان. نشریه هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی 22(2): 19-28. https://iranjournals.nlai.ir/handle/123456789/463113
علیتاجر، سعید. سعادتی وقار، پوریا. حیدری، احمد. فرخی, امیرمحمد. سجادزاده، حسن. 1394. سنجش اجتماع‌پذیری محیط شهری از طریق تطبیق نقشههای شناختی و نقشههای پیکرهبندی فضایی. معماری و شهرسازی آرمان شهر 12(27): 99-109. http://www.armanshahrjournal.com/article_92452.html
معروفی، سکینه. جعفری، مژگان. 1396. مطالعه تطبیقی نقش پیکرهبندی و چیدمان فضایی محله‌های شهری در میزان احساس امنیت ساکنین (نمونه موردی: محلات جهانشهر و مهرویلا در شهر کرج). فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری, 9(34), 119-132. http://jupm.miau.ac.ir/article_3133.html
نجاری، رعنا. مهدی نژاد، جمال الدین. 1398. ارزیابی نقش عوامل کالبدی و عملکردی در اجتماع‌پذیری بازارهای سنتی ایران با استفاده از تکنیک نحو فضا (نمونۀ موردی: بازار تبریز). باغ نظر 17(85): 67-82. http://www.bagh-sj.com/article_107802.html
امینی گوهرریزی، سحر. علی، یظهری کرمانی. 1398. تحلیل الگوی فضایی حیاط مرکزی در باغ مزار شاه نعمت الله ولی ماهان با استفاده از تکنیک نحو فضا. نشریه علمی اندیشه معماری 5(9): 55-67. https://at.journals.ikiu.ac.ir/article_2140.html
سجادزاده، حسن. عباسی کرناچی، مهسا. سهرابی، ندا. 1399. ارتقا و ساماندهی ساختار راستة بازارهای سنتی با تأکید بر پیکرهبندی و هم‌پیوندی فضایی نمونة پژوهش: بازار کرمانشاه. جغرافیا و برنامه ریزی محیطی 31(3): 79-106. https://gep.ui.ac.ir/article_25125.html
سهیلی، جمال الدین. رسولی، نسترن. 1392. مطالعه تطبیقی نحو فضای معماری کاروانسرا‌های دوره قاجاریه (مطالعه موردی: کاروانسرا‌های قزوین و کاشان). سهیلی, جمال الدین, رسولی, & نسترن. (2016). هویت شهر 10(2): 47-60. https://hoviatshahr.srbiau.ac.ir/article_9431_1672.html?lang=fa
حسینی، اکرم. اسماعیلی، بیتا. 1398. تحلیل پیکرهبندی مسجد-مدرسههای ایران در دوره صفویه و قاجار. معماری اقلیم گرم و خشک 8(12): 222-244. http://smb.yazd.ac.ir/article_2135.html
حیدری، علی اکبر. پیوسته گر، یعقوب. کیایی، مریم. 1394. بررسی نقش حیاط در پیکره بندی فضایی مساجد در راستای ارتقاء راندمان عملکردی با استفاده از روش چیدمان فضایی. نشریه هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی 22(3): 91-104. https://jfaup.ut.ac.ir/article_64779_8230.html?lang=fa
کلانتری، سعیده. اخلاصی، احمد. اندجی گرمارودی، علی. خلیل بیگی خامنه،آرمان. 1396. تحلیل ارتباط میان ساختار فضایی و رفتار حرکتی کاربران به روش چیدمان فضا (مطالعه موردی: پردیس مرکزی دانشگاه تهران). آمایش محیط 11(43): 215-234. http://ebtp.malayeriau.ac.ir/article_663604.html
مهرابیان، ساهره. صفری، حسین. سهیلی، جمال الدین. 1398.تحلیل ریخت شناسی مدرسه دارالفنون با استفاده از تکنیک چیدمان فضا. نشریه علمی اندیشه معماری 5(9): 263-276. https://journals.ikiu.ac.ir/article_2120.html
حیدری، احمد. فرهادی، مریم. 1396. واکاوی ارتباط بین مدلسازی رایانهای نرمافزار نحو فضا و نقشههای شناختی در شناخت محیطهای اجتماع پذیر (نمونه موردی: دانشکده هنر و معماری بوعلی و دانشکده معماری و شهرسازی بهشتی). نشریه هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی 23(2): 17-30. https://iranjournals.nlai.ir/handle/123456789/463169
فلکیان، نرجس. صفری، حسین. کاظمی، علی. 1399. ریخت‌شناسی معماری معنامحور با استفاده از روش چیدمان فضا (مطالعه موردی: مسجد حکیم اصفهان). فصلنامه علمی وپژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی 13(3): 258-274. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=569581
مهدی نژاد، جمال الدین. عظمتی، حمیدرضا. صادقی حبیب آباد، علی. 1398. بررسی ساختار مساجد سنتی، معاصر و پس از انقلاب اسلامی با روش نحو فضا (نمونه مورد مطالعه: مسجد جامع اصفهان، مسجد دانشگاه تهران، مسجد الغدیر، مسجد شهرک غرب). نشریه علمی مرمت و معماری ایران, 15-36. http://mmi.aui.ac.ir/article-1-747-fa.html
چگنی، فرهاد. دیده بان، محمد. حصاری، پدرام. 1399. شناخت پیکره بندی فضایی در خانه های سنتی و معاصر با استفاده از تکنیک نحو فضا (مطالعه موردی: محله صوفیان بروجرد). نشریه علمی اندیشه معماری 5(9): 166-183. https://at.journals.ikiu.ac.ir/article_2119_0.html?lang=fa
همدانی گلشن، حامد. مطلبی، قاسم. بهزادفر، مصطفی. 1397. تبیین رابطۀ پیکرهبندی فضایی و تعاملات اجتماعی، با استفاده از برهم‌کنش نحو فضا و روان‌شناسی بوم-شناختی. صفه 30(1): 59-76. https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100495.html
همدانی گلشن، حامد. 1393. باز اندیشی نظریه" نحو فضا"، رهیافتی در معماری و طراحی شهری؛ مطالعه موردی: خانه بروجردی ها، کاشان. نشریه هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی 20(2): 85-92. https://iranjournals.nlai.ir/handle/123456789/463055
یظهریکرمانی، علی. امینیگوهرریزی، سحر. 1399. تحلیل پیکره بندی فضایی، معماری دستکند ایران، با نگاهی به معماری روستاهای کندوان و میمند با استفاده از تکنیک نحو فضا. صفه 32(1): 71-84.
معماریان، غلامحسین. 1381. نحو فضای معماری. صفّه 35(12): 75-83. https://soffeh.sbu.ac.ir/article_99829.html
حاجیقاسمی، کامبیز. 1377. گنجنامة فرهنگ آثار معماری اسلامی ایران- دفتر سوم: بناهای مذهبی تهران. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
علیتاجر، سعید. سعادتی وقار، پوریا. حیدری، احمد. فرخی، امیرمحمد. سجادزاده، حسن. 1398. سنجش اجتماع‌پذیری محیط شهری از طریق تطبیق نقشههای شناختی و نقشههای پیکرهبندی فضایی. معماری و شهرسازی آرمان شهر 12(27): 99-109. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=491325
رجائی، سیدعباس. زیاری، کرامت‌اله. عباسی‌فلاح، وحید. خدابنده‌لو، حسن. 1397. ارزیابی الگوی جرایم سرقت براساس پیکرهبندی فضایی (مطالعه موردی شهر ورامین). پژوهش های دانش انتظامی 79(20): 35-66. https://www.noormags.ir/view/en/articlepage/94348/40
Al-Sayed, Kinda. Turner, Alasdair. Hillier, Bill. Iida, Shinichi. Penn, Alan. 2014. Space syntax methodology. Bartlett School of Architecture, UCL: London, UK. https://www.researchgate.net/publication/295855785_Space_Syntax_methodology
Bafna, Sonit. 2003. Space syntax: A brief introduction to its logic and analytical techniques. Environment and behavior 35(1): 17-29. https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0013916502238863
Klarqvist, Bjorn. 1993. A Space Syntax Glossary. Nordisk Arkitektur for Skning (2): 11-12. http://arkitekturforskning.net/na/article/view/778
Dettlaff, Weronika. 2014. Space syntax analysis–methodology of understanding the space. PhD Interdisciplinary Journal 1: 283-291. http://sdpg.pg.gda.pl/pij/wp-content/blogs.dir/133/files/2014/12/01_2014_30-dettlaff.pdf
Dursun, Pelin. 2007. Space syntax in architectural design. In 6th international space syntax symposium: 01-56. http://spacesyntaxistanbul.itu.edu.tr/papers/longpapers/056%20-%20Dursun.pdf
Hessari, Pedram. Chegeni, Farhad. 2021. The impact of environmental construction on the spatial configuration of traditional Iranian housing (case study: comparison of Dezful and Boroujerd traditional housing). Journal of Architecture and Urbanism 45(1): 50-59. https://journals.vilniustech.lt/index.php/JAU/article/view/14230
Ziaei, Banefshe sadat. Ghoddusifar, Seyed Hadi. Bazrafkan, Kave. 2022. Explaining the Ratio of Flexibility and Spatial Organization in Housing with Space Syntax Method; Case Study: Atisaz, Mahan, and Hormozan Residential Complexes. Armanshahr Architecture & Urban Development 15(38): 89-102. http://www.armanshahrjournal.com/m/%20http:/www.armanshahrjournal.com/article_152315.html?lang=en
Ziaei, Banafshe Sadat. Ghoddusifar, Seyed Hadi. Bazrafkan, Kave. 2022. EXPLAINING THE RATIO OF FLEXIBILITY AND SPATIAL ORGANIZATION IN HOUSING. Arquitetura Revista 18(1): 58-77.
Yamu, Claudia. Van Nes, Akkelies. Garau, Chiara. 2021. Bill Hillier’s legacy: Space syntax-A synopsis of basic concepts, measures, and empirical application. Sustainability 13(6): 1-25. https://iris.unica.it/handle/11584/311505
Gümüş, İmran. Erdönmez, Ebru. 2021. Impact of spatial configuration to spatial quality: Venice and Istanbul. Journal of Architecture and Urbanism 45(2): 205-216. https://journals.vilniustech.lt/index.php/JAU/article/view/14306
Sheng, Qiang. Wan, Dongyang. Yu, Boya. 2021. Effect of Space Configurational Attributes on Social Interactions in Urban Parks. Sustainability, 13(14): 1-15. https://www.mdpi.com/2071-1050/13/14/7805
Erman, Onur. 2017. Analysis of the architectural space through the spatial neighbourhood concept. Çukurova University Journal of the Faculty of Engineering and Architecture 32(1): 165-176. https://www.researchgate.net/publication/316548593_ANALYSIS_OF_THE_ARCHITECTURAL_SPACE_THROUGH_THE_SPATIAL_NEIGHBOURHOOD_CONCEPT | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 702 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 424 |
||